انواع گوناگون اختلالات روانی غیر از جنون از جمله مباحث مطرح در جرم شناسی است که می تواند تأثیر شایان توجهی بر مسئولیت کیفری مجرمان و مبتلایان به این اختلالات و به تبع آن بر حقوق کیفری داشته باشد. مجموعه اختلالات روانی که طیف گسترده ای از انواع بیماری های عصبی – روانی خفیف، متوسط و شدید را در بر می گیرد، معمولاً نتیجه تأثیر عوامل زیستی – روانی – اجتماعی هستند که محیط فردی و اجتماعی شخص را می سازن...

مسئولیت کیفری «اشخاص حقوقی» در نظام حقوق کیفری ایران، منطبق با واقعیت‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دچار تحولاتی شده که اندیشة قانون‌گذار را به جرم‌انگاری رفتارهای ایشان گرایش داده است. به‌طور سنتی، همة جرایم دارای سه عنصر قانونی، روانی و مادی هستند که برای مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی نیز اثبات و احراز هرکدام ضروری است. این مقاله با رویکردی تحلیلی و توصیفی به بیان ارکان سازندة جرایم این دس...

     مسئولیت در علم حقوق همواره با مضاف‌الیه‌های مختلفی همراه بوده است؛ مسئولیت مدنی، مسئولیت قراردادی، مسئولیت کیفری و مسئولیت انتظامی. هریک از این گروه‌ها خود نظامی جدا از یکدیگر دارند و مسیر خود را می‌روند. مسئولیت مدنی در مطالعات متعددی با مسئولیت قراردادی و کیفری مقایسه شده است، اما آنچه نادیده مانده، نقش و کارکرد این مسئولیت‌ها در یک نظام جامع انتظام رفتار است. در این گستره، هدف این مقاله...

در موارد متعددی به علت نامعلوم بودن عامل جنایت، در عین حال وجود علم اجمالی بر انحصار مرتکبان در تعداد معلوم، تحمیل مسئولیت کیفری از جمله دیه بر مرتکب واقعی با مشکل مواجه می شود و راهکارهایی چون قرعه، پرداخت دیه از بیت المال، توسل به قسامه و تنصیف مسئولیت مطرح شده است. این مقاله دو راهکار قرعه و قسامه را با توجه به رویکرد قدیم و جدید قانونگذار، بررسی کرده و به این نتیجه دست می یابد که قرعه، در ح...

یکی از چالش های اصلی نظام های توسعه یافته و درحال توسعه، پدید آمدن خسارت های زیست محیطی درنتیجۀ فعالیت های صنعتی است. در گذشته واکنش دولت ها در مقابله با این نوع خسارت ها، مدارا و یا اتکا بر رویکردهای کیفری و انتظامی بوده است. با توجه به اینکه نظام مسئولیت کیفری و انتظامی نتوانست به صورت کامل این نقش را ایفا نماید، و با الهام از این اصل کلی که هرکس موجب خسارتی شود بایستی آن را جبران کند، نظام م...

بخت اخلاقی مفهومی نو در فلسفۀ‌ اخلاق است که ارزیابیهای متداول اخلاقی را به چالش می‌کشد. شهود اخلاقی انسانها حکم می‌کند که افراد تنها در قبال امور تحت کنترلشان مورد ارزیابی قرار گیرند؛ این در حالی‌ است که نتایج اعمال افراد با آنکه در کنترل آنان نیست، در قضاوتهای اخلاقی مؤثر است. این مسئله در حقوق کیفری به این پرسش دامن زده است که: آیا افراد در برابر نتایجی که کنترلی بر آن نداشته‌اند، مسئولند؟ مو...

اقتضائات دوران طفولیت ایجاب می کند که مسئولیت کیفری اطفال متمایز از بزرگسالان باشد و به تناسب شرایط و روحیات آنان سازماندهی شود. هر چند این نکته در قانون مجازات عمومی1304و قانون تشکیل دادگاه اطفال بزهکار1338مورد توجه قرار گرفته بود امّا رفته رفته به فراموشی سپرده شد.

مقوله¬ی انحرافات جنسی، خاستگاه بروز آن¬ها و چگونگی مواجهه با آن ها از جمله موضوعاتی است که به ویژه در قرن معاصر مورد توجّه بسیاری از اندیشمندان جامعه¬شناس، روان¬شناس و جرم¬شناس قرار گرفته و پاسخ به این پرسش که اساساً در چه صورتی می¬توانیم یک رفتار جنسی را انحرافی بدانیم خود محلّ مناقشات فراوان میان متخصّصان امر است. گذشته از این مسایل، توجّه به چگونگی مسئولیت کیفری منحرفان جنسی که در راستای برآورده ...

تخصّصی کردن شاخه های مسئولیّت، نگرش نوینی در علم حقوق به شمار می رود. اساساً هدف اصلی در تحمیل انواع مسئولیّت ها، جبران زیان متضرّر اعم از فرد یا جامعه است و شاخه های تخصّصی مسئولیّت، امکان این جبران را به بهترین شکل فراهم می آورد. یکی از شاخه­ های مسئولیّت (که به شکل جدیدی در حال شکل گیری وگسترش می باشد) مسئولیّت اجتماعی است. این نوع از مسئولیّت در اثر نقض تعهّدات اجتماعی پدید می آید وبا سایر انواع دیگر ...

مسئولیّت کیفری به عنوان نقطه محوری حقوق جزا، همانند هر قاعده حقوقی، بر مبانی و پایه هایی متکی است که مشروعیت خود را از آنها می گیرد. در تاریخ حقوق، مسئولیّت کیفری را در دوران باستان، بر پایه تئوری انتقام فردی و در دوران دادگستری خصوصی بر پایه حق قصاص و کفاره از گناهان و در دادگستری عمومی، با الهام از تعالیم مذهبی، و بعضاً حق جامعه و اجرای عدالت کیفری توجیه نموده اند. با سپری شدن قرون وسطی و آغاز ع...