این مقاله که به شیوة توصیفی تحلیلی انجام شده است، به واکاوی برخی آثار فاضل السامرایی بر اساس نظریة نظم خواهد پرداخت و نشانه‌های کاربست این نظریه در آثار سامرایی را تبیین خواهد نمود. فاضل السامرایی زبان­شناس و نحوی برجستة معاصر می­باشد که با ارائه دیدگاه‌های نوین پیرامون زبان­شناسی و علم نحو، خدمات شایانی به حوزه مطالعات قرآنی ارائه نموده است. وی کلیه مباحث زبان­شناسی و نحوی را با استشهاد به آیا...

در تمام فرهنگ ها و زبان ها، کتاب های آسمانی اصلی ترین آبشخور فکری پیروان آن ادیان بوده است و چون معجزه جاوید پیغمبر اسلام قرآن مجید (سخن) بوده، تأثیرگذاری آن بر افکار مسلمانان در خلق آثار ادبی از کتب آسمانی ادیان دیگر آشکارتر است. پس از قرآن مجید، سخنان رسول اکرم(ص) و امامان و پیشوایان دین، بیشترین تأثیر را بر آراء و افکار و خلق آثار ادبی شاعران و نویسندگان مسلمان داشته است. با آنکه محقّقان مکرّر...

هدف این مقاله پیاده سازی نشانه شناسی تنشی در تحلیل فرآیندهای گفتمانی سوره های قرآن کریم است و از این جهت، نخستین کوشش محسوب می شود. یک «کلّ معنادار» از دو منظر قابل مطالعه است: ازمنظر «زایشی» که ناظر به مطالعة«فرآیند»تولیدآن است و ازمنظر «تأویلی» که ناظر به تحلیل «ساختار» شکل یافتة کل معنادار است. نشانه شناسی «گفتمان» یا تعبیر تفصیلی «فرآیند گفتمان» به هردو منظر توجه می کند؛ زیرا در ساحت تحلیل ...

نظم و پیوستگی واژگان قرآن باهم و همسویی آنها با معنا از شگفتی‌های زبانی قرآن به شمار می‌آید و نمود عینی آن در آیه‌های تکراری یا مشابهی است که در هر بار تکرار تغییری اندک در آنها رخ می‌دهد مقاله حاضرآیه﴿وَأَدْخِلْ یَدَکَ فِی جَیْبِکَ تَخْرُجْ بَیْضَاء مِنْ غَیْرِ سُوءٍ﴾(نمل:12) را که دو بار دیگر نیز با تغییراتی در آیه 32قصص و 22 طه تکرار می‌شود مورد بررسی قرار داده و به این سوال پاسخ می‌دهد که آیا قرآن داستان معجزه ید بیض...

یکی از اسلوب‏های بیانی قرآن کریم، که در این کلام الهی، بسیار استفاده شده، اسلوب اعتراض است. این اسلوب عبارت است از آوردن یک یا چند جمله که محلی از اعراب ندارند، در‏میان یک یا دو کلام که معنایی به‏هم‏پیوسته دارند، با هدفی غیر‏از دفع ایهام. اسلوب اعتراض در قرآن، زاید نیست؛ بلکه در جای خاص خود قرار گرفته‌ و به‏مقتضای حال، کاربرد پیدا کرده است؛ به طوری که با شناسایی موارد کاربرد آن، زمینۀ فهم درست ...

تفسیر قرآن به قرآن روایی، روشی است که در روایات قرآن به قرآن پیامبر ? و اهل بیت ? بکار رفته است. از جمله گونه های این روش می توان به گونه ی معناشناسی، بینامتنی، موضوعی و تاریخی اشاره کرد. در گونه ی معناشناسی به تفصیل معنای مجمل، ارائه ی واژگان یا عبارات هم معنا و میزان فراگیری معانی آیات می پردازد. گونه ی بینامتنی از تاثیر متون روایی ناظر به قرآن، در تفسیر قرآن به قرآن بحث می کند. آیات نظیر...

در کنار مکانیزم ها، شیوه ها و ابزارها و نهادهای کلاسیک مداخله حکومت و دولت در اداره امور عمومی از طریق قانونگذاری، اجرا و امر قضاء اشکال و ابزار دیگری ییش بین شده است. در این راستا، اشخاص حقوق عمومی خاص و مستقل از دولت (نهاد های تنظیم گر یا رگلاتورها) متصدی این امر مبتنی بر تحلیل اقتصادی بازار ( با غلبه رویکرد لیبرال و عدم مداخله و عدم ایجاد مانع در عمل) و سطح بندی اقتضایی و نزولی به صعودی در ت...

طیف کثیری از مفسران و متکلمان در مسئله اعجاز قرآن، تنها اعجاز بیانی، بلاغت و فصاحت قرآن را پررنگ کرده و در این باره کتاب ها نوشته و رساله ها تألیف کرده اند. این تکرار و تأکید بر این مطالب موجب شده که ظاهر الفاظ اهمیت بیشتری پیدا کرده و این تلقی به وجود آید که فضیلت و برتری قرآن از سایر کتاب ها در فصاحت و بلاغت و به طور کلی در نظم الفاظ آن است. در این نوشتار با ارائه گزارشی، تاریخچه این دیدگاه ب...