قرن هشتم هجری قمری، سرآغازی بر آشتی تصوف با تشیّع امامیه به شمار می رفت. اما این روابط در آستانۀ تأسیس سلسله صفوی، به حدی گسترش یافت که مفاهیمی چون ولایت، در آمیزه ای از مضامین شیعی صوفی، زمینه را برای کارکرد سیاسی آن مستعد ساخت. خانقاه نشینان صفوی برای نخستین بار، تشیّع امامیه را در ایران رسمیّت دادند؛ امّا اتکا به حمایت ترکمانان در کسب قدرت، گزیری جز برتری وجه صوفیانه غالی بر تشیع اعتدالی نمی نها...

از جمله آیات متشابه قرآن کریم، آیات فواتح برخی سور، معروف به حروف مقطعه­ هستند. یکی از آن­ها، آیه­ی «کهیعص» در ابتدای سوره مبارکه مریم است. در برخی احادیث مندرج در کتب روایی امامیه، پیرامون این آیه، تأویلی ارائه شده است که آن را با امام حسین (ع) و حادثه­ی کربلا انطباق می­دهد. پرسش اساسی این است که با عنایت به فهم این حدیث، این تأویل آیه تا چه حد مورد اعتماد است؟ در این مقاله تلاش شده است با بهر...

با وجود اختلاف نظرهای فراوان درباره هویّت و ماهیّت آیین اهل حق (یارسان)، به وضوح می توان بنیان های شیعی را در اصول اعتقادات و باورهای معتقدان این آیین مشاهده کرد، هرچند بهتر آن است که به سبب برخی اضافات و افراط ها، از جمله قایل شدن به مقام الوهیت برای بسیاری از پیشوایان دینی، به ویژه حضرت علی7، آنان را تحت عنوان «غلات شیعه» مطالعه کرد. امروزه آیین اهل حق، که معتقدانش غالباً در مناطق باختری کشور، ب...

طی سال ­های گذشته، تحول و توسعه درگذاشت و برداشت داده­ های (Data) فضایی، منتهی به ابزارهای عملیاتی در قالب سیستم­ های اطلاعات جغرافیایی شده است. همین توسعه و تحول دید ما را به مسائل زیربنایی در چگونگی و علل کار این سیستم ­ها گشوده است. سیتم اطلاعات جغرافیایی چیست؟ یک ابزار است؟ قطعه ­ای از نرم­ افزار است؟ یا سیستم پیچیده ­ای است که سخت افزار، نرم­افزار، افراد و سازمان را در برمی­ گیرد؟ فرق بین...

مقدمه: هدف از این مطالعه، بررسی اثرات سمیت عصبی مورفین در دوره بارداری بر شکل‌گیری لایه‌های کورتکس مخچه در جنین‌های موش سوری بوده که با استفاده از روش مورفومتری انجام شده است. روش کـار: موش‌ها در یک دوره 21 روزه قبل از بارداری و 17 روز ضمن بارداری معتاد شدند. در روز هفدهم بارداری، موش‌ها با اتر کشته شدند. جنین‌ها را از بدن حیوانات باردار خارج نموده، ضمن بررسی وزن بدن و طول فرق سری- نشیمنگاهی آن...

مقاله پیش ‌رو در صدد تبیین اثر اخلاق اسلامی که از سنخ اخلاق هنجاری می‌باشد در مذهب اقتصادی اسلام است. فرضیه مقاله این است که برخی اصول اخلاقی که زیربنای احکام اخلاقی و فقهی افعال اقتصادی هستند، جزو اصول مذهب اقتصادی اسلام نیز می‌باشند. این فرضیه در برابر فرضیه‌ای است که از کلمات شهید صدر; استفاده می‌شود و آن اینکه عاطفه‌ها و احساس‌هایی که از اصول اخلاقی ناشی هستند زیربنای اصول مذهب و به اصطلاح ...

کار حاضر به تصحیح و ترجمه فصل فرقه اسماعیلیه از نسخه خطی کتاب الفرق تألیف ابومحمد یمنی، یکی از منابع قدیمی و ارزشمند در معرفی فرق اسلامی پرداخته است. نویسنده در این فصل از کتاب خود فرقه اسماعیلیه و مهمترین اصول اعتقادی آن ها را با استنادات فراوان به کتب نویسندگان اسماعیلی معرفی می کند. از نظر او اسماعیلیان از جمله فرق باطنیه محسوب می شوند که به دنبال بیان تأویلی برای ظاهر پدیده ها هستند و خود ر...

هرگاه حرفی به واژه­ای افزوده شود، به دنبال آن معنا هم افزون می­گردد. نحویان با قبول این قاعده، آن را بیشتر در باب فعل­های مزید، صیغۀ مبالغه، اسم اشاره و برخی حروف مانند نون تأکید ثقیله به کار گرفته­اند. یکی از مواردی که آنها براساس این قاعده به آن پرداخته­اند، بحث فرق میان دو واژۀ «رحمن» و «رحیم» است. نویسندگان مقاله، کوشیده­اند دو واژۀ رحمن و رحیم را با توجه به چارچوب و دامنۀ قاعدۀ «زیادة المب...

گوهر تعالیم بودا بر پایۀ قانون طبیعی (درمه) یا نظم اخلاقی نهاده شده است. این درمه با قانون حاکم بر کردارهای اخلاقی (کرمه) پیوند می‌خورد. این دو مفهوم در کنار چند مفهوم دیگر، بنیاد‌های اخلاق بودایی را می‌سازند. این مفاهیم در همۀ شاخه‌های بودایی به کار می‌روند، جز آن‌که تأکید بر آن‌ها در مکتب‌های گوناگون، با هم فرق می‌کند. در این میان، بوداییان غربی نیز کوشیده‌اند تا این مفاهیم اخلاقی بودایی را د...

شریعت را قسم تغییر ناپذیر دین دانسته اند و آن جدای از مسائل فقهی است که ممکن است متغیر باشد. در واقع شریعت احکامی است که از سوی خدا بر پیامبر نازل شد. این احکام را عده ای مطلق دانسته و همواره انسان را ملزم به پایبندی به اجرای آن دانسته اند. عده ای نیز به سبب مقاماتی که در اثر تدوام در مسیر سیرو سلوک، انسان بدان دست می یابد، حائز شرایطی می دانند. مقام جمع در مقابل مقام فرق، جایگاهی است که در آن ...