یکی از دغدغه‌های فیلسوفان در مباحث علم‌النفس فلسفی سعادت انسان است. فارابی در آثار خود مباحث گوناگون فلسفی را با محوریت سعادت انسان مطرح کرده است. از نظر فارابی، نفس ناطقه انسان با ادراک معقولات به مرتبه عقل بالفعل و سپس عقل مستفاد می‌رسد و از این طریق موجودی مجرد می‌شود که بدون بدن مادی نیز می‌تواند باقی و زنده بماند. سعادت انسان همین مجرد شدن از ماده و پیوستن به معقولات (عقول مجرد)‌ است. از آ...

در این مقاله ضمن احصای آثار تفسیری ابن­سینا و اقسام آنها از سبک، روش و گرایش تفسیری او سخن گفته­ایم. سبک تفسیری او متفاوت و در نهایت ایجاز است. تفاسیر او فاقد مقدمه و طرح بحث و مباحث لغوی­اند ، اما در همه آنها از موضوع وهدف سوره سخن رفته است. روش تفسیری وی عقلی و در راستای اثبات هماهنگی عقل و دین و یا قرآن و حکمت است. گرایش تفسیری او فلسفی و از بارزترین مصادیق آن است. تفسیر قرآن او تأویل فلسفی ...

در پژوهش یک مکتب عرفانی، نظیر مکتب عرفانی محی الدین بن عربی و جلال الدین محمد بلخی، شاید مهم ترین مسئله – و یا یکی از مهم ترین مسائل- مبحث استدلال باشد؛ چرا که برخی از صاحب نظران بر این باور هستند که آن دو عارف در آثار خود با عقل و استدلال به مبارزه برخاسته اند و این در حالی است که قرآن کریم و همچنین سنت نبوی(ص) جایگاه رفیعی را برای استدلال قائل اند و در موارد فراوانی، انسان را به تفکر، تعقل و ...

تقابل عقل و عشق (فراعقل)، به ‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل مورد بحث در تاریخ ادب عرفانی، نه تنها در اشعار شعرای عارف بلکه در برخی از آثار ارزشمند غنایی ادب فارسی نیز نمود و جلوه بارزی یافته و به صور گوناگون در قالب داستان‌ها، تمثیلات و حکایات مختلف بیان گردیده‌ است. منظومه «هفت پیکر» که چهارمین منظومه از دفتر رنگارنگ پنج گنج نظامی و یکی از شاهکارهای ادب فارسی است، از آثاری است که می‌توان نگرش‌ها...

بحث تقابل و عشق یا فلسفه و عرفان بحث فراگیر و دازدامنی است. کمتر اثری عرفانی می توان پیدا کرد که از پرداختن به این موضوع غفلت ورزد. در میان صاحبان آثار عرفانی، مولانا از جمله بزرگ ترین شاعران و عارفانی است که در موارد زیادی به این موضوع پرداخته و راه شناخت مبتنی بر دل را بر شناخت عقلی برتر دانسته است. در سایر متون عرفانی نیز جلوه های مختلف این تقابل به چشم می خورد. لیکن تفاوت عمده نگرش مولوی به...

نوشتار حاضر متن مصاحبه ای با علامه فضل الله است در مورد تفسیر «من وحی القرآن». در این مصاحبه علامه فضل الله به پرسش های متعددی پیرامون روش تفسیر خود و ویژگی های آن پاسخ می دهد. برخی از محورهای مورد پرسش عبارت اند از: فلسفه نامگذاری تفسیر به «من وحی القرآن»، پیامدها و آثار روش من وحی القرآن، چگونگی بهره گیری از عقل در تفسیر، جایگاه روایت در روش «من وحی القرآن»، رابطه قرآن و اهل بیت:، فلسفه اجتنا...

بررسی آثار مولانا و کی?یرکگور نشان می دهد که هر دو اندیشمند تقریبا در اصولی مانند ایمان و اخلاق، ایمان و جهش، هم چنین رابطه?ی ایمان با شیطان و ایمان با تقدیر به یک نقطه می?رسند. هر دو تکلیف را بیان خواست خداوند و شیطان را مانع ایمان می?دانند و به بحث جهش در ایمان ارزش زیادی می دهند. اما در بحث ایمان و عقل هر کدام به راه خود می روند. مولانا قلمرو ایمان را شامل متعلقات خردپذیر و خردگریز می?داند، ...

شهیدین در شمار فقهایی قرار دارند که در جای جای آثار خویش شماری از دانش های قرآنی را به بحث گرفته اند. برخی از این دانش ها عبارتند از: دانش اعجاز قرآن در ابعاد نظم، فصاحت، بلاغت و روش دانش نسخ از قبیل: نسخ حکم، نسخ حکم و تلاوت و نسخ تلاوت دانش عام و خاص و دانش تفسیر شهیدین در تفسیر آیات وحی از تفسیر قرآن به قرآن ، قرآن به سنت و قرآن به عقل سود می برند.

پایان نامه ی حاضر در چهار فصل به بررسی عقلانیت در اندیشه ی فلسفی ابن سینا پرداخته و روش عقلی ایشان را مورد بررسی قرار می دهد. جناب بوعلی به عنوان رئیس المشائین بزرگ ترین مفسّر فلسفه ی مشائی و ارسطوئی بوده و خود نیز در این زمینه صاحب نظری به نام است. گرایش جناب بوعلی به عقلانیت اشراقی در دورن متأخر زندگی و سوال بر سر گذر ایشان از معبر عقلانیت بحثی به سمت روش اشراقی و اختلافات اهل نظر در این رابطه...

تعلیمات و نوشته های ارسطو به عنوان معلم اولِ فلسفه، در طول قرن های متمادی محور بحث های فلسفی بوده است. تقریباً از زمان خود وی تا زمان ما همواره شرح ها وتفسیرهایی بر آثار او نوشته شده و گاهی چهره هایی نسبتاً متفاوت از او ترسیم شده است. تفاوت تفسیرها گاهی از تفاوت تربیت ها و اعتقادات مفسران و گاهی از خود متون بحث برانگیز ارسطو نشأت گرفته است. به هر تقدیر عقاید این مفسران ولو در تناقض با هم نیز باشند...