چکیده معرفت شناسی پایه و اساس هر نظام فلسفی یا نظام معرفتی است. یکی از پرسش های مهم پیش روی معرفت شناسان کنونی راه های دست یابی به معرفت و شناخت موانع آن می باشد. بحث درباره موانع معرفت جایگاه مهمی در فلسفه به خود اختصاص داده است که اوج آن در مکتب فلسفی «حکمت متعالیه» در اندیشه فیلسوف بزرگ، صدرالمتألهین شیرازی و هم چنین در اندیشه فلسفی فرانسیس بیکن تجلی یافته است. ملاصدرا اساس معرفت حقیقی را...

نظریه اخلاقی غزالی تقریری از نظریه های فضیلت گرایی اخلاقی است که در واقع تلفیقی از سه رویکرد فلسفی، نقلی و عرفانی است که جنبه نقلی و عرفانی آن بسیار غلیظ تر از جنبه فلسفی آن است. وی از سویی تابع نظریه حد وسط ارسطویی است که فضیلت اخلاقی را حد وسط دو رذیلت افراط و تفریط می داند و از سوی دیگر، افزون بر عقل، شرع را نیز معیار تعیین فضیلت برمی شمارد و با استناد به آیات و روایات، فضایل اخلاقی را معین ...

این مقاله نگرش فلسفی - عرفانی رابیندرانات تاگور را بیان می کند. از آنجا که محیط اجتماعی و  احوال و افکار پیرامونی هر اندیشمندی در ساختار اندیشگی و شکل بخشی شخصیت او تأثیر قطعی دارد و هزارها شعری که از تاگور بجا مانده، بهترین نمودار زندگی اوست، ابتدا مایه های پیدایش این اعتقادات،اعم از گرایشات اشراقی جد و پدر ،که تاگور از آن متأثّر است، تأثیر جنبش برهماساماژ، تصوف ادیان مختلف و به ویژه جاذبه روح ...

ادبیات عرفانی ایرانی - اسلامی،گنجینة عظیمی از دستاوردهای فکری و روحانی انسان است کهدرجهان امروز می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات و آسیب های روحی و معنوی باش د.انسان امروز گرچه به پیشرفت های چشمگیری دست یافته ، اما در حل بحران و چالش هایروحی خویش چندان موفق نبوده است . این امر برآمده از جداسازی علم و معرفت از وجهقدسی آن و به فراموشی سپردن دیدگاه شهودی و عرفانی نسبت به هستی و عالم است . در اینمق...

متون فارسی عرفانی، به ویژه متون متقدم منثور قرن پنجم و ششم به دلایل و عوامل گوناگون، بستری فراهم کرده اند که اسطوره گناه و هبوط آدم(ص) در کنار مؤلفه هایی چون اختیار و اراده انسان، آگاهی و معرفت، آزادی و جبر، بیش ترین بسامد را داشته باشد. در این مقاله، نویسنده ضمن بررسی مفهوم گناه و هبوط در چهار حوزه «اصل واقعه هبوط»، «امکان هبوط»، «اهداف هبوط» و «نتایج هبوط»، مهم ترین اشتراکات و افتراقات اندیشه...

بیدل دهلوی از گویندگان بزرگ شعر عرفانی در شبه قاره است که سبک هندی را از تنگنای صورت، به فراخنای معرفت رسانید. شعر میرزا عبدالقادر بیدل در عرصه غزل، ادامه  تفکر مولانا جلال الدین محمد بلخی در عرصه شمسیات اوست. هدف از نگارش این مقاله معرفی بیدل در عرصه غزل عرفانی است. در نظر بیدل، همه تعینات و کثرت­ها، در سیر رجوعی و عروجی انسان به وحدت باز می­گردد و در سیر نزولی او یعنی سفر از حق به خلق، همه کث...

افضل الدین محمد ابن حسن مرقی کاشانی، حکیم و عارف قرن هفتم، تربیت را عبارت از فراهم کردن زمینه ها و عوامل به فعلیت رساندن استعدادهای انسان در جهت مطلوب می داند. از نگاه او، این جهت مطلوب، کسب زندگانی عقلانی و روحانی است و هدف غایی تربیت، خداشناسی و معرفت صفات او از طریق تربیت اخلاقی و عرفانی است. وی معتقد است که آدمی باید در آغاز زندگی با تعلیم و تعلّم پرورش یابد تا خردورز شود و گفتار و کردارش با...

غیرت از اصطلاحات مهم عرفانی است که ملازم مفاهیمی چون محبّت و عشق بوده و عبارت از کراهت مشارکت غیر در حقّ محبوب و محب و محبّت است. این پژوهش پس از بیان دیدگاه قرآن و روایات، به واکاوی ریشه ها و بررسی سخنان عارفان در خصوص مفهوم غیرت و جنبه های مختلف آن در آثار برجسته عرفانی پرداخته است. هدف این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، زمینه سازی برای فهم و درک درست تر مفهوم غیرت  در متون صوفیه و با...

تجریه دینی یکی از مصطلحات جدید غربیان در حوزه دین پژوهی است مراد آنان از این اصطلاح در عین اختلافی که درتفسیر آن دارند اتصال آدمی با امر قدسی است این اصطلاح در متون اسلامی نیامده است هرچند در کتاب های عرفانی اصطلاح نزدیک به آن موجود است در این مقاله اصطلاح تجربه دینی به معنایی اعم از آن چه مقصود غربیان است به کار رفته است به گونه ای که در برگیرنده تجریه عرفانی و تجریه فلسفی می پردازد و بعد از آ...