غزل مجون((بی پرده)) روایی‘در عصر جاهلی شکل گرفت‘و امرؤالقیس پرچمدار آن بود‘با وجود این که دین مبین اسلامی بر مسیر شعر و ادب اثر نهاد‘وشاعران را به رعایت عفت کلام در غزل فراخواند‘تنها یکی از شاعران موالی که اهل حبشه بود‘پرچم این شیوه غزل گویی را در صدر اسلام بر دوش کشید‘او به سحیم عبد بنی الحسحاس موسوم بود‘ و پیرو اشعار مجون روایی به حساب می آمد ‘ پافشاری او در رعایت این شیوه موجب شد که جانش را ...

در این مقاله، غزلی نویافته منسوب به عطّار نیشابوری معرفی می‌شود. در کتابِ اورادالاحباب و فصوص-الآداب، برای بیان معنی «خرابات» به این غزل استشهاد شده است. ابوالمفاخر یحیی باخرزی، مؤلّف این کتاب، به طور صریح بیان داشته که این شعر از عطار نیشابوری است. علاوه بر این تصریح، قراین زبانی و نبودن در اقدم نسخ دیوان عراقی نیز مؤیّد صحّت این انتساب است. در این میان، نکته حائز اهمیت این است که این غزل با اختلاف...

غزل مولانا در بلندایی است که نقل و نه بعد از آن، نظیری برایش یافت نمی شود. شعری ساخت مندکه بر محور عمودی زبان قوام یافته و از طریق روایت گری و تمثیل گویی و پرورش استعاره به وحدت و انسجام رسیده است، اما استحکام غزل مولانا بر موسیقی استوار است، و اگرچه وحدت معنایی و موسیقایی دارد و مضمون های تخیلی و رنگارنگ، ولی نوعی گسست در تار و پود زیرینش دیده می شود. مقاله می کوشد نشانه هایی از پیوست ها و گسس...

 هر متنی با متون پیش از خود رابطه دارد و با آنها گفتگو می‌کند، و معنا در بافتی بینامتنی با ارجاع از متنی به متن دیگر شکل می‌گیرد. غزلیات شمس که حاصل مکاشفات و تجربه‌های معنوی مولوی است به شخصیت‌های قرآنی نیز می‌پردازد. مولوی ماجراهای پیامبران در قرآن را تنها رویدادی از آنِ گذشته نمی‌داند و معتقد است آن وقایع در سطحی دیگر برای کسانی که تشبه به احوال آنان دارند، روی می‌دهد. مولوی در غزلی که در این...

اشتهار خاقانی به قصیده سرایی و گرایش ذوق و قریحه ی او به قالب قصیده موجب شده است تا غزلیاتش در زیر سایه ی سنگین قصایدش مغفول بماند. حال آنکه وی درغزل شاعری صاحب سبک و از حلقه های زنجیره ی تکامل غزل به شمار می آید. نقش وی در تکامل غزل تا آنجاست که شاعران بزرگی چون مولانا، سعدی و به خصوص حافظ تحت تاثیر او بوده اند. غزل سرایی شیوه ی خاص خاقانی نیست. تمایل دستگاه فکری وی به قصیده موجب شده است تا...

غزل، این عروس قالب های شعر فارسی، در سیر هزارساله ی خود، همواره مورد توجه و دقت نظر شاعران فارسی زبان بوده است. رمز و راز پایاییِ غزالِ غزل را در پهنه ی ادب پارسی، باید در قدرت سازش پذیری با مقاطع تاریخی، محتوا، موسیقی، زبان خاص، ساختار ویژه و ایجاز در حد اعجاز آن جستجو کرد. این قالب، گاه محل قرارهای عاشقانه، گاه واسطه ی پایکوبی و سیر معنوی و پرواز انسان در خلسه ی بی نهایت ملکوت و گاه محل تضارب آ...

تحقیق حاضر بررسی مباحث سبک شناسی غزل معاصر فارسی با تمرکز بر روی غزل های هوشنگ ابتهاج، حسین منزوی، قیصر امین پور، محمد رضاشفیعی کدکنی و محمد علی بهمنی است. هر کدام از این شاعران در کنار طبع آزمایی در سرودن اشعار نیمایی به غزل تمایل و رغبتی وافر داشته اند. غزل با اینکه به عنوان قالب شعر کلاسیک مطرح شده بود و در سبک هندی به صورتی دیگر درآمد و در دوره بازگشت ادبی کمتر مورد توجه واقع شد؛ از عهد مشر...

چکیده حسین منزوی و قیصر امین پور دو شاعر معاصر هستند که غزلیات آنها را می توان در حوزه غزل نو بررسی نمود. غزل نو حاصل برخورد شعر سنتی فارسی و شعر نیمایی است که تقریباً از اواخر دهه چهل شکل گرفت و به تدریج با استقبال شاعران مواجه شد. در این پژوهش به بررسی و مقایسه ساختاری غزل های منزوی و امین پور در پنج محور زبان، تخیل، موسیقی، معانی (به عنوان یکی از شاخه های مهم علوم بلاغی) و عاطفه پرداخته شد...

محمّدعلی بهمنی، شاعر و ترانه سرای معاصر (1321 هـ. ش) سرودن شعر را از نوجوانی آغاز کرد و هم اکنون صاحب آثار منظومی در قالب های متعدّد و زمینه های فکری متنوّع است. دیدگاه او نسبت به شعر و بویژه غزل کاملاً روزآمد است. وی از بزرگترین غزلسرایان معاصر به شمار می رود که در ویژگی های غزلش، آن را تا سرحدّ سبک شخصی، متفاوت می سازد. او از سال 1350 تاکنون، مجموعه های متعدّدی را در قالب های متنوّع شعری بویژه غزل ب...

آنچه در این نوشتار به آن پرداخته می‌شود، ابهام، تنوع و پرورش استعاره در غزل بیدل است. بیدل با نگاهی استعاری به پدیده‌های جهان، نام‌‌های قراردادی را با معادل‌هایی استعاری مبادله می‌کند تا راهی به ماهیت اشیا بگشاید. در نتیجه، با تنوع و فراوانی استعاره‌های دیریاب، جهانی خیالی و سورئالیستی رقم می‌خورد که درک شعر وی را دشوار می‌سازد. این شاعر بزرگ در کنار استعاره‌های نو و شگفت، و ابهامی که آگاهانه آ...