چاشو (چادرشب) یکی از بافته‌های محلی گیلان است. این بافته سنتی که به وسیله دستگاههای کوچک پارچه بافی تولید می‌شود، از ویژگی‌های بصری ویژه ای برخوردار است. رنگ‌های سحرآمیز در کنار نقوش نمادین تکرار شونده ویژگی منحصر به فردی به این آثار بخشیده است. پرسش‌های اصلی تحقیق حاضر این است که مفاهیم نمادین نقوش چاشو (چادرشب) کدام است و چه شباهت‌هایی میان نقوش چادرشب و کهن‌ترین خطوط ایده نگار ایران وجود دار...

پیرامون نحوه و میزان تأثیرگذاری هنر نساجی ایران بر اروپا، نظریات گوناگونی از سوی پژوهشگران ابراز شده است. در بسیاری پژوهش ها تأثیر صنعت نساجی دورة ساسانی بر نقوش امپراطوری بیزانس و بسط یافتن آنها در اروپا از همان راه به اثبات رسیده است. با این وجود دربارة تأثیرات هنر دورة اسلامی ایران بر اروپا اتفاق نظر چندانی وجود ندارد و بسیاری عقیده دارند که تأثیرات نساجی ایران بر اروپا از حد نقوش دورة ساسان...

در این مقاله تلاش شده است با رویکرد جامعه شناسی هنر نگاهی به عناصر شیعی در هنرهای متفاوت ایرانی اسلامی افکنده شود و تاریخ و نحوه ی ظهور آنها و نیز عوامل اجتماعی موثر بر این ظهور مطالعه شود. یافته های مقاله نشان می دهد به تناسب نوع حکومت های اسلامی، اعم از شیعی و غیر شیعی در دوره های گوناگون، شیوه نمایش عناصر شیعی در هنر تغییر کرده است. هنگامی که شیعیان دچار محدودیت بودند این عناصر کمتر بوده و ه...

در زمینه نقوش شکار در دوره عیلام نو و نمونه‌های هم‌زمانِ بین‌النهرینیِ آن همواره خلأ پژوهش وجود داشته است؛ به همین دلیل و با توجه به این ضرورت، مدارک و منابع موجود بررسی شد. این تحقیق دوره زمانی 650-1000 ق. م را دربر می‌گیرد و با نگرشی بر مهرهای استوانه‌ای و نقوش برجسته هم‌زمان در این مناطق انجام شده است. با مطالعه 29 مهر استوانه‌ای و 18 نقش برجسته به وجود اشتراک‌هایی در صحنه‌های حیوانات شکارشده،...

پته‌دوزی، نوعی سوزن‌دوزی در شهر کرمان است. این هنر، تجلی‌گاه باورهای اعتقادی و فرهنگی مردم این خطه با حفظ ارزش‌های هنری و نمادین آن است. زنان هنرمند کرمانی با مهارت‌های خود، شال را صحنه جلوه‌گری نیازها، آرمان‌ها، آلام و خواسته‌هایی می‌سازند که، ریشه در اعتقادات ایشان دارد. در حقیقت، نقوش پته حکایت از ارتباط این هنر‌ با باورها و فرهنگ مرسوم منطقه دارد که، به مدد سوزن و ریس به منصه ظهور می‌رسد. ا...

حاصل تمهیدات شگرف هنرمندانی چون کمال الدین بهزاد در عرصۀ نگارگری اواخر سدۀ نهم همبستگی آن با معماری بود. به تصویر درآمدن فضاهای معماری و نقوش تزیینی آن در نگاره ها در بناهای عظیم و باشکوه اطراف هنرمندان ریشه داشت.. تزیینات فراوان سطح بنا که بر حس وحدت و اثربخشی آن می افزود حتی بر لباس پیکره ها نیز نقش بست. بدین ترتیب، اگرچه حضور فضای معماری در تصویر اکثراً به جهت ضرورت داستان به تصویر کشیده شده ...

این نوشتار تلاش دارد با نگاهی بر دست‌بافته‌‌های بختیاری، به شناسایی نقوش نمادین مرتبط با حرز و تعویذ در دست‌بافته‌‌های این قوم بپردازد. از این‌رو مسئلۀ قابل تأمل این است که چگونه نقوش مرتبط با حرز و تعویذ، روی این آثار کاربردی زندگی نقش بسته است و دلیل کاربرد این نقوش پر رمزوراز در این آثار چیست؟ به نظر می‌رسد پاسخ این سؤال را بایستی در حوزۀ فرهنگ لر بختیاری و نمادهای ایشان_که هریک با کار...

 بندکشی تزیینی در فاصله دو سر آجرها عموماً با ملاط گچ و قالب؛ جهت نقش­اندازی بر روی آن از حدود قرن چهارم هجری انجام شده و به توپی­های ته آجری، توپی­های بند آجری، کوربند، بندکشی تراشیده در بندهای افقی، سوراخ گیری­های تزیینی و نقوش مهری شناخته می­شود. رباط شرف، یکی از بناهای شاخص دوره سلجوقی از لحاظ تزیینات آجری چنان است که از آن به موزه آجرکاری ایران یاد می­شود. هدف تحقیق، تحلیل تنوع تزیینات گچی ...

اندیشه شیعی مبتنی بر منابع اصیل دینی است. قرآن و بیانات معصومین اساس اندیشه شیعی است. امامان شیعی همواره سعی داشته اند براساس این منابع مانع از نفوذ و دخالت اندیشه های غیراصیل باشند. عالمان شیعی نیز در دوره های مختلف اعصار اسلامی سعی بر پالایش فکری و معرفتی اندیشه خود داشته اند. با این همه تلاش و کوشش اتهام های فراوانی مبنی بر غیراصیل و انحرافی دانستن اندیشه های شیعی که در حقیقت میراث معنوی پی...

شعر آیینی فارسی در مسیر طولانی خود، شاعران توانایی را به خود دیده است. یکی از آنان حسن کاشی، از شاعران شیعۀ قرن هفتم و هشتم هجری است. وی به غیر از مدح و منقبت خاندان رسول اکرم (ص)، بویژه امیر مؤمنان، حضرت علی(ع) شعری نسروده؛ از این رو، وی را شاعر امیرالمؤمنین می نامیم. اشعار وی از منظر محتوا و مضامین، ترکیبات زبانی و سهولت بیان، دارای اهمیّت ویژه ای است. با توجّه به غلبۀ شاعران اهل تسنّن در قرن هف...