رهیافت های گوناگونی در حوزة روش‏شناسی علوم انسانی ارائه شده است. رهیافت های تجربه گرایی، طبیعت‏گرایی، رفتارگرایی، تفسیری، ساختارگرایی و پساساختارگرای، گفتمانی، انتقادی، پست مدرنی و فمینیستی در غرب ادبیات غنی دارد. این رهیافت ها، در اغلب کتاب های روش‏شناسی مطرح و در قالب ارکان سه‏گانة هستی‏شناسی، معرفت‏شناسی و روش‏شناسی، محتوای آنها عرضه می شود. با توجه به اهمیت و ضرورت بومی‏سازی علوم انسانی، در...

چکیده در دودهه اخیر، تاکید بر تدوین سیاست و برنامه ریزی جهت توسعه علم و فناوری در ایران را می توان در سخنان مسئولان و اسناد بالادستی کشور به خوبی مشاهده نمود. با این وجود به نظر می رسد تحقیق جامعی که سیاست های علم و فناوری تدوین شده در برنامه های پنج ساله توسعه پیشین را مورد نقادی قرار دهد، کمتر به چشم می خورد. در این پژوهش با رویکردی اکتشافی و توصیفی تلاش شده تا تمامی اسناد برنامه های توسعه کش...

آنتوان دو بک در حوزه مطالعات فرهنگی معاصر فرانسه و به ویژه نقادی در مورد رسانه های جمعی از محققان پرآوازه به شمار می رود. پاره ای از آثار تحقیقی و تحلیلی او ﺗﺄثیر هنرهای بصری و رسانه ها بر فرهنگ عمومی جامعه را به طور کلی مورد مداقه و بازاندیشی قرار می دهند و پاره ای دیگر به طور خاص، به تک نگاری یک جریان و یا مقوله هنری و یا واکاوی یک چهره مؤثر در ساحت تولیدات هنری امروز می پردازند. کتاب بحران د...

در این مقاله، پیوند تفکر انتقادی و فضایل اخلاقی مورد بررسی قرار می‏گیرد. تفکر انتقادی با بیان اصول صحیح استدلال باعث نظم و روشنی ذهن می‏شود و قدرت نقادی را افزایش می‏دهد. اما علاوه بر آن در ایجاد صداقت و حسنِ روابط هم مؤثر است. منطقی بودن با فضایلی چون صداقت، راستی، حقیقت‏جویی و انصاف پیوند دارد و مغالطه کردن هم، اگر عمدی باشد، با رذایلی چون عدم صداقت و اگر غیرعمدی باشد، با نپختگی و عدم بلوغِ ذهن...

ابن­عربی بر مبنای وحدت وجود، تعریف صوفیان از توبه را نقادی کرده است. از نظر وی هر فعلی از هر موجود ـ اگرچه خطا محسوب گردد ـ فعل خداست. نسبت دادن افعال به غیر خدا خطا است و باید از آن توبه کرد. از آنجا که فاعل حقیقی خداست، توبه به معنای مشهور شرک خفی است؛ زیرا لازمة آن فرض وجود گناه ـ یعنی فعل انسان ـ است که مقتضای اثبات هستی انسان در مقابل هستی خداست. پس توبة حقیقی، برائت جستن از استقلال در هست...

اندیشه تاریخ نگاری علی بن حسین مسعودی به خاطر نقادی از سنت تاریخ نگاری پیش از خود و طرح مباحث نوینی در تاریخ نگاری اسلامی از زوایا و ابعاد مختلف قابل طرح و بررسی است. در این مقاله کوشش شده که اهتمام این مورخ بزرگ اسلامی در ایجاد پیوند میان تاریخ نگاری و نجوم و تقویم به عنوان یکی از شاخه های متعدد علوم عقلی مورد بررسی قرار گیرد, لذا ضمن اشاره به ویژگی اندیشه تاریخ نگاری مسعودی, به جایگاه نجوم, ت...

کتاب مقدس از همان ابتدای مسیحیت جایگاهی رفیع و بی همتا در دیانت مسیحیان داشت و برای بسیاری از مؤمنان مسیحی هنوز این جایگاه را حفظ کرده است. اما پس از رنسانس، به تدریج تحقیق دربارة کتاب مقدس، نویسندگان آن، شیوة نگارشی آن و حتی خطاها و تناقضات آن گسترش یافت؛ تا حدی که پس از عصر روشنگری، کتاب مقدس در زیر تیغ نقادان همچون دیگر آثار بازمانده از روزگار باستان، حلاجی و واشکافی می شد. در نتیجة این نقاد...

در این مقاله تلاش می‌کنیم تا فلسفة نقادی کانت، به‌ویژه آموزه‌های کتاب نقد عقل محض، را از نگاه نقادانة نیچه بررسی کنیم. از آن‌جا که نیچه به کل نظام‌های مابعدالطبیعی و فیلسوفان غربی از افلاطون گرفته تا کانت و هگل هم انتقاداتی یک‌سان و هم ویژه دارد، در این‌ پژوهش نخست به نگاه انتقادی نیچه به کل تاریخ فلسفه، و سپس به نقدهای خاص او به آموزه‌های کانتی در نقد اول او، می‌پردازیم. به باور نیچه، کانت با...

یکی از مناقشه انگیزترین مباحث تاریخ کلیسا همواره بحث در باب مسیح، ماهیت، و فعل او بوده است. درحالیکه در کلیسای قدیم مباحث مسیحشناسانه عمدتاً حول ماهیت الهی‌ـ‌‌بشری مسیح میچرخید، دوران مدرن با انتقادات عقلانی، علمی، و بهویژه تاریخی از آموزههای مسیحی، از جمله شخص مسیح، همراه بود. واکنش بسیاری از متألهان در برابر این انتقادات فراتر دانستن الهیات از هرگونه نقادی علمی و تاریخی بود. اما پاننبرگ از جمل...