بسیاری از خدایان اساطیری، از جهان اسطوره‌ها بیرون آمده و در حماسه‌‎ها به صورت پهلوانانی نامی و یا شاهانی بزرگ نشان داده شده‌اند. یکی از آن پهلوانان حماسی، سمک، در داستان منثور حماسی ـ پهلوانی سمکِ عیّار است. این پهلوان با داشتن برخی ویژگی‌های اساطیری، همچون ایزدان اسطوره‌ای، ایندرا و مهر، پنداشته می‌شود. از جمله ویژگی‌های اساطیری سمک، می‌توان به این موارد اشاره کرد: آزاد ساختن مادینگان شهریاران ا...

روایت شناسی به عنوان رویکردی نوین در متن شناسی با آراء ساختارگرایان پیوند اساسی یافته است.ولادیمیر پراپ، فولکلورشناس روسی، نخستین کسی است که با مطالعۀ ساختارگرایانه بر روی قصه‌های پریان روسی، روایت‌شناسی نوین را پایه گذاری کرد. او دریافت قصه‌های عامیانه با وجود تنوعی که در روایت دارند از نظر انواع قهرمانان و عملکردها به هفت نوع شخصیت و سی و یک عملکرد که همواره با توالی یکسان از پی هم‌می‌آیند، م...

پروپ در کتاب ریخت‌شناسی قصه‌های پریان کوشید تعریف روشنی از روایت ارائه دهد. به همین منظور پروپ سعی کرد رخدادهای اساسی هر روایت را بیابد و آنگاه از آنها فهرستی تهیه کند. وانگهی، وی این رخدادهای پایه را کارکرد نامید. در حقیقت، او براین اعتقاد است که قصه‌های مورد مطالعة او علی رغم شـــکل متفاوتشان دارای ساختار مشترکی‌اند. از نظر او کارکرد ساده‌ترین و کوچکترین واحد روایتی است. به عبارتی دیگر کارکرد...

کهن نمونه اصطلاحی یونگی است برای محتویات ناآگاه جمعی؛ یعنی افکاری غریزی یا میلی که به سازمان­دهی تجربیات بنا بر الگوهای از پیش تعیین شده­ی فطری در انسان می پردازد. این تصاویر نخستین در طول روزگاران به اشکال گوناگون بروز کرده است ازجمله در قالب اسطوره و داستان چنانکه یونگ اسطوره­ها وافسانه­های پریان را تجلی کهن­ نمونه­ها می­داند. نمونه ی بارز این کهن­نمونه­ها را در ادب فارسی می توان در حکایت ها...

داستان گلریز نخشبی در شرح عشق شاهزاده عجب­ملک، فرزند پادشاه ترکستان به دختر شاه پریان نوشلب و اتفاقات و موانعی است که در راه رسیدن او به معشوقش پیش می‌آید . درون‌مایه‌های داستان «گلریز»، که ضیاءالدین نخشبی آن را به سال 750 هجری قمری در قالب نثری آمیخته به نظم آفریده است، یادآور افسانه‌های پریانی است که رویای بسیاری از آن‌ها را در داستان‌هایی همچون «هزار و یک شب» می‌توان یافت . بن‌مایه‌های عیاری...

پراپ در پژوهشی روی صد قصّۀ فولکلورِ روس، خویش‌کاریِ شخصیّت‌ها را کوچک‌تر‌ین واحدِ ساختارینِ روایت دانست و با تجزیه‌و‌تحلیلِ آن‌ها، ساختارِ پیرنگِ قصّه و نظامِ کنش‌های روایی را صورت‌بندی‌نموده، حُکم‌هایی در‌موردِ ساختارِ بنیادینِ قصّه‌های پریان و رده‌بندیِ آن‌ها صادر‌کرد. پژوهشِ حاضر، با تکیه بر نظریّۀ پراپ، نخست درپیِ سنجشِ کار‌آمدیِ الگوی او در تبیینِ ساختاریِ روایتِ نبرد‌های مربوط به پاد‌شاهیِ بدیادران (Vidyadhara) در...

در این مقاله سعی شده است مفهوم و توصیفی از اسطوره با خاطر نشان ساختنمشخصه های اسطوره با منطق استقرائی ارائه شود، جلوه های اسطوره ها در ادبیات جهان وادبیات کودکان و نوجوانان بحث اصلی این مقاله است . و همچنین تسری اسطوره ها درافسانه ها قصه های پریان، افسانه های حیوانات ( فابل ها ) و حماسه ها و همچنین ترانه ها ولالائی ها و مثل ها .کوشش به عمل آمده تا تعامل اسطوره ها در موضوعات ذکر شده و انواع ادبی...

هزار و یکشب سرشار از افسانه و افسون است.افسانه‎هایی که در این کتاب از پی هم می‎گذرند،اتفاقات و حوادثی را در بطن خود می‎پرورانند اگر چه در دنیای خود طبیعی و عادی هستند، اما به آسانی در باور ما نمی‎گنجد. ما با آنها مأنوس نیستیم و تنها آنها را به حساب مافوق طبیعی بودن می‎گذاریم. سحر و جادو در هزار و یکشب جایگاه ویژه‎ای دارد، نه هر کس، تنها دو دسته از افراد آنها را به کار می‎بردند.افراد خوب و افراد...

الهی نامه اثر منظوم عطار نیشابوری است که شامل یک داستان اصلی و جامع است که در درون آن 246 حکایت برای توضیح مطالبی که در داستان اصلی آمده به مناسبت گنجانده شده است. در این پایان نامه ساختار داستان اصلی الهی نامه و حکایاتی که طبق تعریف پراپ در قالب قصه جای می گیرند، بر پایه ی نظریات این منتقد ساختارگرا، بررسی شده اند. نظریات پراپ که حاصل تجزیه و تحلیل یک صد قصه ی پریان روسی است، دربردارنده ی این ...