چکیده: تقابل­های دوگانه، یکی از بنیادها و مفاهیم اساسی در نقد ساختارگرایی و نظریات زبان­شناسی و نشانه­شناسی است. این روش می­کوشد تقابل­ها را در محور جانشینی بیابد و با یافتن تقابل­های بنیادین به بافت­های کلان برسد و از طریق رسیدن به بافت­های کلان، اندیشه­ها و تئوری­های اصلی را تشخیص دهد. عطار یکی از بزرگ‌ترین عارفان شاعر است که احوال و اندیشه­های ویژه خود را دارد؛ درنتیجه زبان عرفانی او نیز نشا...

داستان مطرب پیراسرارالتوحید، درمصیبت نامۀ عطار و مثنوی­مولوی، با تغییر عناصر داستانی، پیام و محتوا و شخصیت­های داستان به­کارگرفته شده است و موضوع اصلی آن، سماع عارفانه وممنوعیت و مقبولیت آن است که هر سه متن، بدان توجه ویژه داشته­اند. قهرمان اصلی داستان اسرارالتوحید و داستان عطار، خود ابوسعید است؛ امّا شخصیت اصلی داستان مولوی، خلیفۀ دوم است که برگرایش مذهبی مولوی و واردکردن گفتمان صریح دینی در مت...

عطار نیشابوری از شخصیت های معروف شعر، عرفان و تصوّف در قرن ششم و آغار قرن هفتم هجری است که با توجه به مستندات تاریخی، ادبی و پژوهشی به داروفروشی، داروسازی و طبابت هم اشتغال و اشتهار داشته است. طبابت در روزگاران پیشین بیش تر بر دو پایۀ گیاه درمانی و روان درمانی استوار بود، که نشانه های هر دو مورد در آثار عطار آشکار است. بنابه آثار موجود و نوشته های عطار شناسان، پدر عطار نیز به شغل عطاری مشغول بود...

تفکر اصلی عطار در الهی نامه در قالب پیرنگی منعکس شده است که در آن روح به عنوان پدر همراه با اطوارش به صورت شش پسر، در قالب بیست و دو مقاله و صد و هشتاد و دو حکایت، هفت شهر عشق را می پیماید و مراحل تکامل را پشت سر می گذارد. این پژوهش تلاش دارد تا الگوهای مورد نظر عطار را در شیوة ساختارمند اثر در ارتباط دقیق لفظ و معنا، با به دست دادن شواهدی از متن ذکر کند؛ قوانینی که در چهار سطح کلی به صورت یک ش...

در میان پژوهشهای مربوط به خیام، تحقیق در رباعیّات خیامانۀ دیگر شاعران، به‌ویژه رباعیّات خیامانۀ عطار مغفول مانده‌است. از میان آثار متعدد منسوب به عطار، نه اثر به عنوان آثار مسلم الصدور او شناخته شده است و مختارنامه از آن جمله است. با این که عطار شاعر و عارفی بزرگ و صاحب سبک بود اما آن چه در اشعار و آثار منثور دیده می‌شود اقتفا از سبک پیشینیان است. به همین ترتیب، در رباعیات مختارنامه نیز بهره‌گیری...

منطق الطّیر، معروفترین منظومه رمزی عرفانی عطار، از جهات گوناگون درخور توجه است؛ از جمله، از جهت سبک سخن شاعر، خاصه های زبانی او، و از این محدودتر در حوزه کلمات و لغات نادر. بخصوص چون زبان عطار در نهایت سهولت و سادگی است و به زبان محاوره بسیار نزدیک است، عرصه فراخی برای حضور کلماتی خاص فراهم کرده است. از کلمات نادری که بنابر کهنترین دست نوشته های شناخته شده، در منطق الطّیر آمده و ظاهراً، در میان مج...