مقاله حاضر در جستجوی ارائه نوعی الهام و بینش ذوقی در مورد انسان و هستی و مجسم نمودن این احساس برای مخاطب است؛ و بیان این که نوعی پیوند و هم نوایی بین هنرهای زیبا و عرفان وجود دارد. اگرچه در این گفتار از میان هنرها، خوش نویسی و موسیقی که همواره پیوند دیرینه‌ای با معرفت و ادبیات عرفانی داشته برگزیده شده‌اند؛ لیکن می توان این نگرش را در سایر رشته‌های هنری نیز گسترش داد. زیرا همان گونه که هدف نهایی...

قدرت بین المللی بوده است. فرضیه ی این نوشتار بر وجود لایه های غنی فکری و فلسفی در انقلاب اسلامی و ایرانی به منظور مشارکت فعالانه در مسیر تغییر هندسه ی قدرت بین المللی دلالت داشت. در پاسخ به پرسش واکاوی پیرامون قابلیت های فلسفی موجود در فرهنگ ایرانی و اسلامی در فرآیند تغییر هندسه ی قدرت بین المللی، نوشتار حاضر با رهیافتی عقلانی، منابع گرایش به تغییر هندسه ی موجود قدرت جهانی را در متن حیات فرهنگی...

کتاب سفینه قهرمانیه مقتلی است به نثر مسجع آمیخته به نظم، ازآثار دورهء قاجار نوشتهء قهرمان خان قهری ملایری (م 1372ه ق) که هم نویسنده و هم اثر او- که به گونهء مجالس و به نثر فنی و موزون است- به علل گوناگون ناشناخته مانده است. در این کتاب حادثهء شگرف و بی نظیر قیام خونین امام حسین (ع) و حرکت آن امام همام از مدینه به طرف کوفه و وقایع روز عاشورای شصت و یک هجری به تفصیل و باکلامی حزین و استوار بیان ش...

مقتل نگاری حوزه ای از تاریخ نگاری اسلامی است که از همان ابتدا مورد توجه شیعیان قرار گرفت. پس از شهادت مظلومانه امام حسین(ع) و یاران وفادارش در واقعه کربلا با تأکید و تشویق امامان معصوم(ع) برای ماندگاری این حادثه مقتل نگاری گسترش و تحول یافت. وجود مقاتل مظلومیت علویان وشیعیان را همیشه زنده نگه می داشت و از نسلی به نسل دیگر منتقل می کرد. در واقع مقتل نگاری شیعیان نماد و مظهر مظلومیت شیعیان بوده ا...

به نظر می رسد برای موسیقی دانان فتوت نامه ای نوشته نشده است. این نبود احتمالی را می توان چنین تفسیر کرد که اهل این هنر یک صنف به شمار نمی رفته اند؛ نیز این گمان دور از ذهن نیست که اگر صنف موسیقی دان در عمل وجود داشته، منع مذهبی و حرمت غنا مانع از نوشتن فتوت نامه برای آنان بوده است. اما در برخی رسالات موسیقی، بخشی به «نصایح موسیقاری» یا شیوه «سلوک این فنّ شریف» یا «آداب مجالس» اختصاص دارد که به پ...

جلال الدین محمد بلخی معروف به مولانا یا مولوی (672-604 هجری ) از آنجا که در خانواده ای فرهیخته دانش دوست و دانش پرور با این همه به راستی خدا شناس و خدا ترس و سیراب از معارف اسلامی و بزرگ زاده و بزرگ شده بود از همان آغاز کودکی با آموزش های ژرف اسلامی بالیدن گرفت و بزرگ شد. گذشته از گفته های مولوی شناسان آثار به جای مانده از مولوی به خوبی نشان می دهد که این عارف بزرگ، در معارف اسلامی و نیز فرهنگ ...

بر سرلوحه‌ی دست‌نویس مونس الاحرار فی دقایق ‌الاشعار (۷۴۱ هجری) جلوس زوجی سلطنتی بازنمایی شده که پژوهشگران آن را به پیروی از تفسیر معمول از مجالس مصور در افتتاحیه‌ی نسخ به‌عنوان بازنمایی حامی ناشناس این نسخه تفسیر کرده‌اند. در این مقاله با روش شمایل‌نگاشتی و با تمرکز بر مجاورت این مجلس با بزم شکار به واکاوی محتو‌ای سرلوحه‌ی مونس الاحرار در بستر تاریخی خلق آن و چرایی ظهور آن به‌عنوان مجلس سرلوحه ...

توسعه سیاسی در معنای گسترش مشارکت و رقابت ایدئولوژیک در عرصه زندگی سیاسی، دست‌کم در سطح نخبگان، نیازمند تشکیلات، سازمان‌ها و وقوع تحولاتی در ساختار جامعه سنتی است. برنامه­های نوسازی در دوره پهلوی اول زمینه تحولات سیاسی اجتماعی را فراهم آورد و تا اندازه­ای شرایط برای رقابت سیاسی و مشارکت فراهم شد. اما پیدایش ساخت دولت مطلقه، مانع عمده­ای بر سر راه گسترش مشارکت و رقابت ایجاد کرد و موجب بازتولید ا...

مجلس­­گویی ریشه­دارترین سنت فرهنگی و گسترده­ترین شیوه­ نشر و ترویج باورهای دینی، اخلاقی و آیین زندگی است و مهم­ترین ابزار تعلیم و تربیت در گذشته بوده است و آثار بسیاری در ادبیات فارسی برآمده از مجالس عرفانی است. این سنت که هم اکنون نیز یکی از کارآمدترین رسانه‌هاست، بر محور مخاطب شکل می­گیرد و بسیاری از ویژگی­های ساختاری و محتوایی آن، متاثر از نگاه مداوم به مخاطب است. این جستار با گزینش دسته­ای...

در فرآیند جامعه پذیری سیاسی، افراد نسبت به وظایف، حقوق و نقش های سیاسی خویش در جامعه آگاه می‌ شوند. در جوامع شیعی، دین و نهادهای دینی (هیئت های مذهبی،‌ مناسک و مراسم عزاداری عاشورا) نسبت به سایر عوامل، نقش فعال‌ تر و موثرتری در فرآیند جامعه پذیری سیاسی برعهده دارند. امام خمینی با نوع نگاه و برداشت متفاوت خود از نهضت عاشورا، به خوبی ارزش ها و هنجارهای عاشورایی را در جامعه ایران نهادینه کرد و توا...