یکی از مباحث مطرح در پژوهش­های تاریخیِ دوره معاصر، غفلت از منابع سندی و مراجعۀ اغلب محققان به منابع تألیفی است. حوزۀ مطالعات تاریخی، به­دلیل تنوع و تکثر منابع معرفتی (نوشتاری) از یک­سو و تغییر بینش مورخانه از رویکرد ادیب- مورخان به رویکردهای بینارشته‌ای ازسوی­دیگر، نوعی فاصله گرفتنِ محققان در توجه به منابع تاریخی (ازجمله اسناد تاریخی) را درپی داشته است. با توجه به این دغدغۀ مأخذشناختی، طرح این مس...

پزوهشهای فلسفی تاریخ با رویکرد معرفتی به دوشاخه فلسفه نظری یا جوهری تاریخ و فلسفه تحلیلی یا انتقادی تاریخ تقسیم می شود.فلسفه نظری تاریخ الگویی از فلسفه مضاف به واقعیت هااست که درآن روند کلی تاریخ مطالعه می شود.پژوهش حاضر از سنخ پژوهشهای مربوط به مطالعات فلسفه نظری با رویکرد قرآنی است.بحث قانون مندی تاریخ و ماهیت وچیستی آن ازدیدگاه قرآن و بیان ویژگی های قانون تاریخی با رویکرد قرآنی موضوع این پای...

جغرافیای تاریخی، از مهم‌ترین حوزه‌های علمی در بررسی و تحلیل ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است. با توجه به نیازهای کنونی در زمینه‌ی تاریخ پژوهشی، ارائه‌ی طرح‌ها و راهکارهای نوین از طریق دیدگاه‌های میان‌رشته‌ای، در عرصه‌ی پژوهش و آموزش جغرافیای تاریخی ضروری است. برخی از مهم‌ترین آگاهی‌های تاریخی، برگرفته از منابع دانش جغرافیاست، با این حال، در دهه‌های اخیر، تلاش بایسته‌ای برای بهره‌گ...

در نهج‌البلاغه الفاظ و تعبیرهایی به ‌کار رفته است که معانی متأخر کلامی ـ فلسفی دارد و با شرایط تاریخی قرن اول هجری همخوان نیست. برخی مؤلفان این ناهمخوانی را نپذیرفته‌اند و معتقدند که امام علی(ع) واضع این الفاظ و تعبیرها بوده ‌است. گروهی دیگر کوشیده‌اند شواهد تاریخی بر وجود بافت تاریخی مناسب ارائه کنند اما آنچه مطرح می‌شود تنها امکان وجود چنین مباحثی را نشان می‌دهد نه اینکه شاهدی تاریخی در اثبات...

مفهوم "تمامیت" یکی از بنیادی¬ترین وجوه اخلاقی و فلسفی در فرایند حفظ میراث فرهنگی است و به رغم آنکه بسیار زیاد در طول تاریخ موردبحث قرار گرفته است، لیکن همچنان به درستی و کمال تعبیر نمی شود. مفهوم تمامیت در حوزه آثار و مجموعه های موزه ای علیرغم جایگاه و رسالت والای آن ها در ارتقای فرهنگ و دانش جوامع، هیچ گاه تعریف نگردیده و تنها از تعابیر موجود در دیگر حوزه های میراث فرهنگی بهره جسته است. این مب...

مرثیه­ی شهر­ در شعر فارسی و عربی (بررسی تطبیقی از آغاز تا پایان خلافت عبّاسی)                 چکیده: مرثیه­ی شهرها یکی از انواع مرثیه است که شاعر در آن به توصیف شهرهای حادثه دیده و بیان دردها و رنج­های مردم آن شهرها که دستخوش خرابی و ویرانی گشته­اند می­پردازد. این پژوهش مطالعه‌ای با رویکردی تاریخی- تطبیقی به این نوع ادبی در دو ادب فارسی و عربی است و این نکات را تبیین می‌کند که رثای شهرها در ...

اگر بپذیریم که تاریخ رسمی هنر، طبق کتب و منابع مرجع، متشکل است از مجموعه‌ای از دسته‌بندی‌های تاریخی من‌جمله مکاتب، سبک‌ها، و شیوه‌های هنری، که مورّخان هنر در باب هنر ملل گوناگون ارائه کرده‌اند، می‌توان رابطه و بستگی‌های مطالعات تطبیقی هنر و تاریخ هنر را بر حسب چگونگی بهره‌گیری تطبیق‌گران از این طبقه‌بندی‌ها و استفاده‌های متقابل تاریخ هنر از دست‌یافته‌های مطالعات تطبیقی توضیح داد. در این مقاله...

چکیده موضوع این مقاله تحلیل فرایند دموکراتیک سازی در افغانستان در بازۀ زمانی 1907- 2008م است. ادعای مقاله این است که در طول یکصد سال اخیر (1907- 2008م) افغان ها در قالب چهار دورۀ تاریخی «نهضت مشروطه خواهی» (1907- 1928م)، «دورۀ دموکراسی» (1946- 1953م)، «دهۀ قانون اساسی» (1963- 1973م) و «دولت های موقت، انتقالی و جمهوری اسلامی» (2001- 2008م) در جهت دموکراتیک سازی مناسبات سیاسی و اجتماعی جامعه شان ...

هدف: مرور و نقد تاریخی سیر پژوهش کیفی در علم اطلاعات و دانش‌شناسی. روش/ رویکرد پژوهش: با مرور متون پیشین، نقدی تاریخی بر روند پژوهش کیفی در علم اطلاعات و دانش‌شناسی انجام شد. یافته‌ها: چندین دهه است که در علم اطلاعات و دانش‌شناسی بر فنون کمّی در نقش بهترین و گاه تنها فن مناسب برای پژوهش تأکید شده است. مرور تاریخی روند پژوهش کیفی در این رشته نیز حاکی از ضعف پژوهش کیفی بوده است و نشان می‌دهد روی...