هنر خوشنویسی در اسلام برای نوشتن و کتابت کلام وحی بوجود آمد، بنابراین از هن­های سنتی و از مقدس­ترین هنرهای جهان اسلام و به عبارتی برترین هنرهای دیداری اسلامی محسوب می­شود. به دلیل اهمیت و گستردگی و تنوع کاربردی که این هنر داشته است ، در دوره­های مختلف تاریخ خطوط مختلفی بوجود آمدند که یکی از مهم­ترین آنها ، خط نستعلیق بوده است. این خط از ابداعات ایرانیان بوده و با ترکیب دو خط نسخ و تعلیق به وجود...

در دوره میانی اسلام در ایران، مینا، یک اصطلاح کلی برای لعاب روی فلز، شیشه و سفال بود اما در دوره معاصر، مینایی به گروه خاصی از سرامیک، با نقاشی رولعابی و تزیینات پیکره​ای، هندسی و گیاهی اشاره دارد که در بسیاری موارد به کتیبه​هایی مزین بوده و با طلا نیز آراسته شده است. این سفالینه​های کتیبه​دار،‌ جایگاهی برای پیوند دو هنر سفالگری و خوشنویسی است و نشان می​دهد علاوه بر اینکه خوشنویسی در تزیین سفال...

امیر علیشیر نوایی( 906- 843 هـ ق) از جمله وزرا، دانشمندان و ادبای با اعتبار قرن نهم هجری قمری است و از وزرای با اعتبار سلطان حسین بایقرا به شمار می‌آمد. از وی افزون بر 20 دیوان، منظومه و تذکره به جا مانده است که یکی از مهمترین آنها مجالس دیوان وی است. با وجود نسخه‌های خوشنویسی شده از دیوان امیر علیشیر نوایی، تنها نسخه‌های معدودی از آن در زمان شاه طهماسب صفوی و در ادامه در سال‌های حکومت صفویا...

خط و خوشنویسی به‌ویژه نقاشیخط، گویای فرهنگ غنی ایران است. نقاشیخط، اصطلاحی است برای توصیف نوعی نگارش توأم با رنگ‌آمیزی که در آن از شگردهای خوشنویسی سنتی استفاده می‌شود. در هنر انتزاعی ارزش‌های زیباشناختی اثر در قالب و رنگ نهفته است که نتیجه آن، آثار هنری نیمه سحرآمیز و نیز هنر تزئینی ناب است. استاد صداقت جباری یکی از هنرمندان برجسته عرصه نقاشیخط می‌باشد. در این مقاله که باهدف تحلیل آثار نقاشیخط...

دربار تیموریان مرکز شکوفایی هنرهایی نظیر نقاشی، معماری، تذهیب، کتاب آرایی و موسیقی بود و خطاطی و خوشنویسی در بین هنرهای این دوره اهمیت ویژه­ای داشت. به همین جهت کتاب­ها و کتیبه­های متعدد از این دوره باقی مانده که حاصل فعالیت خطاطان صاحب فن در سبک­های مختلف است. امیر علیشیر نوایی، وزیر هنردوست دوره سلطان حسین بایقرا، یکی از حامیان ویژه خطاطان و کاتبان بود و در دوره­ی وی علاوه بر نگارش و تذهیب کت...

متون و رسالات فارسی که درباره آموزش و قواعد و اصول کتابت،خوشنویسی و هنرهای وابسته به آن است از بهترین ابزارهای شناسایی سنت کتابت و خوشنویسی در ایران عهد صفوی به شمار می رود که هنرمندان کنونی بدان التفات و اهتمام نداشته اند و این خود از دلایل اصلی پیدایش شکاف و فاصله میان بخش نظری در هنر فاخر گذشته و امروز ماست.(قلیچ خانی،1373) این متن ها معمولاً به مباحث مهمی می پردازد که از جمله می توان به پید...

دست، با هدایت قلم بر کاغذ ابزاری مهم در نوشتار و خوشنویسی است. با توجه به موقعیت متقابل دو دست و تفاوت‌های راست‌دستی و چپ‌دستی، می‌توان از وجود و چگونگی رابطۀ دوسویه یا تک‌سویه میان ویژگی‌های حرکتی در دست‌برتری و خط پرسید. آنچه این پرسش را برجسته‌تر می‌سازد معدود نظرات پراکنده‌ و ناهمخوانی است که به‌نحوی از مسائل چپ‌دستان در خط و خوشنویسی حکایت دارد و باورهای مختلفی را دربارۀ تناسب جهت نوشتاری ...

میرعلی ‌‌بن‌ حسن تبریزی ملقب‌ به «قُدوَه‌الکُتاب‌مُعَلی» از بزرگ‌ترین خوشنویسان عصر تیموری برای نخستین‌بار خوشنویسی نستعلیق را تحت قاعده و هیئتی متمایز درآورد. تنها اثر مرقومِ موثق میرعلی، نسخه خسرو و شیرین نظامی به‌تاریخ 808هـ.ق/1406م محفوظ در گالری هنری فریر است که از منظر شیوه کتابت و رسم‌الخط اهمیت شایان توجهی دارد. برهمین اساس، موضوع این مقاله بررسی رسم‌الخط میرعلی تبریزی با تکیه بر این نسخه خطی...

عدم مرغوبیت مرکب‌های معاصر باعث می‌شود که آثار ارزشمند خوشنویسان پس از گذشت مدت زمانی دچار آسیب‌های فراوانی شود. بنابراین، در مبحث حفاظت پیشگیرانه، آثار خوشنویسی با اهمیت می‌باشد و حفاظت از این آثار ضروری ست. از آنجا که کارهای پژوهشی صورت گرفته در این زمینه هنوز زوایای پنهان فنون ساخت مرکب را آشکار نکرده پس، پژوهش در این زمینه امری لازم و ضروری ست. آنچه در این پروژه مورد کنکاش قرار می‌گیرد بررس...

قلم ثلث دارای ارزش‌های بصری والایی در خوشنویسی اسلامی و منطبق با اهداف و کارکرد تزئیناتِ معماری ‌است. بررسی روند تطوّر و تحوّل«ی» معکوس در کتیبه‌های ثلث نشان می‌دهد که این حرف از دوره ایلخانی تا اوایل عصر صفوی اغلب به صورت کوتاه و مورّب نگاشته می‌شد اما از نیمه عصر صفوی از «ی معکوس شالی یا قطاری » برای تقسیم کرسی بالا و پائین و ایجاد توازن و تعادلِ حروف در کتیبه‌نگاری ثلث استفاده بیشتری شد. پژوهش حا...