حجّ، در دوران جاهلیّت، به شکل میراث تحریف شده ای از آیین حنیف حضرت ابراهیم(ع)، در بین اعراب جاهلی سابقه ی طولانی داشته و جدای از بعد عبادی آن، کارکردهایی در زمینه ی امنیت اجتماعی و رونق اقتصادی نیز برای قوم عرب در بر داشته است. از اینرو اعراب جاهلی، مراسم حج را در ماهها و روزهای معیّنی از سال با اعمال و مناسک خاصّی، بجامی آوردند. با درخشش خورشید اسلام از شهر مکه- خاستگاه حج ابراهیمی- ضمن امضای اصل ...

کانون توجه این مقاله، ترکیب ویژه‎ای از مرگ‎اندیشی و فرهنگ‎شناسی در آثار داستانی صادق هدایت ا‎ست. بازپردازی شیوه‎های مختلف تدفین و سازه‎های گورستانی، به یاری دانش باستان شناسی و مردم شناسی و برحسب فرهنگ، تمدن، سنن، آیین‎ها و مناسک مختلف، نشان دهندۀ درنگ شایستۀ او در این‎گونه باورهاست. هدایت در داستان پدران آدم، روایتگر مرگ یک انسان ـ میمون و در داستان‎های تاریک‎خانه، بوف کور، تخت ابونصر، آفرین...

آئین حج از مهمترین ارکان دین مبین اسلام در حوزه عبادات می باشد که در قرآن و روایات مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. حج به عنوان یک امر عبادی شامل مجموعه ای از معارف الهی بوده که همه فرشتگان، انبیاء الهی و پیامبر خاتم (ص) آن را با عظمت و شکوه بسیار انجام داده اند اما حج در سیر تطور در طول تاریخ دستخوش تحریفات و اختلافاتی گشت که چهره واقعی آن را مخدوش ساخته بود و با ظهور اسلام بسیاری از آن اختلا...

«تصوف» و «قلندریه» از جریان های مهم و تأثیرگذار بر فرهنگ و هنر ایران بوده است. خلق شاهکارهایی ادبی نظیر «تذکره الاولیا»، «اسرار التوحید»، «مقالات شمس»، «کلیات شمس»، «مثنوی معنوی» و... توسط صوفیان نشان از جایگاه سترگ آنان در ادبیات و فرهنگ فارسی است. صوفیان همچنین به سبب اجرای «سماع» در آیین های خود حافظ موسیقی و رقص نیز بودند، با این توضیح که آنان دارای پایگاهی دینی- اجتماعی در نزد عوام بوده ...

فیلم مستند «باد جن» ساخته ناصر تقوایی، به بازنمایی مراسم «زار» در جنوب ایران می پردازد. در این مقاله نویسندگان تلاش کرده اند تا با تحلیل ارتباطی متن این فیلم، به این پرسش ها پاسخ دهند که: کدامیک از ابعاد این مراسم در این فیلم بازنمایی شده اند؟ آیا فیلم باد جن توانسته کارکردهای اجتماعی این مراسم را مستند کند؟ و مهم تر اینکه آیا این مراسم معنایی ملموس به زندگی افراد می بخشد؟ برای این منظور از سنت...

چکیده ندارد.

بزرگترین کنگره انسانی در جهان به طور مداوم و هر ساله در موسم حج به وقوع می پیوندد و انسانی هایی با زبان ها، فرهنگ ها، ملیت ها و نژاد های متفاوت به طور هماهنگ مناسک حج را به جای می آورند. انرژی و پتانسیل بسیار زیاد ارتباطی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نهفته در این اجتماع انسانی می تواند الگویی برای زندگی فردی و اجتماعی و نیز شکل گیری ارتباطات کارآمد در سطح ملی و جهانی باشد. تحقیق پیش رو به دنبال پاس...

افراد مکلفی که زنده هستند و توان و قدرت انجام حج را دارند، باید خودشان به صورت مباشر مناسک حج را به جا آورند و گرفتن نایب برای آنان جایز نیست. پس اگرکسی به نیابت از فرد مکلف زنده حج بگزارد، مجزی از وی نخواهد بود، مگر آن‌که مکلف به خاطر عارض شدن عذرهایی، قادر به انجام حج به نحو مباشر نباشد.

طواف خانه خدا، یکی از زیباترین و پرجاذبه‌ترین اعمال و مناسک حج است. عاشقان و دلباختگان حریم کبریایی، با پشت سرگذاردن فرسنگ‌ها راه، خود را به مکه؛ حرم امن الهی رسانده و چونان انسان تشنه‌ای که دسترسی به آب را نزدیک می‌بیند، در انتظار رسیدن به مسجدالحرام و کعبه معظّمه، لحظه‌شماری می‌کنند.

جوامع مختلف انسانی بسته به شرایط مکانی ـ زمانی و مقتضیات اجتماعی و جنسیتی، روش ها و تجربه هایی متفاوت در دین ورزی داشته اند؛ روش هایی که کارکردشان، تأمین بخشی از نیازهای فرهنگی ـ اجتماعی این جوامع است. داده های حاصل از این پژوهش انسان شناختی بر روی زنان پیرو دو طریقت قادریه و نقشبندیه ساکن شهر سقز از توابع استان کردستان نشان می دهد که آنان توانسته اند به مدد یک ”مسلک دینی“، هم نیازهای روانی مرت...