قوه خیال و ادراکات آن از مهم‎ترین مسائل حکمت متعالیه می‎باشد که ملاصدرا بحث‎های زیادی را به آنها اختصاص داده است. برخی از نظریات او در این زمینه مانند فاعل‎بودن نفس در ادراکات حسی و خیالی و تجرد قوه خیال، بی‌سابقه بوده و اولین‏بار توسط صدرالمتألهین ارائه گشته است. شیخ احمد احسائی اشکالات و انتقادهای بسیاری را به دلایل و مبانی ملاصدرا در این زمینه وارد می‌داند و آنها را به چالش می‌کشد. این ان...

فلاسفه پیش از صدرا، بر اساس مبانی خودشان، طرحی از تکامل نفس ارائه داده اند. صدرا نیز بر اساس حرکت جوهری خویش طرحی نوین از تکامل نفس ارائه داده است که متفاوت با طرح تکاملی پیشینیان است. در این پژوهش نخست حرکت جوهری و حقیقت نفس از دیدگاه صدرا مورد بررسی قرار گرفته است و سپس چگونگی تکامل نفس بر مبنای حرکت جوهری ملاصدرا و در نهایت به استخراج نتایج تکامل نفس صدرا، پرداخته شده است. نفس انسانی در این ...

این رساله حاوی نه مقاله درباره حرکت ، مثل افلاطونی ، اتحاد عاقل و معقول ، شوق هیولا به صورت ، تبدل صور به صورت واحد ، علم بری ، تجرد قوه خیال ، نفس و قوای آن و حدوث و بقاء نفس از دیدگاه بوعلی سینا و ملاصدرا است. در هر مقاله مراحل زیر طی شده است. 1- مقدمه ای کوتاه درباره اهمیت و تاریخچه بحث و نظرات دو حکیم 2- تبیین موضوع بحث از دیدگاه دو حکیم 3- بررسی مدعاها و نظرات هر طرف درباره سخن طرف د...

نظریات مادی‏انگارانه در قالبهای اینهمانی، رفتارگرایی و کارکردگرایی دسته¬بندی می‏شوند. هر یک از این گروهها ادله‏ای برای مدعای خود مطرح می‏کنند که خالی از نقص و ایراد نیست. قائلین به نظریه اینهمانی بنابر قاعده ویلیام اکامی مبنی بر تقدم تفسیر فیزیکی پدیده ها بر تفسیر متافیزیکی، ویژگیهای مجرد نفس مانند ترس و محبت را عبارت از عصبهای مغز می‏دانند. این دیدگاه با اشکالات فلسفی و تجربی روبروست و پیشرفت ...

یکی از مباحث مهم درباب معاد، مسئله بقای فردی است و ظواهر آموزه های ادیان الهی هم بر آن تأکید می کند؛ اما ابن رشدگرایان، انکار معاد فردی انسان را به ابن رشد، فیلسوف بزرگ اسلامی، نسبت داده اند. برخی از سخنان ابن رشد، این نسبت را تأیید می کند؛ زیرا وی نفس انسانی را مجرد می داند، به معاد جسمانی باور ندارد و کثرت عددی را منحصر در مادیات می داند. نتیجه این سه مقدمه آن است که پس از مرگِ تن، نفس مجرد ان...

معاد در فلسفۀ ابن سینا بسیار مورد توجه قرار گرفته است. اهمیت این موضوع از وفور تألیفات وی که به معاد اختصاص یافته، آشکار می شود. آنچه در مورد ابن سینا محلّ مناقشه است، دیدگاه وی نسبت به معاد جسمانی است. مسألۀ معاد در فلسفۀ ابن سینا، بین نفی و اثبات جسمانی بودن معاد معلق است. در آثار ابن سینا دو دیدگاه اصلی در بحث از معاد جسمانی مطرح است که قصد داریم در این نوشتار، به قدر بضاعت خود، بدان بپردازیم...

شناخت حقیقت علم و ادراک و چگونگی حصول ادراکات به طور اعم، و ادراکات عقلی به طور اخص از دیرباز در اندیشة فلاسفه و حکمای مسلمان جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. صدرالمتألهین از جمله فیلسوفان مسلمانی است که به طور مبسوط و متفاوت از دیگر فیلسوفان به این مسئله پرداخته است. در این مقاله، پس از بیان اصول بنیادین اندیشة صدرایی در مورد علم، به تبیین سه نظریة ظاهراً متفاوت از ملاصدرا در خصوص کیفیت ح...

فرشته شناسی از موضوعات مشترک میان ادیان و فلسفه است. از میان انبوه مسائل مطرح شده پیرامون فرشتگان و اوصاف آن ها، آن چه در اینجا بدان پرداخته می شود، ویژگی اساسی و کلیدی فرشتگان، یعنی وصف تجرد است. در این نوشتار، ابتدا با روش نقلی و استناد به قرآن کریم و روایات اسلامی و با توجه به ویژگی هایی همچون عدم تزاحم در مکان، بی نیازی از خوردن و آشامیدن، داشتن فعل ثابت و مقام معلوم، اثبات می شود که فرشتگا...

This article has no abstract.