اگر مهمترین ویژگی انقلاب اسلامی 1357 را در وجه فرهنگی و اندیشه ای آن جست و جو کنیم پرسش اصلی مقاله حاضر این است که تحلیل گفتمان نسبت به رهیافت های رقیب ( هرمنوتیک و چارچوب تحلیلی ایدئولوژی) که به تحلیل و تبیین جنبه فکری انقلاب ها و در اینجا انقلاب اسلامی پرداخته است، از چه رجحانی برخوردار است؟ در این نوشتار، ابتدا به بیان مسئله پرداخته سپس به بررسی رجحان تحلیل گفتمان در بررسی اندیشه انقلاب اسلا...

با تحول گفتمان ژئواستراتژیک به گفتمان ژئواکونومیک در دهه های اخیر و ایفای نقش برتر اقتصاد در عرصه جهانی، ژئوپلیتیک انرژی،خطوط انتقال انرژیو امنیت آن از جایگاه بالایی در مناسبات بین المللی برخوردار گردیده است. این مقاله تلاش می کند تا به این سؤال که «موقعیت ژئواکونومیک دریای خزر و خطوط لوله انتقال انرژی آن چه تأثیراتی بر منافع و امنیت جمهوری اسلامی ایران دارد؟» پاسخ دهد. فرضیه مقاله این است که ج...

در اواخر سده سوم هجری، متون عرفان و تصوف اسلامی شاهد آفرینشِ بن‌مایه مشهوری به نام «شمع و پروانه» با مضمون «سوختن» و «ایثار» بود که به تدریج در دیوان شعرای صوفی به کار رفت و در فرهنگ و ادبیات ایران تا دوره‌ی معاصر، گسترش کم‌نظیری یافت و کلیشه شد. نظریه‌هایی درخصوص منشأ مضمون «سوختن» ارائه شده است، اما به‌نظر می‌رسد با توجه به اینکه سوختنِ «انسانِ کامل» در باورها و مناسک مسلمانان و همچنین ادیان ایر...

چکیده: انقلاب اسلامی ایران به عنوان پدیده ای نادر که منجر به تحولاتی عمیق گردیده، بارها مورد تحلیل و تفاسیر متعدد قرار گرفته است. این انقلاب به دلیل عدم تعهد به شرق و غرب و مطرح ساختن جمهوری اسلامی به عنوان شکلی از حکومت برای اولین بار در سطح جهان، دو اردوگاه سوسیالیسم و لیبرالیسم را با چالش مواجه ساخت. مردم سالاری دینی، عدالت و ولایت فقیه از جمله نظام های معنایی و عناصر گفتمان انقلاب اسلامی ا...

یکی از پدیده‌های مهم در ایران معاصر، ظهور گفتمان اسلام سیاسی است. مقالۀ حاضر می‌کوشد با بازخوانی اولین و برجسته‌ترین متون اسلام‌گرایان ـ یعنی سه نشریۀ مکتب اسلام، مکتب تشیع و مسجد اعظم ـ به ارائۀ روایتی مستند از زن سیاسی‌شده در اسلام سیاسی و نقش سوژگی زنان در انقلاب بپردازد. از این سه نشریۀ اسلامی، چهار روایت از بازخوانی متون به‌دست می‌آید. این چهار روایت به‌کمک شاخص‌های شش‌گانۀ لوبوف در روش تح...

نگاهی اجمالی به ویژگی­های فرهنگی قشر مذهبی نشان می­دهد که فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی‌های فرهنگی این قشر، بیشتر سویه مردانه پیدا کرده و اغلب مراکز فرهنگی یا اختصاص به مردان دارند و یا به صورت حاشیه‌ای به زنان می‌پردازند. این مسئله در درازمدت جامعه مذهبی را دچار آسیب کرده و موجب شکاف فرهنگی بین بانوان و همسرانشان شده است. پژوهش پیشرو که به روش دلفی انجام شده است با هدف دستیابی به الگوی مطلوب حضور با...

وقوع انقلاب اسلامی ایران تحولی نوین در عرصه گفتمان سیاسی اسلام در دوران معاصر ایجاد کرد. که در این مقاله با استفاده از روش تحلیل گفتمان «لاکلا و موفه» به بررسی و مقایسه گفتمان سیاسی انقلاب اسلامی ایران و جنبش های بیداری اسلامی در کشورهای عربی شمال آفریقا و خاورمیانه پرداخته خواهد شد همچنین تلاش می شود با تبیین تعالی گفتمان انقلاب اسلامی در جریان جنبش های بیداری اسلامی و احیای شعارهای انقلاب اسل...

در مقاله پیش رو سعی بر آن است تا با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی، گفتمان ارائه شده از سوی محمود احمدی نژاد، نامزد دور دهم انتخابات ریاست جمهوری، تحلیل شود. روش به کارگرفته شده جهت استخراج دال های این گفتمان تحلیل بینامتنی و بیناگفتمانی پیشنهادی در روش ـ نظریه فرکلاف است. در ادامه دال های استخراج شده در چهارچوب نظری یعنی روش ـ نظریه لاکلاو و موفه قرار گرفتند تا با ارائه تصویری کلی ما را د...

مهاجرت شیعیان ایرانی به دکن از نیمه ‌قرن هشتم هجری افزایش چشمگیری داشت و در قرن دهم و یازدهم به اوج خود رسید. به‌رغم قدرت‌یابی صفویان در 907 ق و رسمیت یافتن تشیع از سوی شاه اسماعیل اول (حکـ : 907ـ930ق) و افزایش قدرت و نفوذ علمای شیعی، شمار زیادی از عالمان، مردان سیاست، شاعران، اطبا و دیگر نخبگان ایرانیِ شیعی، در این دوره به دکن مهاجرت کردند. مهاجرت این افراد، پیامدهای بسیاری در زمینه‌های اجتماعی...

هدف این مقاله بررسی روابط جمهوری اسلامی ایران با شورای همکاری خلیج فارس از سال 2003 است که به تحلیل حوادث و جریان های حاکم در این دوره زمانی مانند اشغال عراق و تشکیل دولت شیعی در این کشور، مساله هسته ای ایران و جنگ سی و چهار روزه لبنان خواهد پرداخت. ورود گفتمان شیعی باقدرت گرفتن شیعیان عراق در منطقه و حساسیت های کشورهای عرب سنی نسبت به ایجاد اتحاد راهبردی میان ایران و عراق و همچنین حوادث ...