مجموعه عواملی که زبان شعر را از زبان روزمره به اعتبار بخشیدن آهنگ و توازن امتیاز می‌بخشند و در حقیقت از رهگذر نظام موسیقایی سبب رستاخیر کلمه‌ها و تشخص واژه‌ها در زبان می‌شوند، گروه موسیقایی نامیده‌‌اند. این گروه موسیقایی خود عوامل شناخته‌‌شده‌ای چون موسیقی بیرونی، کناری، درونی و معنوی دارد که کم‌‌و‌‌بیش شناخته ‌‌شده است و عوامل شناخته‌‌نشده‌ای نیز دارد که فقط قابل حس است و گاه تصویری است که علا...

تصحیح انتقادی استاد فروزانفر از غزلیّات شمس در فاصلۀ سال‌های 1336-1344 توسّط دانشگاه تهران انتشار یافت. این چاپ، زمینۀ بازخوانی­‌های ذوقی و مطالعات عمیق­‌تر دربارۀ عرفان و اندیشه و هنر شاعری مولانا را فراهم کرد. نخستین گزیده از غزلیّات شمس بر اساس نسخۀ فروزانفر را استاد شفیعی کدکنی در سال 1352 منتشر کرد و با این کار، زمینۀ آشنایی بسیاری را با مولانا فراهم آورد و بسیاری را نه‌تنها با مولانا، بلکه ب...

در این مقاله کوشیده­ایم با روش توصیفی ـ تحلیلی مفاهیم و موضوعات آزادی­خواهی و استبدادستیزی را در اشعار پیش از انقلاب اسلامی شفیعی­کدکنی بررسی کنیم تا به واسطه­ی آن هم نقش این شاعر آزادی­خواه را در آگاهی بخشی به جامعه­ی عصر خود روشن­تر کنیم و هم جلوه­هایی از تعهد و رسالت اجتماعی شاعر را باز نماییم. مهم­تر آنکه شیوه­ی بیانی مؤثری را که او در بیان این موضوع, متناسب با فضای اجتماع عصر خود برگزیده ا...

این مقاله به بررسی نظام عاطفی گفتمان در شعر «سفر به خیر» از شفیعی کدکنی می ­پردازد. دیدگاه گفتمانی با رویکرد نشانه- معنا شناختی، تولیدات زبانی را تابع فرآیندی پیچیده می داند که عوامل نشانه-معنایی بسیار در آن دخیل اند. آنچه دارای اهمیت است، نوعی موضع گفتمانی است که به دلیل پویایی، ما را با نوعی جهت گیری گفتمانی، بسط روابط و تعامل بین نیروهای همسو یا نا همسو مواجه می سازد. گفتمان ادبی، جریانی سیا...

اسطوره، پیوند بسیار نزدیکی با هنر، به ویژه شعر، دارد. اسطوره در فرهنگ و تمدن یک ملت ریشه دارد؛ و ادبیات، یکی از عوامل جاودانگی و حیات فرهنگ و تمدن ملّت ها است. شاعران، اسطوره ها، باورها و رؤیاهای مهم و کهن اقوام خود را می پرورانند و درنتیجۀ پیوند با اسطوره های دوران کهن تا باورهای زمان خویش، طی یک جریان درونی در ناخودآگاه جمعی، به پویایی و بازآفرینی آنها می پردازند. بازتاب اسطوره ها در شعر م. س...

إنّ أدونیس وشفیعی کدکنی یعتبران من الشّعراء النّقّاد الّذین استطاعوا تأسیس نظرة جدیدة ممزوجة من النّقد والشّعر بعد استیعابهم أفانین الشّعر العربی والفارسی. والمعروف أنّهما ذوا نزعات وآراء تبدو متشابهة حینا بل متضاربة أحایین أخری. والنّاقدان اهتمّا بالشّعر الحدیث والعکوف علی کشف ملابساته المنطویة علی ماوراء اللّغة الضّاربة جذورها أحیانا فی اللاّمعنی الملتبس علی الکثیر وتحلیل مکوّناته وزنا وقافیة إلی الموسیقی وا...

رمز از ابزارهای اصلی زیبایی<span style="font-family: '2 Lotus'; font-size: 12pt; mso-ascii-font-famil...

«معراج‌نامه» شفیعی کدکنی از اشعار سمبولیسم اجتماعی و از نمونه­های رؤیابینی در ادبیات فارسی است. این ­شعر نُه قسمتی شامل رمز و سمبل­های خاصی است که شاعر با تکیه بر آنها، به راهنمایی «دل» در دوزخ، بهشت و زمین که تأویلی از اندیشة خود اوست؛ زده است. شعر دارای شش وادی است. وادی اول، مرحلة رهایش راوی و یافتن الهام، وادی دوم دسترسی به نیروی عقلانی و فکری و سیر بسیار فراتر از حدّ انسانی، وادی سوم با تمثی...