این مقاله مروری انتقادی بر مقاله «جغرافیای iq»، نوشته جری گلید است که در شماره 36 مجله معتبر intelligence انتشار یافته است. اما مخاطب اصلی این نقد در واقع نظریه ”iq و ثروت ملل“ از استادان برجسته دانشگاه های اولستر بریتانیا و تمپر فنلاند، دکتر لین و دکتر ون هانن است. این نظریه که از آغاز سده بیست و یک، بیشتر از طریق دو کتاب پر فروش «iq و ثروت ملل» و «iq و نابرابری جهانی»، میان محافل، احزاب و ساز...

با افزایش وابستگی اقتصادی جهان به منابع انرژی هیدروکربنی، دامنه دار شدن تنش ها در خاورمیانه و ظهور روسیه به عنوان یک بازیگر اصلی در بازار انرژی جهان، نفت و گاز دریای خزر و مسیر های انتقال آن به بازارهای مصرف، بیش از پیش مورد توجه قدرت های بزرگ صنعتی قرار گرفته است. در این میان، جمهوری اسلامی ایران در مناسب ترین موقعیت جغرافیایی برای انتقال منابع این کشورها به بازارهای مصرف قرار گرفته است، اما ا...

ظهور قدرت های اقتصادی نوین در حاشیه اقیانوس هند این منطقه را تبدیل به عرصه ای از رقابت ها و کنش های ژئوپلیتیک بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای در سده 21 نموده است. در این راستا چین به عنوان قدرت نو ظهور جهانی در رقابت با قدرت های رقیب خود تلاش می کند با سرمایه گذاری در نقاط استراتژیک اقیانوس هند نظیر گوادر پاکستان از تنگناهای ارتباطی و ژئوپلیتیکی رهایی یافته و بتواند به برتری خود در عرصه اقتصاد...

خاورمیانه به دلیل اهمیت استراتژیکی، ژئوپلیتیکی و ژئو اکونومیکی آن، از دیرباز در کانون توجه دولتهای بیگانه و قدرت های استعماری در جهان قرار داشته است. این منطقه، در مقام حوزه پیرامونی اروپا، واجد جایگاه مهمی در سیاست خارجی اتحادیه اروپایی و قدرت های بزرگ آن، به لحاظ امنیتی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است. اتحادیه اروپایی از نخستین روزهای شکل گیری، سیاست های ثابتی را نسبت به این حوزه در قا...

در میان قدرت های بزرگ، روسیه بیشترین تاریخ روابط سیاسی با ایران را دارد. علل اساسی این روابط در قرن های گذشته قرارگرفتن این کشور در شمال ایران، تجارت و بازرگانی و وجود اشتراک های قومی و فرهنگی برخی از جمهوری های مستقل این کشور با مردم ایران بود. در دوران پهلوی دوم خرید تسلیحاتی و مشارکت در برخی طرح های اقتصادی نیز به این عوامل اضافه شد. در هر دو دوره فضای رقابت و تهدید، بستر روابط دو کشور را شک...

ساختار فضایی- جغرافیایی جهان اسلام که از جنوب شرق آسیا تا غرب افریقا و جنوب شرق اروپا امتداد یافته است، شامل بیش از پنجاه کشور می­شود که حدود 22 درصد خشکی‏های جهان را تشکیل می دهند. این ساختار فضایی- جغرافیایی، شامل عوامل متعدد هم گرا نظیر تهدید مشترک، منافع مشترک و متقابل و ارزشهای مشترک و تجانس ساختاری می­شود، که زمینه ی پیوند بین کشورهای جهان اسلام را فراهم آورده است؛ از سوی دیگر در این ساخت...

وجود روابط تنش زا میان واحدهای سیاسی در ابعاد مختلف محلی، ملی و منطقه ای یکی از قدیمی ترین و پایدارترین وجوه حکمرانی انسان در کره زمین به شمار می رود. این امر از زمان تشکیل دولت- ملت ها بعد از قرارداد وستفالیا شکل بارزتری به خود گرفت و همواره در برهه های مختلف زمانی، روابط خصمانه میان کشورهای همسایه جایگزین روابط دوستانه گشته است که در بسیاری از موارد به جنگ نیز انجامیده است. در این بین، عوامل ...

اهمیت بررسی روابط همگرایی ایران و پاکستان از این حیث است که طی چند دهه اخیر(بخصوص پس از انقلاب)، به تبع از مسائلی(معمولاً ایدئولوژیک) دو کشور دوست و همسایه چنانچه شایسته است نتوانستند مناسبات قابل قبولی را داشته باشند. به همین دلیل عقیده عام سرشت مناسبات ایران و پاکستان را بحرانی، غیرقابل اعتماد و واگرا می داند. بر این اساس، این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که ایران و پاکستان چگونه می توانند...