ادبیات تعلیمی یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین انواع ادبی است که هدف اصلی آن آموزش است. این اصطلاح از بدو پیدایش به دو معنای خاص و عام به کار رفته است: 1- ادبیات تعلیمی در معنای خاص خود شامل دستورالعمل‌هایی است که به آموزش یک فن یا هنر خاص اختصاص دارد؛ از جمله: «نصاب‌الصبیان» ابونصر فراهی در لغت، «دانشنامه میسری» در داروشناسی و طب. 2- در معنای عام به آثاری گفته می‌شود که موضوع آن مسائل اخلاقی، عر...

مسأله اصلی در روش­‌شناسی این است که باید از چه روشی برای به دست آوردن معتبرترین معرفت/شناخت استفاده کنیم. از این منظر، هر یک از روش­‌شناسی­‌های موجود رفتارگرایی و پوزیتیسم گرفته تا پسارفتارگرایی و پساساختارگرایی، تلاش دارند از چشم­‌انداز خاص خود، نحوة دست­یابی به شناخت معتبرِ را توضیح ­دهند. اما آینده­‌پژوهی در معنای علمی خود، تلاش می­‌کند با استفاده از سایر روش­‌های مرسوم در علوم انسانی و اجتما...

دونالد توماس کمبل در زمره‌ دانشمندان روانشناسی و علوم اجتماعی است که سهم زیادی در گسترش رویکردی تکاملی به فلسفه علم، اخلاق و به ویژه معرفت­شناسی دارد. کمبل، ایده­های معرفت­شناسانه خود را که نوعی معرفت­شناسی توصیفی است، معرفت­شناسی تکاملی خواند. وی در این رویکرد، منطقِ حاکم بر فرآیند انتخاب طبیعی را برای تبیین سطوح مختلف معرفت، از سطح زیستی تا سطح فرهنگ و علم، استفاده می­کند. به عبارت دیگر، وی در...

این مقاله می‌کوشد به یکی از مباحثِ چالش‌برانگیز در معرفت‌شناسی یا علم‌‌شناسی، یعنی رابطۀ «علایق انسانی» با «معرفت» به‌ویژه «معرفت علمی» بپردازد و الگویی قابل‌‌دفاع از نسبتِ میان این دو مقوله ارائه دهد. در این راستا، نخست سه سنخ الگوی پیشنهادی دربارۀ این رابطه طرح و نقد می‌شوند: «رابطۀ استعلاییِ» علایق با معرفت (هابرماس)، «رابطۀ برسازندۀ» یک‌سویۀ علایق با معرفت علمی (برنامۀ قوی) و «رابطۀ برساختۀ دو...

 راه معرفت چگونه راهی است؟ چه فراز و نشیب­هایی دارد؟ معرفت صحیح و واقعی چیست و شرایط و راهکارهای آن کدام است؟ پرسش­هایی از محضر عالم و عارف نمونه، امام خمینی است که با توجه به سیرة عملی و آثار علمی و عرفانی ایشان و با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، پاسخ داده شده است. شاید طرح پرسش نیز از توجه به همین منابع، سرچشمه گرفته و ناشی از سرگردانی در برابر گرایش فطری و احساس وظیفه نسبت به علم، نگاه قرآ...

معرفت، به معنای باور صادق موجّه و به تعبیر صدرالمتألّهین، صورت علمی حاکی از حقیقت خارجی و مطابق با آن است. معرفت دینی که از مباحث مهم معرفت شناسی به شمار می آید، معرفتی برگرفته از دین و در مورد دین است که از مسائل بنیادین این نوع از معرفت، مسأله مبدأ و معاد است. یکی از مباحث اساسی در حوزه معرفت دینی، سوال از تأثیر یا عدم تأثیر عوامل غیرمعرفتی در این نوع معرفت و چگونگی تأثیر آن عوامل، بر فرض وجود ...

کتاب ساختار انقلاب های علمی کوهن را معمولاً نقطة عطفی در فلسفة علم به شمار می آورند. با این حال، به جز کوهن، فلاسفة دیگری نیز در روشن تر شدن نقاط ضعف فلسفه های تجربه گرایانه مؤثر بوده اند و درصدد ارائة راهکارهایی بدیل نیز برآمده اند. مایکل پولانی از همین فلاسفه ای است که اندکی پیش از انتشار کتاب ساختار در مکتوبات فلسفی اش، به ویژه در کتاب معرفت شخصی، ایده هایی بسیار شبیه به ایده های کوهن در ساخت...

مثنوی معنوی اثری گران سنگ است. انسان متفکر می تواند با تعمق در این کتاب علاوه بر مفاهیم بلند عرفانی، منابع سرشاری از حکمت و فلسفه و جهان بینی های مترقی بشری را جستجو کند. یکی از زوایای پنهان اندیشه مـــولوی، توجه دقــیق او به روش شناسی است که یکی از شاخه های اصلی معرفت شناسی به شمار می آید. هدف این مقاله ورود به موضوع روش شناسی در اندیشه مولوی است که به نظر می رسد تاکنون به آن پرداخته نشده است....

چکیده : انسان سه گونه هویت دارد : هویت شخصی ، صنفی و باطنی . هویت صنفی ، هویت شغلی و اجتماعی است و نشان دهنده شخصیت فکری و شأن انسان در ابعاد مختلف اجتماعی است . این هویت ، در دو مفهوم ، هویت اجتماعی بالقوه ( آنچه که یک شخص باید باشد ) و هویت اجتماعی بالفعل ( آنچه که یک شخص واقعا هست ) به کار می رود . در جستجوی شکل گیری هویت دانشجویی دو بینش وجود دارد ، جبرگرایانه و کنش گرایانه . الگوی کنونی دا...