ایران، سرزمین پهناور ما و قلمرو جاده ابریشم و نقطه برخورد تمدن های شرق و غرب، همواره در طول تاریخ پویایی و بلاندگی خود را در گستره علم و فرهنگ حفظ نموده است. تاریخ طب ایران با تاریخ و فرهنگ ایرانی –اسلامی آن آمیخته و جدا ناشدنی است. چه پیش از اسلام و چه پس از آی ایران و ایرانی همواره دوره هایی از درخشش و تابناکی بی نظیر در عرصه طب به جهانیان عرضه داشته و همین دوران است که در تاریخ تمدن بشری همو...

مقدمه: باروری و داشتن فرزند سالم از شاخص‏های ارزشمند در سلامتی افراد محسوب می‏شود. شیوع ناباروری در جهان علاوه بر بارِ اقتصادی درمان‏، سبب ایجاد مشکلات روانی قابل توجهی برای زوج نابارور شده، سلامت خانواده را تهدید می‏کند. با توجه به اهمیت موضوع، توجه به طب مکمل و استفاده از طب سنتی ایرانی می‏تواند راهگشا و کمک کننده باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی علل نازایی از دیدگاه طب سنتی ایرانی با محوریت کتا...

ناباروری و عوارض آن یکی از مشکلات بزرگ زندگی امروز است. شیوع قابل توجه ناباروری و روش‏های درمانی آن که موجب بار عاطفی و اقتصادی سنگینی نیز می‏شود دارای تبعات روحی متعددی است. هدف از این مطالعه، سیری در ارتباط اعراض نفسانی با ناباروری از گذشته در کتب طبی سنتی ایرانی تا به امروز می‏باشد. به این ترتیب متون در دسترس طب سنتی ایرانی از قبیل قانون در طب، کامل الصناعه، خلاصه الحکمه، ذخیره خوارزمشاهی، ا...

نضج در طب ایرانی، فرآیندی است که طی آن، مواد زاید بیماری‌زا آماده‌ی دفع شده و خروج آن‌ها از بدن آسان می‌گردد. به عبارت دیگر طبیب باید قبل از آنکه اقدام به پاکسازی بدن از مواد بیماری‌زا نماید، ابتدا آن‌ها را نضج دهد؛ مگر آنکه در شرایط خاص فرصت این‌ کار وجود نداشته باشد، این آماده‌سازی قبل از دفع لازم و مورد تأکید حکما است و چه بسا استفراغ و دفع مواد قبل از نضج بر شدّت بیماری بیافزاید. هر خلطی برا...

یکی از مسائل مهم مرتبط با سلامت زنان، مشکلات مربوط به قاعدگی است. شیوع خونریزی غیر‏طبیعی رحمی در ایران در مطالعات مختلف 5/3 تا 9/22 درصد گزارش شده است. از مهمترین درمان‏ها در طب جدید استفاده از داروهای هورمونی است که عوارض ناخوشایندی را به همراه دارد. دستیابی به درمانهای موثر و کم‏عارضه نیازمند نگاه تازه به علل بوجود آورنده افراط طمث می‏باشد. یکی از مکاتبی که به نظر می‏رسد می‏تواند پتانسیلهای و...

سابقه و هدف: هر چند که خدمات علمی برجسته ایرانیان در دوران پس از اسلام بر کسی پوشیده نیست، اما به دلیل این که نگارش متون علمی در آن دوران به زبان عربی بوده است، تفکیک سهم ایرانیان و اعراب در رشد و توسعه طب سنتی اسلامی بدون انجام پژوهش های دقیق ممکن نخواهد بود. از همین  رو پژوهش حاضر به بررسی سهم دانشمندان ایرانی در تألیف نسخ خطی عربی در طب اسلامی می پردازد. مواد و روش ها: تحقیق به روش مطالعه کت...

ریشه دانش جغرافیا در ایران، به سده های پیش از اسلام می رسد. با این وجود، جغرافیدانان مسلمان ایرانی در گسترش این دانش نقش انکارناپذیر و خدمات ارزنده ای داشته اند. شاید بتوان تشکیل بیت الــحکمه، با حضور دانشمندان ایرانی در روزگار مأمون عباسی و شکل گیری نهضت ترجمه را آغازی برای تــلاش سازماندهی شده مسلمانان برای آگاهی از دانش دیگران از جمله دانش جغرافیایی ایرانیان، رومیان، یونانیان و هندیان دانست....

طب سنّتی ایرانی همانند طب یونانی بر پایه ی نظریه ی وجود اخلاط در بدن بنا شده است. بنابراین واضح است که نحوه ی تشکیل اعضای مختلف بدن از این نظریّه نشأت گرفته باشد. بر اساس آموزه های طب سنّتی ایرانی، اعضای بدن از اخلاط و اخلاط از غذا به وجود می آیند. چگونگی تشکیل اعضای مختلف و رابطه ی بین اعضاء از نکات قابل تأمّل دیگر در طب سنّتی است. اعضای بدن در طب سنّتی بر اساس منشاء عملکرد و رابطه ی عضو با اعضای دی...

سابقه و هدف: حکیم محمد اکبر ارزانی، از پزشکان و مشاهیر ایرانی قرن 11 و 12 هجری است که به هند مهاجرت کرد. ذخایر برجای‌مانده از او، مشتمل بر کتاب‌های علمی تلخیص طب النبی، طب اکبری، مفرح القلوب، میزان الطب، مجربات اکبری، حدود الامراض، قرابادین قادری و دو مقاله با عنوان طب الهندی و علاج الصبیان است. ارزانی در کتاب میزان الطب، طیف وسیعی از بیماری‌ها و راه درمان آنها را به‌صورتی جامع و در عین حال موج...

سابقه و هدف: طب سنتی ایران مکتبی علمی است که در زمینه تشخیص و درمان بیماریها سابقه دیرینه دارد. بیماریهای انسدادی و داروهای مفتّح در طب سنتی ایرانی جایگاه ویژه ای دارند. دانشمندان طب سنتی ایران با مکانیسم اثر و کاربرد داروهای طبیعی آشنایی کامل داشته و در زمینه تشخیص و درمان بیماریهای انسدادی راهکارهای متفاوتی را ارائه نموده اند. لذا با عنایت به شیوع نسبتاً بالا و اهمیت بیماریهای انسدادی (به ویژه ...