گاهی پیری راه دان یا عشقی شورانگیز یا خوابی صادق‘ سبب دگرگونی احوال صاحبدلی با ذوق و نیل او به کمال معنوی میگردد. چنان که تحول درونی سنایی را به ((دیوانه ای لای خوار)) از مجذوبان منتسب کرده اند. شاید هم اندیشه ای ژرف ‘ یا نفس گرم و مؤثر دریا دلی موجب گشته که سنایی عشرت جوی‘ترک شاهد وساغر کند و طریق زهد وانقطاع در پیش گیرد. سنایی‘ عارفی شریعتمدار است ‘ بدین جهت چکامه های او‘ آکنده از معانی دینی...

گاهی پیری راه دان یا عشقی شورانگیز یا خوابی صادق‘ سبب دگرگونی احوال صاحبدلی با ذوق و نیل او به کمال معنوی میگردد. چنان که تحول درونی سنایی را به ((دیوانه ای لای خوار)) از مجذوبان منتسب کرده اند. شاید هم اندیشه ای ژرف ‘ یا نفس گرم و مؤثر دریا دلی موجب گشته که سنایی عشرت جوی‘ترک شاهد وساغر کند و طریق زهد وانقطاع در پیش گیرد. سنایی‘ عارفی شریعتمدار است ‘ بدین جهت چکامه های او‘ آکنده از معانی دینی...

هنجار اخلاقی انصاف به­منزله تجلی عدالت در سطح جامعه، مهم­ترین معیار رفتاری برای توزیع منابع است. این مقاله نیز درجهت تحلیل اجتماعی این قاعده رفتاری تنظیم شده است. رویکرد اصلی این مقاله، نظریه تلفیقی و چندبُعدی نظم اجتماعی است؛ چراکه در آن به ارتباط وثیقِ نکات محوری نظریه­های تربیتی توجه و از تقلیل­گرایی مرسوم اجتناب شده است. روش انجام تحقیق، بنابه امکانات و ماهیت، پیمایش درون­موردی از نُه دبیرستان...

آثار نظامی به دلیل پیچیدگی‌های معنایی و زبانی، همواره از متـون باز و تاویل‌پذیر به شمار آمده و درباره‌ی آن از منظرهای گوناگون سخن‌رفته است. نقد کهن‌الگویی آثار ادبی از فروع نقدهای روان‌شناختی است که در دهه‌های اخیر هم‌چون مطالعات میان‌رشته‌ای دیگر رونق و روایی یافته‌است. این نقد که به بررسی مضامین و تصاویر کهن‌الگویی در نهاد انسان‌ها می‌پردازد، از جهتی نشان‌دهنده‌ی جهانی‌بودن پیام انسانی و احسا...

تذکرة شعاعیه اثر محمدحسین شعاع شیرازی (شعاع‌الملک) یکی از تذکره‌های مهم فارسی است که در دورة قاجار و در سال 1321 هجری در شیراز تألیف شده است. تذکرة شعاعیه دربردارندة شرح حال و نمونة اشعار صد و پنج شاعر است که مؤلف در فاصلة زمانی 1300‑1320 آنها را دیده و یا از زبانشان شعری شنیده است. محمود طاووسی این تذکره را تصحیح و بنیاد فارس‌شناسی در سال 1380 آن را منتشر کرد. پرسش این پژوهش ...

مرگ پدیده ای است که اغلب مردم از آن غفلت می کنند، اگر مرگ مورد یاد آوری قرار گیرد آثار اخلاقی، اجتماعی زیادی می تواند داشته باشد، قرآن کریم درباره مرگ تعابیر مختلفی دارد، از جمله اینکه تصور مرگ برای اولیای الهی لذت آور است، روایات معصومین )علیهم السلام( نیز از توجه به مرگ ویاد آور شدن آن وآثار تربیتی این امر سخنان فراوانی را بیان کرده اند. این نوشتار بر آن است که نکات مطرح شده در آیات وروای...

یکی از اصول بنیادین در طب سنتی ایرانی، رعایت موازین اخلاقی در این حرفه ی مقدس است که در کلام و آثار بنیانگذاران این مکتب طبی می توان بارها این تأکید را مشاهده کرد. یکی از این منابع غنی، کتاب گران سنگ «خلاصه الحکمه» تألیف دانشمند فرزانه ی ایران زمین، حکیم سید محمد حسین عقیلی خراسانی شیرازی است که نگارش آن به بیش از دو قرن پیش بازمی گردد و در این مطالعه ی توصیفی و کتابخانه ای، به بررسی آن می پردا...

بررسی سوگندهای قرآن با رویکرد اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی است. نویسنده در آغاز به تعریف »قسم« از دیدگاه ادیبان، مفسّران و حقوق دانان پرداخته، سپس انواع سوگندهای قرآن را مورد بحث قرار داده است. در این راستا نخست سوگندهای قرآن را به دو دسته تقسیم می کند: 1- سوگندهای التزامی یعنی سوگندهایی که برای تعهد دادن به انجام کاری یاد می شوند. نمونه هایی از این دست سوگند در قرآن، هم در مورد خداوند وجود دارد و ...

هنجار اخلاقی انصاف به­منزله تجلی عدالت در سطح جامعه، مهم­ترین معیار رفتاری برای توزیع منابع است. این مقاله نیز درجهت تحلیل اجتماعی این قاعده رفتاری تنظیم شده است. رویکرد اصلی این مقاله، نظریه تلفیقی و چندبُعدی نظم اجتماعی است؛ چراکه در آن به ارتباط وثیقِ نکات محوری نظریه­های تربیتی توجه و از تقلیل­گرایی مرسوم اجتناب شده است. روش انجام تحقیق، بنابه امکانات و ماهیت، پیمایش درون­موردی از نُه دبیرستان...

ساقی‌نامه‌ها از انواع ادبی غنایی هستند که شاعر در آن‌ها ابیاتی خطاب به ساقی، مغنّی و مطرب سروده، از او طلب باده و نواختن ساز و سرود می‌کند. سرایندگان در این نوع ادبی، علاوه بر مضامین خمری و میخانه‌ای و توصیف‌ باده، جام، ساقی و... مضامینی دیگری دربارۀ دنیای فانی و بی‌اعتباری مقام و منصب ظاهری، ناهنجاری روزگار، دورویی مردم زمانه و... نیز آورده‌ و در ضمن آن‌ها کلمات حکمت‌آمیز هم افزوده‌اند. یکی از ...