از دیرباز ذهن جویای بشر، ستارگان آسمان را به خدمت بخت و اقبال خود می گرفت و حتی آنها را با چهره های زمینی می دید. از زمین برآمدگان، سنگ ها و فلزات را نیز نظاره می کرد. مهره ها، سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی با رنگ های خاص و اثرات جادویی چون کام­یابی، ناکامی، طلسم، دفع نیروی شر، دفع چشم زخم و ازدیاد ثروت، ذهن بشر را به­خود معطوف کرده بود. از این رو، مقاله حاضر بر آن است تا به منظور یافتن ردی از مهر...

سرزمین اندلس را می توان مهم ترین چهارراه انتقال علوم طب عربی و اسلامی به اروپا دانست. این موقعیت منحصر به فرد به این حقیقت برمی گردد که شهر طلیطله در ابتدای قرن یازدهم میلادی مرکز مهم فرهنگ عربی و اسلامی بود. مترجمین اندلسی در انتقال این حرکت بزرگ علمی از جمله پزشکی، نقش به سزایی داشتند. ریموند طلیطلی، جرارد کریمونی، مرقس طلیطلی و دومنگو گونسالوو از مترجمینی بودند که آثار ارزشمندی از کندی، ابن ...

در قرن های نخست دورة اسلامی زبان عربی با سرعت زیادی در ایران گسترش یافت و به مرور زمان به زبان سیاسی و علمی و ادبی ایران در حوزة تمدن اسلامی تبدیل شد. در این میان عدة زیادی از ایرانیان اهل ذوق و ادب به آفریدن آثار ادبی به زبان عربی پرداختند. به طوری که بازار شعر عربی در ایران به ویژه در قرن چهارم و پنجم رونقی تام و تمام گرفت. حملة مغولان به سرزمین ایران و بروز تحولات و نابسامانی های اجتماعی و س...

یکی از مباحث بسیار مهم و جالب در تحقیقات فرهنگی و جغرافیایی تاریخی، ریشه یابی (etymology) نام شهرها و آبادی های ایران است. چون ایرانیان به ویژه در دورهباستان به این مسأله بسیار مهم، توجه خاصی داشته و کوشش می کردند مظاهر دینیف فرهنگی، طبیعی، جغرافیایی، و قومی را به نشانه تقدیس و احترام در نامگذاری شهرها و آبادی های سرزمین خود جلوه گر سازند. از این رو نامهایی که بر روی شهرها و آبادی های ایران زمی...

واژۀ ظلم یکی از پرکاربردترین واژه‌های قرآنی است. عالمان مسلمان در آثار تفسیری وزبان‌شناختی مختلف، تحلیلهای مختلف و احیانا، متناقضی در بارۀ معنای آن بازنموده‌اند. بنا داریم در این مطالعه با کاربرد روش ریشه‌شناسی واژگان ـ که نوعی معناشناسی تاریخی محسوب می‌شود ـ معنای اصلی و ریشه‌ای این واژه را بازشناسیم. بدین منظور، نخست ریشۀ ثنایی این واژه را در زبانهای خانواده حامی ـ سامی بازمی‌کاویم. در مرحلۀ ...

الأدب الصغیر و الأدب ­الکبیر از ترجمه­های پهلوی است که محل التقای دو فرهنگ اسلامی و ایرانی است. ابن مقفع مانند دیگر مترجمان متون پهلوی، مضامینی را از ادب پهلوی به عربی ترجمه کرد که با اندیشه­های اسلامی همسو بود. این همسویی، موجب استقبال گرم ادب عربی از اندیشه­های ایرانی شد ولی با گذشت زمانه در هاضمۀ فرهنگ عربی تبدیل به مضامین عربی شد. نویسنده در این مقاله با نشان دادن سرچشمه­های ایرانیِ چند محور...