بنیاد دوئالیسم فلسفه غرب، که در مدرنیته به تجلی نهایی خویش رسید مبتنی بر تضاد عقل/ غریزه، آسمان/ زمین، روح/ تن، و لذت/ اخلاق بود. فوکو نقد این دوئالیسم را که با نیچه، هایدگر، مارکس، و فروید آغاز شده بود به سرمنزل نهایی خویش، به نفع غریزه/ زمین، رساند. این مقاله به بررسی اندیشه های میشل فوکو، گسست وی از گفتمان فلسفی/ سیاسی مدرنیته، و تداوم های وی بر آن ها می پردازد. مدرنیته با اومانیسم، ادعای نف...

جامعه¬شناسی تاریخی دولت: گسست در پیوند نخبگان و ساخت دولت در عصر صفوی دکتر ناصر جمالزاده  تاریخ دریافت: 01/04/1389 احمد درستی  تاریخ پذیرش: 12/08/1389 چکیده در این پژوهش فرآیند تحول ماهیت «پیوند نخبگان مؤسس» و تأثیر آن بر «ساخت دولت» از ابتدای عصر صفوی تا پایان حکومت شاه عباس، با روش تحقیق تاریخی، مورد بررسی قرار گرفته است. ساخت دولت صفوی، در دوره ی شاه اسماعیل، ساختی «دین سا...

زندان یکی از نهادهای کهن در جامعة بشری است که از آن برای حبس مجرمان بهره گرفته می شود. در دوران پیشامدرن این مجازات کم تر استفاده می شد و بیش تر مجازات های جسمی کاربرد داشت. با گسست در ساختار ها، اعم از ساختار های فکری و فیزیکی، کنش های زندان نیز دگرگون شد. در فضای نوظهور، زندانیان واجد حقوقی می شدند که حتی حکومت دیکتاتوری پهلوی اول نیز نمی توانست تمامی آن ها را نادیده بگیرد. حق زندانیان در صرف...

چکیده تحول مفاهیم سیاسی و اجتماعی تابعی از تحول فرماسیون یا وضعیت واقعیِ نیروهاست. بر این پایه، می‏توان این ایده‏ها را در دستگاه نظری میشل فوکو مطرح کرد: مفاهیم برساختۀ فوکو، با ورود جامعۀ سرمایه‌داری به عصر اطلاعات، دست‌خوش تحول شده است. زیست ـ قدرت، تقریباً، کلیدی‏ترین مفهومی است که با دگرگونی شرایط عینیِ اِعمال آن و با دگرگونیِ میدان واقعیت تولید سرمایه‏دارانه، از سوی طیف عمده‏ای از اندیشمندان، ...

در این مقاله برآنیم تا به تأثیر پارادایم کوهن در علوم سیاسی بپردازیم. کوهن، با مطرح‌کردن پارادایم به‌منزلة باورها و ارزش‌هایی که اعضای جامعة علمی در آن با یکدیگر شریک‌اند و نیز در حکم سرمشقی که به حل معماها می‌پردازد، به نقد دیدگاه‌های رقیب، یعنی اثبات‌گرایی و تجربه‌گرایی، پرداخته است. از سوی دیگر، اندیشمندان علوم سیاسی، با استفاده از پارادایمِ کوهنی، اولاً به پراکندگی مطالعات و فقدان یک پارادایم...

قدرت‌گیری سلجوقیان سنی مذهب، موقعیت سیاسی‌اجتماعی شیعیان را دچار گسست کرد؛ اما پایگاه اجتماعی و توان فکری‌فرهنگی آنان را از بین نبرد. به‌تدریج که ساختار حکومت سلجوقی به سبب تلفیق با سنن ایرانی‌اسلامی در مسیر درست قرار گرفت و مهم‌تر اینکه شیعه امامیه هویت و ماهیت متفاوت خود را نشان داد، زمینه برای نفوذ آنان در جامعه و حکومت هموار شد. سلوک سیاسی و اجتماعی شیعیان امامی و بهره‌گیری موثر شیعیان از ا...

تحولات و رویدادهای چند سال اخیر در منطقه غرب آسیا و شمال افریقا، طیف گسترده‌ای از نتایج و پیامدهای گاه متضاد را به همراه داشته و آینده منطقه غرب آسیا را دستخوش تلاطم‌های عمیق امنیتی و سیاسی نموده است. در این میان، فعالیت‌های گسترده و خشونت‌بار جریان‌های جهادگرای سلفی، موجب پدید آمدن نوعی از آنارشی و هرج‌ومرج در منطقه شده است. به‌طور طبیعی، کنشگری ضد امنیتی این جریان‌ها می‌تواند امنیت عمومی جمهو...

سرزمین هیرکانی در گوشه‌ی جنوب‌شرقی دریای کاسپین، ازجمله ایالت‌های مهم در دوران باستان بوده است که از همان ابتدا دستیابی به آن برای قدرت‌های بزرگ ایرانی حیاتی بود و برای تثبیت قدرت و حفظ قلمرو از تهاجمات بیگانه ضروری قلمداد می‌شد. اهمیت استراتژیک ورکانا (هیرکانیا) و به‌ویژه استقلال نظامی و اهمیت سازمان ارتش این سرزمین برای هخامنشیان به‌گونه‌ای بود که آن را می‌توانیم دروازه‌ی دفاعی مقابل یورش اقو...

میان دو نظرگاه پیوند یا گسست ایمان و عقل هرچند بسیاری از متفکران غربی جانب گسست بلکه تضاد آن دو را گرفته اند امّا دیدگاه مبتنی بر معارف قرآن و عترت (ع) سازگاری آن دو بلکه پیوند گسست ناپذیرشان را تأکید می نماید. در این نظرگاه ایمان ریشه در خردورزی انسان داشته و بر دوش عقل پویایی و تکامل می یابد. در این باب، تحلیل معنا شناختی این پیوند و بویژه چرایی و مکانیسم ایمان زایی عقل در قرآن کریم که کمتر مو...

تأثیر فرقه خوارج بر تحولات خوزستان در عصر امویان[1] مسعود مرادی* مریم شجیراوی** چکیده موقعیت اقلیمی و نزدیکی خوزستان به مراکز قدرت در پایتخت‌های اسلامی کوفه و شام، سبب شد قبایل عربی ـ که به دلیل ایدئولوژیک با خلافت اسلامی سر ستیز داشتند ـ در این ناحیه ساکن شوند. خوارج فراری در دوره خلافت علی بن ابی‌طالب7 زمینه‌ساز شورش‌هایی در خوزستان شدند. در دوره بنی‌امیه بنابر دلایل سیاسی و اقتصادی و نیز انح...