بخشی از اعجاز قرآن به زیبایی های ادبی و هنری کلام الهی اختصاص دارد، که همواره دانشمندان بلاغت قرآنی در آن اختلاف نظر دارند. بعضی چون ظاهرگرایان افراطی که تنها به ظاهر الفاظ قرآن بسنده می کنند، وجود هر نوع تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه و ... را در آیات انکارمی کنند و بعضی چون تأویل گرایان افراطی با نفی ظاهر الفاظ، برای آیات محکم با معنای صریح و روشن نیز، به دنبال تأویل باطنی هستند. از میان شاعران ...

چنین مینماید که با در نظر گرفتن مفاهیم کلیدی مطرح در زبان شناسی شناختی، همچون تصویرگونگی، مقوله های شعاعی، مقوله بندی، چشم انداز و طرحواره های تصوری، میتوان از یک سو، محدودیتهای ساختواژی – معنایی حاکم بر ترکیب واژه مشتق از ریشه افعال بسیط مرکبساز با فعل سبک مناسب را بر اساس مفاهیم شناختی توضیح داد و از سوی دیگر، نگارنده در صدد است تا با به کارگیری مفاهیم موجود در همین چارچوب، دلایل وجود متناظره...

زبان فارسی، خصوصاً در سال هایی که بخش بندی و تمایز زبان ها مورد توجه رسانه ها و عموم مردم جهان قرار گرفته، در شمار زبان های پویا و پرتحرک جهان به شمار نیامده است. تا آنجا که مشاهده می شود، زبان های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی و ایتالیایی در شمار زبان های برجستة جهان محسوب می شوند. از دیگر سو، زبان روسی و عربی و آلمانی نیز، از این قافله عقب نمانده و خود را به معرفی سطح جهانی رسانده اند. د...

در فرهنگ عامیانه گاهی این تمایل وجود دارد که گویشوران در میان خود به گونه ای سخن بگویند تا بیگانگان به راز و رمزشان پی نبرند. از این رو، برخی از خرده­فرهنگ­های محلی یا گروه های اجتماعی درصدد ساخت زبان رمزی1 (لوترا) برمی آیند تا از آن در میان گروه خود استفاده کنند. این زبان رمزی بیشتر بر پایۀ گویش غالب و رایج در هر منطقه ساخته می شود، قواعد صرف و نحو آن بر اساس همان گویش یا شبیه آن است و فرمول­ه...

مینی‏مالیسم (کمینه‌گرایی) در ادبیات، سبک یا اصلی ادبی است که بر پایۀ فشردگی افراطی و ایجاز بیش از حد و سادگی محتوای اثر، بنا شده‌است. اگر براساس این تعریف، ایجاز و سادگی را مهم‌ترین ویژگی مینی‌مالیسم به شمار آوریم، در آثار کلاسیک نثر فارسی، با انواع و نمونه‌های متنوع و فراوانی از کمینه‌گرایی مواجه می‌شویم که از ابتدای شکل‌گیری زبان فارسی دری، مورد توجه گروهی از شاعران و نویسندگان فارسی زبان بود...

پژوهش حاضر که بر اساس آرای نظری و روش‌شناسیِ به‌کاررفته در آثار دوبوآ (1980، 1987، 2003 و 2006) شکل گرفته، تلاشی است در‌ جهت بررسی پدیدۀ نحویِ کنایی و ارتباط آن با الگوهای دستوری و جریان اطلاع در کلام. پرسشِ پژوهش این است که آیا زبان فارسی در کلام، الگوی نحویِ خاصی را ترجیح می‌دهد؟ با اشاره به مطالعات دوبوآ، فرض شده است که الگوی کلامیِ زبان فارسی، الگوی کنایی-مطلق است. پیکرۀ مورد بررسیِ این پژوهش، رو...

در این نوشتار جایگاه و عملکرد بعضی از «نقش نما»ها یا «نشانه های نحوی» که بیانگر نقش واژه در عبارتند در زبان تبری، بحث و بررسی شده است. در زبان تبری، حرف های اضافه برخلاف گویش معیار فارسی، پس واژۀ متمم سازند و گاه معانی مختلفی دارند. ترکیب های وصفی و اضافی برخلاف زبان فارسی معیار که «هستۀ آغازین» است، در زبان تبری «هستۀ پایانی» است. همچنین رفتار نحویِ «را» اگرچه در فارسی امروز نشانۀ مفعولی است، د...