رقابت همیشه عمل مذمومی نیست؛ گاهی می­تواند انگیزه و عامل پیشرفت در حوزه تفکّر و تمدن باشد. آن چیزی که همواره از رقابت چهره نامطلوب در ذهن­ها ترسیم می­کند مجادلاتی است که رابطه­ها را عرصه جولان منازعات می­کند. محلّ حضور رقابت اغلب در فعّالیت­های دنیایی است که اهل تصوّف بر اساس جهان­بینی اعتقادی خود رغبت چندانی به آن ندارند. امّا واقعیت این است که در بسیاری از دوره­ها نه تنها حامیان و هواداران مشایخ ب...

آناتولی از دیر باز پذیرای اقوام و نژادهای مختلف بود و حضور اقوام و نژادهای مختلف تنوع فرهنگی خاصی به این سرزمین بخشیده بود. نبرد ملازگرد و ورود ترکان تازه مسلمان به آناتولی و شکل گیری حکومت سلجوقی روم در این منطقه نقطه ی عطفی بود در رونق تصوف در این سامان. بی تردید یکی از تاثیر گذارترین گروه های فرهنگی در آناتولی دوره ی سلجوقیان روم، طریقت های صوفیه بودند که در میان سلاطین، امرا و بزرگان و تود...

مقامات بدیع الزمان همدانی معروف به «مقامات الکدیة» کتابی است که در قرن چهارم هجری به رشتة تحریر درآمده و از همان دوران تاکنون مورد توجه محققان بسیار واقع شده است. آنان مقامات را از ابعاد گوناگون بررسی کرده اند. ولی ویژگی ساختاری مقامات به گونه ای است که بیشتر اهتمام پژوهش گران را معطوف خود ساخته و سبب شده آنان کمتر به ابعاد معنایی این اثر توجه داشته باشند. به همین سبب، برخی از پژوهش گران معتقدن...

این نوشتار به بررسی حدود حریم خصوصی مقامات عمومی پرداخته است. پرسش مطرح‌شده این است که آیا ممکن است پاسداری از حریم خصوصی مقامات عمومی موجب محدودیت حق بر دانستن و آزادی بیان شود؟ این مقاله یک بررسی نظری و پیامدگرایانه است که به یاری برخی مواد قانونی، آموزه‌های حقوقی و پرونده‌های مرتبط در این زمینه، انجام شده است. مفروض نویسندگان مقاله آن است که حق بر دانستن، بر حق حریم خصوصی اولویت دارد. نتایج ...

از ابتدای پیدایش تفکرعرفانی، تمایز معنی­داری میان انگاره­های فقها و عرفاوجود داشته است. بعضی فقها، دین را در شریعت محصور می­کنند اما گستره معنایی دین در نظر عرفا بیشتر است. نگرش متفاوت این دو، سبب جبهه­گیری­های دامنه­داری میان آن­ها شده است.                 نگارنده بر آن است تا با غور در آثار شیخ جام، مراتب معرفتی و مبانی نظری و عملی عرفان او را بررسی کند.

دین اسلام غیر از صورت ظاهری، احکام باطنی هم دارد و شریعت با آنکه علم به ظاهر است، مانع تحصیل علم باطنی همچون طریقت و حقیقت نمی شود؛ زیرا رابطة ظاهر و باطن، رابطه ای حقیقی است نه تصنّعی و ساختگی و باطن، اعمال ظاهری را هدایت و تغذیه می کند، چنان که «ایمان» مستلزم اعمال باطنی قلب است و «نیّت» اصل و روح همة اعمال است و سیّد حیدر آملی شریعت و فروع خمسة آن مانند نماز، روزه، حج، زکات و جهاد را در مراتب س...

تصّوف به عنوان یک جریان اسلامی که بر پایه اعتقادات مشترک تشیّع و تسنّن واقع شده است، پیروانی را از دو جریان اصلی جهان اسلام دور خود گرد آورده و نقطه های اشتراک و افتراق بسیاری با این دو جریان دارد. یکی از جنبه های مثبت این جریان، آن است که با بومی شدن در برخی از نقاط جهان، تعاملی مثبت را با سایر ادیان ایجاد نموده است. نگارنده در این نوشتار بر آن است که با بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی و تاریخی...

پرسش اصلی این مقاله این است که احکام دین (شریعت) چه سهمی در سیر و سلوک عارف دارد و در این طریق، التزام به احکام دین تا چه حد لازم و ضروری است؟ طرح این موضوع، از مسئله پایبندی عرفا به شریعت رفع ابهام می کند؛ به همین منظور ابتدا معنای واقعی شریعت را می کاویم و سپس نقش آن را در سیر و سلوک عارف، از ابتدا تا انتها، بررسی می کنیم. بدین ترتیب در می یابیم که اگر شریعت را به معنای واقعی کلمه در نظر بگیر...

عنوان مقاله ولایت مداری در اندیشه عرفان اسلامی از علامه سید حیدر آملی تا حضرت امام خمینی(ره) اشاره به روش همگون این دو عارف بزرگوار در طرح مسائل اصلی دارد.اگرچه فاصله زمانی آن دو به هفت قرن بالغ می شود، اما ویژگی های مشترک این دو اندیشه گویای این حقیقت است که هر کس در مکتب ولایت اهل بیت (علیهم السلام) به جستجوی حقایق بپردازد و در شهر دل خود را به نور علم و معارف آنها روشن نماید،واقف اسراری می ش...

«گوهر دین و دینداری» مسأله ای فلسفی- کلامی است که بستر آن مغرب و زمان رویش آن رنسانس می باشد. دو نظریه «تجربه دینی» و «حکمت خالده» از دیدگاههای مطرح در این زمینه اند. در نگرش اول گوهر دین، تجربه ای است که سبب می شود، فاعل آن تجربه، دیندار تلقی گردد و صدف مجموعه عقاید خواهد بود که با وصول به گوهر از آن استغناء حاصل می شود و در نظریه دوم دینْ دارای دو ساحت ظاهری و باطنی است و سطح باطنی آن توحیدی ا...