داستان جزیره الخضراء داستانی دینی و سفرنامه مذهبی است که به جزیره صاحب الزمان شهرت دارد.این داستان شرح ماجرای علی بن فاضل مازندرانی، عالمی که در دمشق تحصیل می کرد، است. او به همراه استادش، علی مغربی اندلسی،به جزیره ای نزدیک تنگه جبل الطارق و دریای مدیترانه که بسیاری از جهانگردان به آن مثلث برمودا گفته اند،سفر کرد و هر آنچه را دیده و شنیده بود بعد از بازگشت به حله برای دو تن از شاگردانش، شمس الد...

چرا حجم احادیث و در فضایل شام گسترده است؟ پاسخ این مسأله را باید در تحولات سیاسی دوره اموی برای اثبات برتری شام بر عراق و نیز برخی از مجادلات سیاسی بعدی در جغرافیای جهان اسلام و رقابت گروه‌های مختلف دانست. همچنین شام بزرگ، همراه بیت المقدس، به دلیل انتساب به انبیای الهی همواره به لحاظ سرزمینی زمینه مساعدی برای این قبیل نقل‌های ساختگی داشته است. در میان این احادیث و‌ آثار، بخش قابل توجهی به مسائ...

رثای امام حسین (ع) و عاشورا، بخش قابل توجّهی از ادبیّات عربی و فارسی را به خود اختصاص داده است. پژوهش حاضر، با تمرکز بر قصیدة «الدّم الثّائر» از وائلی و «نی‌نامه» از امین‌پور، سعی در بررسی جایگاه شخصیّت امام حسین (ع) و دلالت‌ها و معانی پنهان در متن این دو شعر دارد. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی و کتابخانه‌ای است که پس از جمع‌آوری داده‌ها، به تحلیل و بررسی آن‌ها و تطبیق بازتاب رثای امام حسین (ع) در شعر ...

ظلم و تعدی حاکمان محلی استرآباد-که به‌طور موروثی مقام خود را به دست آورده بودند-باعث نارضایتی‌ ساکنان این ایالت و سوق داده شدن ایشان به سوی مشروطه شد.مشروطیت،شیوه‌ای مناسب برای مبارزه با حاکمان بود که ابتدا در رامیان فندرسک و کتول شکل گرفت و به صورت مقابلهء مستقیم با عناصر استبداد در استرآباد جلوه کرد.از سوئی،روسها در آشوراده حضور ساکنان دست یازیدند.این ماجرا همراه با نالایقی حاکمان و دولت وقت،...

ادارک یا شعور توحیدی موجودات، آگاهی آنان به وجود خویش و آفریننده خود است که به موجب این علم، خالق خود را ستوده و تسبیح مى­گویند. تسبیح حیوانات برای خداوند و شعور آنان نسبت به آن ذات تعالی، از جمله حقایقی است که قرآن کریم در ضمن بازگویی یک ماجرای داستانی یا به موجب امری قابل تذکر از زندگی حیوانات در کنار انسان‌ها، بیان نموده است. این پژوهش به منظور شناخت کیفیت ادراک توحیدی حیوانات به جمع‌آوری و ...

سوره یوسف(ع)، بر اساس نصّ قرآن از بهترین و آموزنده­ترین داستان­های قرآنی است که پروردگار متعال از آن به «احسن­القصص» یاد کرده است؛ لکن این سوره نیز از هجمه شبهه­ها و اسرائیلیّات در امان نمانده و برخی از آیات آن به‌شدّت دست‌خوش اقوال متعدّد مفسّران شیعه و اهل سنّت شده است و بعضاً روایاتی بسیار ناشایست، به درون تفاسیر راه یافته که سببِ خدشه‌دار شدن سیمای توحیدی و مقام عصمت حضرت یوسف(ع) می‌شود. از جمله آی...

حکایت ملاقات موسی و ابلیس در عقبة طور یکی از حکایات متون صوفیانه است که حلاج برای نخستین بار آن را در کتاب شورانگیز طواسین آورده است و پس از او عارفان بنام ایرانی این حکایت را در آثار خویش آورده و از آن برای اثبات تعالیم و آموزه­های متعالی خویش بهره جسته­اند. این حکایت که دربردارندة بسیاری از آموزه­ها و تفکرات عارفان  مدافع ابلیس است، از جهات گوناگون می­تواند مورد نقد و تحلیل قرار بگیرد. این نو...

در این جستار از منظر بررسی تطبیقی به دو داستان لیلی و مجنون نظامی و تریستان و ایزوت ژوزف بدیه فرانسوی پرداخته شده است. بدین منظور در ابتدا با نگاهی اجمالی به زندگی و آثار مؤلّفان، سیرکلّی داستان­ها و خلاصۀ آنها آمده است. در بخش دیگری مشابهت­های داستان­ها از جمله محیط خانوادگی، نحوۀ آشنایی، آشکار شدن ماجرای عشق، آوارگی عاشقان، فضاهای داستانی و نقش عوامل فرهنگی و مذهبی مورد بررسی قرار گرفته است. سپ...

صرف‌نظر از نگاهِ اخلاقی به ماجرای ابلیس، که صوفیّه آدمی را از دسیسه‌های او برحذر می‌دارند، مسأله «نافرمانیِ وی در امرِ سجود بر آدم(ع)»، همواره موضوع بحثِ گروهی از عارفان مسلمان بوده است. از جملة این عرفا که در این باره دیدگاهِ به نسبت نو و کاملی دارد، عین‌القضات همدانی است. از منظرِ وی، سجده نکردنِ ابلیس بر آدم(ع)، ناشی از عشق راستینِ او به معشوق ازلی و نیز جریان قلم تقدیر الهی است. طبق نگرشِ دوگانة او، ...

دیدگاه‌های مختلفی درباره آزادی دینی وجود دارد؛ یکی از آیاتی که به آن استناد می‌شود، آیه «لَا إ‌ِکْراهَ فِی الدِّین‌ِ» است. با این وجود، تفسیرآزادی دینی در مفهوم «لااکراه» یکسان نیست و تعیین مصداق‌های متفاوت در نوع آزادی، لوازم متعدد و گاه متضاد را دربر خواهد گرفت. در این تحقیق که با تکیه بر آرای علامه طباطبایی، شهید مطهری و آیت‌الله جوادی آملی می‌‌باشد، درصدد تعیین مصداق آزادی مورد نظر آیه است. از عوام...