سلطه هفتاد ساله اتحاد جماهیر شوروی بر بخش گسترده ای از اوراسیا تجربه ای بی سابقه در تاریخ بشر به وجود آورد. برای اولین بار در تاریخ، کلیه فعالیت های فرهنگی، هنری و علمی یک امپراتوری در انحصار و اختیار دولت قرار گرفت. برای این کار سامانه ای گسترده متشکل از نهادهای گوناگون تأسیس شد و هدایت، برنامه ریزی، تأمین بودجه و تعیین محتوای فرهنگ و هنر را بر عهده گرفت. این اقدام مسکو بر مردم منطقه آسیای مرک...

موضوع آب و تأثیر آن در حیات بشر نیاز به استدلال و تجزیه و تحلیل ندارد؛ اما رشد جمعیت و بالا رفتن سطح زندگی و رشد شهر نشینی همراه با گسترش ابعاد صنعتی و تکنولوژیکی زندگی در جهان سبب شده تا استفاده بهینه از آب و حوزه­های آبی موجود در جهان با تأمل و برنامه ریزی بهتری حرکت کند. به دنبال چنین شرایطی، مسائل زیست محیطی تا حدودی مد نظر قرار گرفته و با کاهش رقابت­های بیهوده سیاسی، کشورها درپی تعیین رژیم...

هدف مقاله حاضر بررسی عمیق تر عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و قومی است که پس از استقلال تاجیکستان زمینه های جنگ های خونین داخلی پنج ساله را در آن کشور به وجود آوردند. مقاله سپس به نقش مثبت جمهوری اسلامی ایران در برقراری آتش بس و نهایتاً ایجاد یک صلح پایدار در آن کشور می پردازد. صلحی که به رغم مواجهه با مشکلات و بسیاری ناملایمات، تا به امروز همچنان دوام آورده و در سایه ثبات و پایداری آن تاجکیستان ...

پس از فروپاشی اتحاد شوروی بنیادگرایی اسلامی در آسیای مرکزی از اهمیت قابل توجهی برخوردار شده است.گروه هاس اسلامی از بازیگران تحولات دهه 1990 در آسیای مرکزی بوده اند.این گروه ها با بهره گیری از ریشه های عمیق باورها و تمایلات اسلامی در منطقه تلاش های وسیعی را سازمان داده اند.ظهور در افغانستان و پیوند های قومی این کشور با جمهوری های آسیای مرکزی اثر پذیری منطقه از تحولات سیاسی- نظامی افغانستان را شد...

این تحقیق به بررسی بازنمایی ایران در شبکه های تلویزیون دولتی تاجیکستان پرداخته است. به این منظور ابتدا نظریه های بازنمایی با تأکید بر آراء استوارت هال تحت عنوان مطالعات فرهنگی بررسی شده و سپس به بررسی نظریات فوکو در تولید نسخه هایی از فرهنگ که تولید کنندگان آن می خواهند به حقیقت ارتقاء یابد اشاره شده است. در قسمت روش بر مبنای الگوی جان فیسک در مطالعه متون تصویری، الگویی ترکیبی برای تحلیل متون ا...

اگرچه بر اساس نظریه‌های ژئواکونومی، مطالعه مسایل مربوط به انرژی، برای همه کشورها ضرورت راهبردی دارد ولی باید این مهم را در نظر گرفت که انرژی برخلاف قرن گذشته تنها شامل منابع نفت و گاز نیست؛ اگرچه هنوز این منابع نقش اول را در مجموعه منابع انرژی بازی می‌کنند. امروزه در کنار طرح مفاهیمی مانند ژئوپلیتیک و ژئواکونومی مفهوم هیدروژئوپلیتیک نیز نشان از اهمیت انرژی آب در کنار نفت و گاز دارد. از سوی دیگر...

با توجه به این‌که شناخت و بررسی ادبیات فارسی در بیرون از مرزهای کشورمان، به منظور پاس‌داشت و اشاعۀ آن، امری ضروری به نظر می‌رسد، در مقالۀ حاضر، منظومۀ تعلیمی-غنایی «حسن ارابه‌کش» از شاعر بنام معاصر تاجیک، میرزا تورسون‌زاده (1911م-1977م)، مورد ارزیابی قرار گرفته است. از آنجا که شاعر مذکور یکی از نمایندگان مکتب ادبی رئالیسم سوسیالیستی تاجیکستان است، شعر او اغلبِ ویژگی‌های این مکتب را دارا است که د...

مطبوعات یکی از واسطه‌های بسیار مهم معرفت و آگاهی مردم است. در این مقاله تلاش شده است تا به یکی از جنبه‌های زبان مطبوعات، یعنی استفاده از واژگان و اصطلاحات پرداخته شود. دربارۀ زبان مطبوعات یکی از موضوعات درخور تأمل، استفاده از کلمات دشوارفهم است. زبان مطبوعات امروزۀ تاجیکستان از اواخر سال‌های دهۀ هشتاد گرفتار هرج‌و‌مرج و بی‌سروسامانی شده است. در صفحه‌های مطبوعات این دوره ویران کردن معیار زبان اد...

دوشنبه مرکز نوی علم و فرهنگ تاجیک است که تاریخ غنی و وضع اقتصادی و اجتماعی ساکنان آن، نه‌تنها توجه تاریخ‌نگاران و واقعه‌نویسان تاجیک، بلکه عالمان و محققان روس را نیز به خود جلب کرده است. در این مقاله که با هدف معرفی دوشنبه، به‌عنوان مرکز نوی دولت تاجیکان، به‌نگارش درآمده، ابتدا وضعیت معماری بناهای این شهر توصیف شده، سپس به بنیاد نشریۀ بیداری تاجیک در این شهر اشاره شده و مباحث مطرح در ا...

موسی‌ رجب‌اف از خادمان بزرگ حزب کمونیست و ملت تاجیک و ازجملة شخصیت‌هایی است که در ساختار حیات اجتماعی تاجیکستان و به خصوص در عرصة علم و فرهنگ آن سهمی بسزا داشته است. در این مقاله نگارنده پس از بیان شرح‌حال استاد، به معرفی و تبیین آثار او پرداخته است. رجب‌اف در طول عمر خود در تشکیلات گوناگون حزب کمونیست و دولت آن‌روز تاجیکان، تاجیکستان شوروی، به‌ویژه در مؤسسه‌های علمی و آموزگاری جمهوری، به‌عنوان...