بحث صفات الاهی یکی از مباحث دامنه دار در تاریخ تفکر اسلامی است. الاهیدانان مسلمان برای فهم بهتر صفات الاهی آن را به اعتبارات مختلف تقسیم کرده اند. یکی از آنها تقسیم صفات به ذاتی و فعلی است. تأمل در صفات فعلی ما را به این نکته رهنمون می کند که صفات فعلی دو قسم اند؛ یک دسته صفاتی که به واسطه اضافه فعلی به خدای تعالی، بر او حمل می شوند؛ مانند محیی، خالق، رازق، و ...؛ اما دسته دیگری که به صفات فعلی...

دیدگاه صحیح درباره پدیده وحی این است که وحی حقیقتی است الاهی که از سوی خداوند تعالی بر برخی از بندگان برگزیده اش نازل شده است تا راهنمای دورافتادگان قافله کمال باشند. رهیافت دیگری نیز در تفسیر وحی ارئه شده که عبارت است از وحی نفسی. بر اساس این دیدگاه، وحی پدیده ای است برآمده از نفس و وجود انسان و انعکاسی است از ضمیر ناخودآگاه بشر. صاحبان این تفکر به علت عدم درک وحی حقیقی و منشأ الاهی آن به این ...

در اندیشه‌ی فخر رازی، از یک طرف مسأله‌ی علیت و تأثیر و تأثّر موجودات بر یکدیگر مطرح است و از طرف دیگر، قول به توحید افعالی و عمومیت علیت و فاعلیت خداوند برای همه‌ی افعال و معلول‌ها و بلکه انحصار علیت و فاعلیت به خداوند مطرح می‌شود. برخی معتقدند میان این دو قول ناسازگاری وجود دارد. مقاله‌ی حاضر با هدف ارائه‌ی تبیینی روشن‌تر از این مسأله، کوشیده تا با روش تحلیلی، این مسأله را در اندیشه‌ی ف...

  فلسفه عمل شاخه‏ای نو از فلسفه است که عمل آدمی را مورد پژوهش فلسفی قرار می‏دهد و به پرسش‏هایی از قبیل چیستی فعل و فاعل می‏پردازد و مقومات و شروط لازم برای تحقق فعل و فاعل را می‏کاود؛ همچنین از اختیار و آزادی عمل پرسش می‏کند و نسبت آن با اصل علیت را مورد توجه قرار می‏دهد. در این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی دیدگاه هیوم درباره مسائل فلسفه عمل می‏پردازیم. این مقاله از دو جهت، قابل توجه و...

کی از مباحث مهمی که در بحث خلافت الاهی انسان، در متون دینی مطرح شده است، ضرورت وجود خلیفه در عالم است. در هستی شناسی عرفانی، به تبع متون دینی، به تبیین ضرورت وجود خلیفه، که همان انسان کامل است، پرداخته شده است. علاوه بر عرفان اسلامی، در علوم مختلف اسلامی، همچون کلام و فلسفه نیز در این باره مباحث مختلفی مطرح شده است و هر کدام از زوایای فکری خاص خود و با توجه به مبانی مخصوص آن علم، به این بحث پرد...

در شریعت اسلام، طهارت به دو بخش ظاهر و باطن تقسیم شده است. در دانش عرفان نیز که طریقت و حقیقت دین را دربرگرفته است، این دو وجه از اهمیت ویژه­ای برخوردار است؛ هرچند بر وجه باطنی آن تأکید بیشتری شده است. در نزد عارفان مسلمان، طهارت ظاهری مقدمه ی طهارت باطنی است. طهارت نیز شرط دریافت فیوضات الاهی است که موجب رهایی انسان از وابستگی به کثرات و سبب نزدیکی او به افق وحدت، در عالم درون و برون می­شود. ا...

در شریعت اسلام، طهارت به دو بخش ظاهر و باطن تقسیم شده است. در دانش عرفان نیز که طریقت و حقیقت دین را دربرگرفته است، این دو وجه از اهمیت ویژه­ای برخوردار است؛ هرچند بر وجه باطنی آن تأکید بیشتری شده است. در نزد عارفان مسلمان، طهارت ظاهری مقدمه‌ی طهارت باطنی است. طهارت نیز شرط دریافت فیوضات الاهی است که موجب رهایی انسان از وابستگی به کثرات و سبب نزدیکی او به افق وحدت، در عالم درون و برون می­شود. ا...

شوپنهاور، فیلسوف قرن نوزدهمی آلمان، این جهان پدیدار را از لحاظ ماهیت درونی‌اش اراده دانسته که خود عامل تنازع در جهان مادی است؛ لذا رنج، یکی از نتایج خواست و اراده است. در میان فلاسفه اسلامی، ابن‌سینا با تأکید بر مسئله علم الاهی و اینکه لازمه جهان مادی عدم انفکاک شرور از آن است و با توجه به حکمت و غایت‌مندی افعال الاهی، وجود نظامی بهتر از نظام کنونی را ناممکن دانسته است. در این مقاله ضمن تبیین ا...

هرچند نزد افلاطون نظریة منسجمی دربارة مسئلة شرّ دیده نمی­شود، اما در آثار او پاره­هایی هست که برای افلاطونیان بعدی، دستمایه­ای برای بسط و پرورش چنین نظریه­ای شد. پروکلوس، برجسته­ترین فیلسوف مکتب نوافلاطونی متأخر است که نظریه­اش به دیدگاه مرجع نوافلاطونیان دربارة مسئلة شرّ بدل شد. وی در مواجهه­ای انتقادی با پیشینیانش می­کوشد که شرح و تبیینی وحدت­انگار از اشارات افلاطون به مسئلة شرّ ارائه دهد. بر اس...

هرچند نزد افلاطون نظریه منسجمی درباره مسئله شرّ دیده نمی­شود، اما در آثار او پاره­هایی هست که برای افلاطونیان بعدی، دستمایه­ای برای بسط و پرورش چنین نظریه­ای شد. پروکلوس، برجسته­ترین فیلسوف مکتب نوافلاطونی متأخر است که نظریه­اش به دیدگاه مرجع نوافلاطونیان درباره مسئله شرّ بدل شد. وی در مواجهه­ای انتقادی با پیشینیانش می­کوشد که شرح و تبیینی وحدت­انگار از اشارات افلاطون به مسئله شرّ ارائه دهد. بر اس...