محمد عابد الجابری، متفکر نوپرداز مراکشی در حوزه مطالعات اسلامی، با گرایشی خاص به تفسیر قرآن کریم پرداخته است. از آراء و نظریات او می‌توان احیای تفکر معتزله را برداشت کرد. در مقدمه تفسیر خود با نام مدخل الی القرآن الکریم فی التعریف بالقرآن و تفسیر خود با نام فهم القرآن الحکیم به طرح مبانی تفسیری خود مبادرت ورزیده است. ضرورت تفسیر قرآن براساس ترتیب نزول آیات، استفاده از تمام مصادر عربی و غیرعربی ...

لا شک ان الانسان یمیل ذاتیاً للسرور، والتلذذ بالحیاه. ومع هذا فان الاضطراب الفکر والتوتر النفسی وهی من سمات العصر الحدیث یمنعان ذلک، مما یؤدی الی تدنی الاحساس بالسرور. یهدف هذا البحث لمقارنه مفهوم السرور فی المدرسه الاسلامیه ومدارس علی النفس الحدیثه. البحث الحالی، بحث مکتبی، حیث تم فی البدایه دراسه ماهیه السرور من مصادر علی النفس، ومن ثم تم تحلیل آیات القرآن الکریم، والمأثور من الاحادیث والتعلیم...

أسهمت مظاهرُ اختلاف الآراء وتعدّد الأوجه الإعرابیه فی ولاده ظاهره الترجیح فی النحو العربیّ، وقد عزّزها المنطقُ السائد بین النُّحَاه من أنّ أقوالهم النحویّه لیست قواعدَ ثابتهً لا تتغیرُ، وأنّ الکلام یخضع إلی سیاقه ومقامه بالدرجه الأولی، وتتحکّم به شبکهٌ قویهٌ من العلاقات اللفظیه والمعنویه تَصْهَر أبعادَه الدلالیه فی صنعتِه النحویّهِ.   هذا البحث یتناول، بحلّهٍ جدیدهٍ، بعضَ مسائل العطف التی تداولتها کتب النُّحَاه القدامی، مرکّز...

آغاز پیدایش بحث اعجاز به طور دقیق مشخص نیست؛ اما دیدگاه­های دانشمندان قرن دوم و سوم هجری پیرامون مسائل ادبی قرآن کریم، منجر به افزایش گستره­ی این بحث و تألیف کتاب­های مستقلی درباره­ی اعجاز در قرن­های بعد گردید. از جمله­ی این دانشمندان می­توان به ابوعبیده معمر بن مثنّی، یحیی بن زیاد فراء، جاحظ و ابن قتیبه اشاره کرد. ابوعبیده با تألیف کتاب «مجاز القرآن» و فراء با تألیف کتاب «معانی القرآن» در قرن ...

آغاز پیدایش بحث اعجاز به طور دقیق مشخص نیست؛ اما دیدگاه­های دانشمندان قرن دوم و سوم هجری پیرامون مسائل ادبی قرآن کریم، منجر به افزایش گستره­ی این بحث و تألیف کتاب­های مستقلی درباره­ی اعجاز در قرن­های بعد گردید. از جمله­ی این دانشمندان می­توان به ابوعبیده معمر بن مثنّی، یحیی بن زیاد فراء، جاحظ و ابن قتیبه اشاره کرد. ابوعبیده با تألیف کتاب «مجاز القرآن» و فراء با تألیف کتاب «معانی القرآن» در قرن ...

این مقاله به بررسی متنی و منبع شناختی یک روایت تفسیری می پردازد که نخستین بار در دو تفسیرالتبیان و مجمع البیان به نقل از امام باقر علیه السلام آمده است. مؤلف نشان می دهد که مأخذ شیخ طوسی در نقل این روایت، المصابیح فی تفسیر القرآن تألیف ابوالقاسم حسین بن علی معروف به وزیر مغربی (370ـ418 ق) بوده است. وزیر مغربی این سخن را به نحوی مبهم به «ابوجعفر» نسبت می دهد؛ اما این روایت نه در هیچ یک از منابع ...

ازدان الشّعر العربی المعاصر بظاهرة التناص القرآنی، حیث اتّخذت مکانتها الرّفیعة فیه، فاحتضنها جمیع شعراء العرب المعاصرین، منهم شعراء العراق ومن بینهم جمیل صدقی الزّهاوی. وذلک بأنواع التّناص مع التّراکیب والمعانی والمفردات القرآنیة بما فیها الشّکلی(الکامل،أو الجزئی)،الإشاری والامتصاصی.      الملاحظة المهمّة أنّ الزّهاوی:  1. استطاع أن یستلهم من القرآن الکریم قدراً وافراً من هذه الأنواع بصور مختلفة. 2.امتاز ش...