چکیده دادستان مینوی خرد متنی به زبان فارسی میانه مشتمل بر63 فصل و در شمار اندرزنامه­هاست.در قرن14میلادی تریوسنگ آن­را به زبان سنسکریت ترجمه کرده است. ترجمۀ نریوسنگ ترجمه­ای لفظ­به­لفظ است، بدون مطالعۀ متن فارسی میانه قابل درک نیست و زبان آن ویژگی­هایی دارد که آن را از سنسکریت کلاسیک متمایز و به           زبان­های ایرانی نزدیک می­سازد. از این جهت لازم است با متن فارسی میانه مقایسه و ویژگی­های ز...

دانش پر کاربرد منطق قرن هاست که با سر و صدایی به مراتب کم تر از فلسفه در مدارس معقول شرح و تدریس شده است. چند سالی است دوری از متن های قدیم منطقی و اکتفاء به کتب روان امروزی که عموماً با ادبیات معاصر هماهنگ اند با این که در نگاه نخست خوش آیند می نماید اما ادامه ی مسیر مطالعه و تحقیق و پیگیری عمیق کتاب های معقول را برای دانش پژوهان فلسفه و کلام قدری دشوار ساخته است؛ حال آن که مطالعه ی مباحث طبیعی...

یکی از مباحث پیچیده و بحث برانگیز دستور زبان، مقوله «قید» است. این مبحث از مهمترین مسائل زبان بوده که متأسفانه ناشناخته باقی مانده و تعریف درست و جامعی از آن ارائه نشده است و به علاوه، تعاریف موجود نیز کامل و طبقه بندی شده نیست و ابعاد و زوایای آن از دید بیشتر دستور نویسان دور مانده است. به علاوه تاکنون از نظر دستور تاریخی و سیر تحول به مقوله قید نگاه نشده است؛ بر این اساس پژوهش حاضر سعی دارد ن...

دربارة تعیین زمان زردشت و دین هخامنشیان توافق هایی نسبی به دست آمد، اما آن چه هم چنان مورد بحث است دین ایرانیان پیش از زردشت است. عمده ترین مسئله در بررسی تاریخ دین زردشتی، ناپیوستگی میان سه پیکرة اساسی منابع است که عبارت اند از: اوستا، سنگ نبشته های هخامنشی، و ادبیات زردشتی که هیچ یک انعکاس دهندة دین عامة مردم نیست و گه گاه پاره ای از عقاید مردم در آن ها بازتاب یافته است. اما به هر حال منطقی ت...

در این گفتار به بررسی نام‌های خاص (زنان) در شاهنامه پرداخته شده است. یادآوری می‌شود که در زبان‌شناسی تاریخی بررسی نام‌های خاص (اعلام) از دیرباز مورد توجّه پژوهش‌های زبان‌شناسی تاریخی بوده است. ارزش علمی این‌گونه پژوهش‌‌ها به اندازه‌ای درخور توجّه است که فرهنگستان علوم اتریش از دهۀ هشتاد میلادی شماری از طرح‌های پژوهشی خود را به پژوهش نام‌های خاص ایرانی اختصاص داده است. از آن نمونه، نام‌های خاص اوس...

فعل آینده در زبان‌های ایرانی از دورۀ باستان تاکنون با تحولاتی همراه بوده‌است. در فارسی باستان ساخت خاصی به نام آینده وجود نداشت و غالباً از وجه التزامی برای اشاره به آینده استفاده می‌شد. در اوستایی، علاوه‌بر وجه التزامی، فعل مستقل آینده نیز وجود داشت که از این ساخت تنها وجه اخباری و صفت فاعلی موجود است. در گروه غربی زبان‌های ایرانی میانه، خلأ کاربرد فعل آینده با وجه مضارع التزامی و مضارع اخباری ...

زبانها همواره در حال تغییر و تحولند و تغییر و دگرگونی ویژگی بارز آنهاست. زبان فارسی نیز به عنوان شاخهای از خانواده زبانهای هندواروپایی درگذر زمان همواره دستخوش دگرگونیها و تغییرات بس گسترده¬ای در کلیه سطوح خود، یعنی صرفی و نحوی، آوایی، معنایی بوده است. فارسی باستان زبانی صرفی بود. مهمترین ویژگی ساختمان زبان فارسی باستان که آن را به صورت یک زبان صرفی درآورده بود سیستم صرف اسامی بود. اما در دوره ...

پس از ورود رایانه به کشور، در زمینة ایجاد الگوی چیدمان استاندارد حروف فارسی برروی صفح هکلید و نیز ایجاد فون تهای استاندارد، متولی معتبر و واحدی وجود نداشت،درنتیجه، شرک تها و مؤسسات مختلف به دلیل نیاز بازار و خواست ههای رو به گسترش ، جامعه، به ابداع خود، الگو یهای مختلفی همانند استانداردهای غیررسمی ویندوز 1256ایرا نسیستم، پانیذ، سایه و فارس یسازهای مختلفی را که اغلب متأثر از زبان و خط عربی بودند...

تاثیر نفوذ و گسترش آیین اسلام بر ایران و آثار اندیشمندان ایرانی (تالیف و ترجمه)، واقعیتی انکارناپذیر است. از این رو علاوه بر آثاری با عناوین و متن فارسی از جمله حماسه های ملی و تاریخی و منظومه های غنایی، آثار بسیاری نیز با عنوان تازی و متن فارسی و حتی با عنوان و متن عربی به رشته تحریر و ترجمه درآمد. در قرون اولیه، به سبب مشکل بودن زبان پهلوی، با حمایت و تشویق حکام عرب، آثار فراوانی توسط علمای ا...

تغییر و تحول زبانی، مانند همه پدیده های اجتماعی دیگر، امری اجتناب ناپذیر سات . زبان فارسی امروز، شکل تحول یافته ای از زبانهای کهن ایران باستان است و زبان فارسی باستان و اوستایی متعلق به دوره باستان از تحول تاریخی زبان فارسی هستند. اوستا، کتاب مقدس زردشتیان، تنها مکتوبی است که بیانگر سیر تحول صرفی و نحوی زبان فارسی است . اهیمت بررسی اوستا، تنها به مطالعه اشتقاق واژگان زبان فارسی محدود نمی گردد ب...