در این مقاله کوشش به عمل آمده تا در کوتاه سخن، طی سه بند، نشان داده شود که با ظهور اسلام، دانشمندان بسیاری در سایه علوم قرآن پدید آمدند و آثار گران بهایی در دانش های گوناگون از خود به یادگار گذاشتند: و انواع ادبیات ایران بویژه ادبیات شعری مانند ادب حماسی، آرمانی، عرفانی، تعلیمی، و غنایی تحت تأثیر قرآن و احادیث به وجود آمدند. لیکن بعد از مشروطیت، ادبیات ایران تحت تأثیر تفکرات مغرب زمین از محتوای...

در برخی ادبیات دینی، احادیث و روایاتی مشاهده می شود که دربردارنده ی این معناست که زنان به لحاظ قوای عقلانی ناقص بوده و نقصشان در این زمینه هم ذاتی است. این گونه از بیان به صورتی تحقیرآمیز زنان را پایین تر از مردان تعبیر می کند؛ چرا که یک متن در حضور یک تقابل گفتمانی معنا می یابد. بررسی سندی این گونه از روایات، تشکیکی جدی را به دست می دهد، اما این پژوهش با گزارشی از بررسی سندی روایات - که توسط ب...

ابدال یکى از اصطلاحات فرهنگ اسلامى نزد فریقین است که از دیرباز بر زبان احادیث و علماى دین ظاهر شده است. اما این اصطلاح به چه معناست؟ مصادیق آن کدامست؟ نظر اهل سنت و شیعه در این باره، با توجه به احادیث و نظرات مطرح، چیست؟ در این مقاله سعى مى‏شود از طریق پژوهشى کتابخانه‏اى، با بررسى احادیث ابدال و نیز اقوال مرتبط بدان، هر چه بیشتر مدلول و مراد این اصطلاح نزد مسلمانان و نیز عقیده آنان نسبت بدان کش...

علمای ادب از دیرباز برای اثبات صحت استعمال الفاظ یا توضیح و اثبات برخی قواعد صرفی و نحوی به آیات قرآن استناد می­کرده­اند. زیرا همه آن‌ها اتفاق نظر دارند که قرآن کریم قله فصاحت و بلاغت در زبان عربی است. اما در خصوص استشهاد به احادیث میان علما اختلاف نظر وجود دارد. برخی استشهاد به احادیث را جایز دانسته و برخی دیگر از آن منع کرده­اند. هرچند که همگی به افصح بودن پیامبر(ص) معترف‌اند. ابن میثم بح...

گرچه بیشتر روایات فضائل قرائت قرآن با ذکر سند همراه است، اما به دلایلی نمی‌توان در مورد آن‌ها حکم کلی صادر کرد. زیرا ذکر سند به تنهایی کافی نیست و باید میزان ارزش و اعتبار آن‌ها نقد و بررسی شود. لذا مقاله پیش رو با تکیه بر منابع شیعی صرف، دامنه‌ی مطالعاتی خود را بر روی مهم‌ترین جوامع حدیثی و زبده‌ترین مصادر تفسیری متمرکز نموده و در ابتدا با نگاهی گذرا به پیشینه‌ی این علم، تطوراتی که بر آن گذشته...

صبغۀ ادبی و هنر سبکی که بیهقی در نوشتن کتابش به کار برده، آن را در میان تمام آثار تاریخی زبان فارسی ممتاز کرده است. این کتاب هم از حیث نثر پارسی و هم تاریخ‌نویسی مزیّت‌های فراوانی دارد و کتابی اخلاقی و آموزنده است. از آن‌جا که یکی از خصیصه‌های مهم نثر دوره بیهقی استفاده از آیات و احادیث است، سعی نگارندگان در این مقاله بر آن بوده تا هنر سبکی بیهقی و بلاغت او را از حیث کاربرد آیات و احادیث به شیوه...

به عقیده شیعه، اهل بیت پیامبر و امامان معصوم )ع(- طبق حدیث ولایت و حدیث ثقلین و گفتار مکرر پیامبر و حدیث منزلت درباره علی بن ابی طالب)ع( جانشینان - بلافصل رسول خدا هستند که از دو موهبت علم الهی و عصمت برخوردارند و پس از رسول الله قول و فعل آنها حجت و متمم و مکمل قرآن کریم است؛ زیرا به ظاهر و باطن آن آگاه اند و علم خود را از جانب خداوند و رسول الله گرفته اند. پس از رحلت پیامبر اکرم)ص( طبق گفته ب...

به عقیده شیعه، اهل بیت پیامبر و امامان معصوم )ع(- طبق حدیث ولایت و حدیث ثقلین و گفتار مکرر پیامبر و حدیث منزلت درباره علی بن ابی طالب)ع( جانشینان - بلافصل رسول خدا هستند که از دو موهبت علم الهی و عصمت برخوردارند و پس از رسول الله قول و فعل آنها حجت و متمم و مکمل قرآن کریم است؛ زیرا به ظاهر و باطن آن آگاه اند و علم خود را از جانب خداوند و رسول الله گرفته اند. پس از رحلت پیامبر اکرم)ص( طبق گفته ب...

در طول تاریخ اسلام، احادیث و اخبار و استناد به آنهـا پس از قـرآن، موثق ترین سخن اعتقادی بوده است و علاوه بر آن که محدثان و عالمان در تداول و حفظ آن کوشیده اند شاعران عرب و عجم نیز به خاطر استواری و فصاحت کلام خویش از آنها بهره برده اند. استفاده از احادیث و آیات علاوه بر این که بر جزالت و فصاحت کلام می افزاید، آرایش لفظی و معنوی را نیز به دنبال دارد بنابراین شاعران بسیاری از احادیث و مضمونشان ت...