کوهن و فایرابند از فیلسوفان علمی هستند که در بسیاری از جهات، دیدگاه‌های نزدیک و بعضاً مشترکی دارند. این دو فیلسوف به عقلانیتی آفاقی و جهان‌شمول باور ندارند؛ از این رو در عرف ادبیات فلسفی، دیدگاه‌های آنان را نسبی‌گرایانه تلقی می‌کنند. هر دو، از فیلسوفان نیمة دوم قرن بیستم هستند و واکنشی به جریان‌های پوزیتیویستی و نگتیویستی محسوب می‌شوند. این اندازه، شباهت و نزدیکی، این پرسش را در ذهن برمی‌انگیزد ...

راه شناخت خداوند از طریق فسخ  عزیمت راهی است متمایز از دیگر راه‌های شناخت خدا که در کلام علی(ع) گزارش شده است. در این دلیل شکسته شدن تصمیم‌ها دال بر شناخت پروردگار است. این روایت تحلیل‌های مختلفی دارد؛ ازجمله تحلیل‌های درون‌متنی (مبتنی بر آیات و روایات)، کلامی و فلسفی که همگی مبتنی بر براهین رایج خداشناسی است. ساز و برگ ما در تحلیل این روایت مبتنی بر تجربه قدسی افراد از فسخ عزائم است که مبنای ‌...

یکی از مؤلفه­های اصلی هنر، زیبایی است. به نظر ابن­سینا زیبایی به معنای عام (محسوس و نامحسوس)، کمال اخیر یا داشتن همه اوصاف شایسته و بایسته است. به نظر او عناصر زیبایی محسوس، نظم، تقارن، حُسن تألیف، اعتدال، وحدت و اتّفاق در یک شیء است. منشاء نهایی زیبایی، جمیل مطلق است. لذت بخشی، ایجاد دوستی و عشق، اِعجاب و تحسین‌برانگیزی از جمله آثار زیبایی بر روی نفس مُدرِک‌اند. زیبایی امری عینی و آفاقی است. هنر طب...

شناخت بسامدهای طبیعت‌گرایانه در شعر منوچهری و مولانا می‌تواند راه را برای شناخت بهتر ساختار مفهومی تصویرگری در شعر آنان هموار سازد. بی‌تردید جذابیت و جاذبه ‌آفرینی‌های منوچهری از بازنمایی اجزاء طبیعت در شعرش منحصر به فرد است. استاد شفیعی کدکنی در حوزه تصویرهای حسی و مادی طبیعت، از او به عنوان بزرگ‌ترین شاعر در طول تاریخ ادب فارسی یاد می‌کند. مولانا ن...

از مهم‌‌ترین روش‌‌های تربیت اسلامی که در قرآن، سنت، و سیرة ‌‌امامان معصوم علیهم‌السلام، ازجمله امیر‌‌المؤمنین علی (ع)، به آن توجه و تأکید شده «عبرت‌‌آموزی» است. خداوند در قرآن کریم در آیات گوناگون یکی از مهم‌‌ترین منابع و عوامل هدایت انسان را عبرت از گذشته و گذشتگان معرفی می‌‌‌‌‌‌کند و با الفاظ و عبارات گوناگون مردم را به دقت و تأمل در زندگی و سرگذشت خوبان و بدان فرا می‌‌خواند و به انسان‌‌ها سف...

سورن کرکگور، یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان و الاهی‌دانان مسیحی در قرن نوزدهم بود. او در خصوص نسبت میان ایمان و عقلانیّت دیدگاهی را طرح کرده که امروزه مورد توجّه بسیاری از الاهی‌دانان و فیلسوفان قرار گرفته است. او با داشتن تفسیر خاصّی از ایمان در تلاش بود تا نشان دهد، ایمان، یک شور و حقیقتی انفسی است که با مقولات آفاقی و دلایل عقلی نمی‌سازد. وی به دنبال آن بود که اثبات کند، ایمان فراسوی عقل و در تن...

این پایان نامه ، تحت عنوان شخصیت حضرت ابراهیم (ع) در قرآن و عهدین برآنست که مقایسه ای تطبیقی بین قرآن و عهدین، صورت دهد. لذا نگارنده ، شخصیت حضرت ابراهیم (ع) را در قالب یک مقدمه و چهارده فصل ، به ترتیب : نام ابراهیم (ع) ، اوصاف حضرت ابراهیم (ع) ، تبار، زمان ولادت و زادگاه ، آیین و شریعت حضرت ابراهیم (ع)، چگونگی ولادت حضرت اسماعیل (ع)، ذبیح الله اسماعیل یا اسحاق؟ ، چگونگی قربانی فرزند، احتجاجات ...

اسلام در روزگاری پدیدار شد که سراسر سرزمین جزیر ه العرب در زیر حکومت قبایل، دوران سختی را پشت سر می گذاشت. فرهنگ قبیله، آداب و رسومی را بر مردم تحمیل کرده بود که مردم در زیر بار آن توان راه رفتن، به رشد و تعالی دست یافتن و به مقصد انسانی رسیدن را از دست داده بودند. اسلام از همان آغاز به از هم پاشیدن نظام قبیلگی و ویران کردن ساختار قبیله همت گماشت و چون این ساختار کهنسال (و منظم در سراسر زندگی ...

در این نوشتار ابتدا به توضیح اجمالی مفاهیم «تجربۀ عرفانی»، «ساخت‌گرایی»، «ذات‌گرایی» و اختلاف در مسئلۀ «هستۀ مشترک» پرداخته شده است؛ آنگاه نگارندگان با پیش‌فرض نظریۀ «فطرت» و اصالت دادن به تجارب انفسی نسبت به آفاقی و با به‌کارگیری روش توصیفی - مقایسه‌ای، به این نتیجه رسیده‌اند که «فطرت‌ مخلوقٌ‌به» در سالکان و بلکه تمامی انسان‌ها، به‌خوبی می‌تواند نقش هستۀ مشترک را در تجارب عرفانی ایفا کند و به‌ع...

یکی از راه‌های اثبات وجود خدای متعال، شناخت او از طریق آثار صُنع الهی در عالم تکوین است، بدین گونه که انسان با مشاهدة اسرار طبیعت و نظم محیّرالعقول حاکم بر جهان هستی، و تفکّر در اینها به شناخت خدای متعال می‌رسد. در موارد متعدّدی از آیات قران کریم و فرازهایی از نهج‌البلاغه به اثبات وجود خداوند با استفاده از آیات آفاقی پرداخته است. به طور کلّی روش آیات قران کریم و امام (ع) در بررسی پدیده‌های طبیعی این...