بیشتر شهرت عبدالقاهر جرجانی (د 471ق)، نظریه پرداز ادبی مشهور، به سبب نظریۀ نظم او ست؛ نظریه ای که وی در پرتو آن توانسته است از منظری متفاوت به اعجاز قرآن کریم بنگرد. بنا ست که در مطالعۀ پیش رو، با تقریر این دیدگاه، عوامل نظری و عملی مؤثر بر نفوذ و گسترش این نظریه را بکاویم و شواهد اقبال و توجه بدان را در آثار عالمان متأخرتر دنبال کنیم. چنان که خواهیم دید، آرای بلاغی عالمان و نظریه پردازانی بزرگ...

کتابالموت بارتول، یکی از شاهکارهای ادبیات کشور اسلوونی و اروپا، بیش از هفتدهه است که در معرض تفاسیر گوناگونی قرار گرفته است. از نظر منتقدان صاحب نظر،ساده‌ترین، یا به ادعای این مقاله، ساده‌لوحانه‌ترین تفسیرآن، تاریخی قلمداد کردنآن است. در این مقاله، مهمترین دیدگاه‌ها دربارة این کتاب، با بهره‌گیریاز نقدهای دو تاریخ‌نگار ادبی که با شیوة بررسی محتوایی و انتقادی رخدادهای تاریخیاست، با شواهد معتبر، و...

تحلیل گفتمان انتقادی از نظریات میشل فوکو است که سیری تکوینی از مباحث تحلیل گفتمان را طی می کند و در آن، از حد توصیف زبانی صرف، پا را فراترنهاده و مراحل مختلف شکل گیری گفتمان را در دو حوزه اجتماعی و زبان شناختی مورد بررسی قرار می دهد. در این دیدگاه متن ادبی همانند سایر متن های سیاسی، اجتماعی و.... هدفی ارتباطی دارد. تحلیلگر خوانش های متفاوت از یک متن را که حاصل وجود ایدئولوژی های گوناگون در سه س...

چکیده: آثار هنری یکی از دسته های آثار مورد حمایت حقوق مالکیت فکری اعم از دو زیر شاخه مالکیت ادبی و هنری و مالکیت صنعتی است که بعلت گستردگی مصادیق و تنوع آثار دارای اهمیت ویژه ای است. موضوع این نوشتار بررسی مصادیق آثار هنری قابل حمایت و به دنبال آن بررسی احکام و آثار مترتب بر آنهاست و این امر نیازمند تبیین مسائلی از قبیل تفکیک آثار ادبی از آثار هنری، بررسی وجود دسته بندی در میان آثار هنری در قو...

شاهنامۀ فردوسی اثری با شخصیت‏های بسیار و متنوع است و توانایی تبدیل شدن به متون نمایشی را از هر حیث دارد؛ ولی پیش از ورود به نگارش چنین متونی نیاز است هر یک از شخصیت‏ها از منظر نظریه های شخصیت‏پردازی دراماتیک بررسی و تحلیل شود. شخصیت‏پردازی قهرمان نمایش به منزلۀ یکی از ارکان اصلی دنیای نمایش، مؤلفه‏های ویژه‏ای چون کنش‏مندی و انگیزش برای دست زدن به عمل دراماتیک، ویژگی‏های فیزیکی و روانی دارد که آ...

عنصر رنگ به عنوان یکی از عناصر دیداری طبیعت، جایگاه برجسته­ای در خلق آثار هنری دارد. تأثیرگذاری این پدیده بر مخاطب، موجب شده است تا شاعران با استفاده از قابلیت های آن، تصاویر شعری بدیعی خلق کنند. آنچه در آثار ادبی زمینه را برای بحث در این زمینه فراهم می­سازد، مفاهیم ایحایی و نمادینی است که رنگ ها در کنار زیبائی­های بصری به خود می گیرند، امری که گاه این آثار را در لایه ای از ابهام قرار می دهد و ...

اگرچه به تصویر کشیدن عناصر و رویدادهای جوامع انسانی به شکلی بی‌طرفانه، راست نما و واقع‌گرا، از اهداف عکاسی مستند اجتماعی است؛ اما عکس‌های مستند اجتماعی، صرفاً به نمایش صریح و گزارش‌گونه وقایع و رخدادهای اجتماعی نمی‌پردازند، بلکه از جنبه صوری و معناشناختی نیز می‌توانند توجه مخاطب را به خود جلب نمایند. ازاین‌رو و با توجه به ماهیت ارتباطی و قابلیت بیانگریِ عکاسی مستند اجتماعی، می‌توان گفت، همان‌طور ...

در میان صوفیانی که به نقد و بازتعریف مبانی و مفاهیم تصوف پرداخته­اند، شیخ احمد سرهندی          (971- 1034) از جایگاه ویژه­ای برخوردار است. او بی­آنکه به طعن و رد صوفیان بپردازد، بر این باور بود که ایشان نتوانسته­اند مقامات سلوک را تا به انتها سپری کنند و لذا از متوسطان هستند و نه منتهیان. شیخ احمد به مدد علوم کشفی منحصر به فرد خود، که به ادعای وی ورای علوم علما و معارف اولیا بود، تعریف­هایی جدی...

تحلیل هنرشناختی و ارزیابی زیبایی‌شناسی نسخه‌های ادب پارسی باتوجه‌به ریشه‌داربودن عنصر زیبایی در آن، کار دشواری است. به همین سبب تصحیح‌کنندگان متون ادبی با در نظر گرفتن روش‌های علمی که پایۀ اصلی در تصحیح متون است، به رعایت معیارهای زیبایی‌شناسانه نیز توجه دارند؛ زیرا بی‌تردید پدیدآورندگان متون ادبی نیز در خلق آثار خود به جنبه‌های زیبایی‌آفرینی اهمیت داده‌اند. از‌این‌رو بررسی این متون نیازمند ذوق...

بهترین نام برای قلب زنده اثر هنری ـ ادبی چیزی نیست جز زیبایی­شناسی. حس و اندیشه زیبایی­شناسی همان هرمنوتیک هنری است. در زنجیره هنر هرمنوتیک، پایان هر اثر، آغاز اثری جدیدتر است و هر اثر هنری الهام­بخش آفرینشی تازه می­گردد. هنر گاهی شکل زیباشناسانه خود را تغییر می­دهد؛ که این تغییر شکل می­تواند از راه بازسازی زبان، فهم و دریافت صورت گیرد و در زیبایی­شناسی هنر، جهت معرفت­بخشی، تأثیرگذاری، کارکرد و...