رساله پس از بیان تاریخ زندگی ، روش فلسفی ، کتب و قسمتی از نظریات تحقیقی و ابتکاری ملاصدرا به بررسی اجمالی اراده از نظر دانشمندان قبل از اسلام و سیر تطّور آن از کندی تا ملا صدرا پرداخته و عینیت علم و اراده و حیات را اثبات می نماید . نگارنده در بیان مطالب از موقف چهارم « اسفار » بهره جسته است . بیان معنای قدرت و فرق میان اراده خداوند سبحان و اراده ما از طریق نقل و روایت و موضوعاتی چون کیفیت استجاب...

چکیده موضوع خلقت یکی از مباحث مهم قرآنی است که آیات بسیاری در رابطه با آن نازل شده است. در اولین آیه قرآن از اولین سوره ای که بر پیامبر نازل گردید، بحث خلقت مطرح شده است. «أقرا باسم ربّکِ الذی خلق».(علق / 1) اولوا الالباب یعنی صاحبان خرد و اندیشه عمیق و صحیح، تنها کسانی هستند که از طریق تفکر عمیق در خلقت جهان پی به خالق قادر حکیم متعال می برند، چراکه همه مخلوقات نشانه ها و آیات خدا هستند و حیثیت...

مباحث مربوط به امامت در تاریخ تشیع بسیار مهم هستند و ادله مربوط به آن یک سیر تطوری را طی کرده اند و در این تحقیق نیز این مساله بررسی شد و مشخص گشت که یکی از عواملی که در تطور تاریخی امامت و ادله مربوط به آن تاثیر زیادی داشت ، دگرگونی شرایط سیاسی بود و عامل دیگر نیز مقتضیات زمانی و طرح شبهات از سوی فرق اسلامی بود که متکلمان شیعه امامیه به آنها در هر دوره پاسخ می دادند و با مناظراتی که این متکلما...

این پژوهش با استناد به آیات قرآن و روایات معصومین علیهم السلام، مفهوم و معیارهای تأویل قرآن کریم و تاریخچه آن را از زمان صدر اسلام تاکنون مطرح نموده و دیدگاه های برخی از مفسران و متفکران شیعه و اهل سنت در این زمینه ارائه شده است. نویسنده در سه فصل ابعاد مختلف تأویل را در فرهنگ قرآن و سنت بررسی نموده است. در فصل اول ضمن بیان مفهوم تأویل در لغت و اصطلاح، مراحل تاریخی آن ذکر شده است. نگارنده در هم...

با آ نکه بیشتر فرق اسلامی در طول تاریخ با همدیگر اختلاف و درگیری داشتند، اما این اختلافات درمیان شیعه و سنی نمود بیشتری یافته است. بغداد به عنوان مرکز خلافت عباسی، مرکز تجمع شیعیانو همچنین حنبلی ها  به عنوان طیف تندرو سنی مذهب  نیز بود. با سقوط آل بویه که به تقویتجایگاه شیعیان در بغداد کمک زیادی کرده بودند، سلجوقیان سنی مذهب روی کار آمدند. حنبلی ها کهسابقه دشمنی دیرینی با شیعیان داشتند، از این ...

تحقیق در زمینه آراء مکاتب کلامی و فلسفی و پیوند آن با زمینه های اجتماعی و فرهنگی آنها از علائق پژوهندگان حوزه فلسفه و کلام است، بویژه آن که این تحقیق متوجه مکاتب و فرق کمتر شناخته شده و غیر مشهور باشد. اگرچه در مورد فرقه کلامی کرامیه نوشته ها و گزارش های مفصلی موجود نیست، اما مطالعه احوال و عقاید این فرقه و میزان تأثیر و نفوذ آن در میان مردمان عصر، می تواند حکایت از شرایط فرهنگی آن زمان و عوامل...

جامعه فرهمند، چگونه جامعه ای است؟ فرهمندی (charisma) و اجتماع در یک جامعه اسلامی، چه پیوندی باهم دارند؟ فرهمندی چگونه در بستر جامعه باقی و جاری است؟ نگاه مسلمانان در قرون اولیه به فرهمندی چگونه بوده است؟ اینها مهم ترین سؤالاتی هستند که پژوهش حاضر به صورت تطبیقی بدانها می پردازد و نگاه فرق اصلی مسلمانان را در این مورد واکاوی می نماید. در نتیجه می­ توان گفت: اهل سنت بعد از رحلت پیامبر(ص)، قائل به...

در مقاله حاضر همان طوری که از عنوان آن مستفاد می گردد به بحث و بررسی پیرامون «عدم النفع» در حقوق ایران و حقوق اسلام می پردازیم. بدین منظور بدواٌ تعاریفی از «عدم النفع» ارائه می دهیم سپس از فرق آن با تقویت منفعت عین سخن می گوییم و بعد اقسام آن را ذکر می نماییم و متعاقباٌ ماهیت «عدم النفع» را از این جهت که ضرر محسوب می شود یا خیر‘ مورد مطالعه قرار می دهیم و بالاخره موضع قانون مدنی ‘ حقوقدانان‘ فقها...

جامعه فرهمند، چگونه جامعه‌ای است؟ فرهمندی (Charisma) و اجتماع در یک جامعه اسلامی، چه پیوندی باهم دارند؟ فرهمندی چگونه در بستر جامعه باقی و جاری است؟ نگاه مسلمانان در قرون اولیه به فرهمندی چگونه بوده است؟ اینها مهم‌ترین سؤالاتی هستند که پژوهش حاضر به صورت تطبیقی بدانها می‌پردازد و نگاه فرق اصلی مسلمانان را در این مورد واکاوی می‌نماید. در نتیجه می‌‌توان گفت: اهل‌سنت بعد از رحلت پیامبر(ص)، قائل به...

مفهوم وحدت اسلامی، در تاریخ معاصر از شبه‌قارۀ هند برخاست و در نهایت، از طریق سید جمال در جهان اسلام گسترش یافت. این مفهوم همواره در چارچوب دوگانۀ مفهومی فرقه‌گرایی و سکولاریسم مورد خوانش و توجه قرار گرفته است. همین مسئله سبب شده که این مفهوم درست عکس کارکرد خود که ایجاد وحدت در بین فرق اسلامی برای غلبه بر عقب‌ماندگی ناشی از استعمار و استبداد است، عمل کند. در این مقاله سعی بر آن است که زمینه‌های...