آنچه فهم فلسفۀ ویتگنشتاین را دشوار می‏کند، ناسازگاری رویکردهای سلبی و ایجابی اوست. مراد از رویکرد سلبی، نگرش ضدفلسفی ویتگنشتاین است؛ اینکه فلسفه نباید با نظریه‏پردازی و استناد به آموزه‏های متافیزیکی به پالایش زبان بپردازد، هدف آن نباید جز روشن‌گری و توصیف محض باشد و سرانجامِ آن نیز نباید شماری از گزاره‏های فلسفی باشد. مراد از رویکرد ایجابیِ ویتگنشتاین دربارۀ فلسفه هر موضع فلسفیِ معناداری، ولو ح...

   چکیده «متن» صورت ظاهری و پوشیده معناست و پدید آیی معانی در مواجه ذهن خواننده با متن، ریشه در علم و معرفت پیشینی فرد از الفاظ و مدالیل آن دارد؛ اما، آنچه از معنای اولیه متن فهمیده می­شود، همیشه با مقصود نهایی گوینده مطابقت کامل ندارد. لذا برای گذر از معنای ظاهری و ابتدایی و رسیدن به مراد حقیقی، باید عوامل گوناگونی را گرد آورد که با توجه به آنها از معنای ظاهری متن گذشت و به مراد واقعی معصوم عل...

مقاله‌ی حاضر در پی ارائه‌ی تأملاتی در یکی از مبانی فکری مکتب تفکیک، یعنی مبنای اتکا بر ظواهر و پرهیز از تأویل، است. مراد از تأویل در این‌جا برگرداندن لفظ از معنای ظاهر به معنایی است که لفظ در آن ظهور ندارد. تفکیکیان به شدت از این مبنا دم می‌زنند و غیرتفکیکیان (به‌ویژه فلاسفه و عرفا) را به عدم رعایت آن و ارتکاب تأویل و دورشدن از فهم ناب و خالص متون مقدس متهم می‌کنند. در این تأملات، نشان داده‌ایم...

این مقاله به مقایسه آراء فیلسوف غربی فرانتس برنتانو و فیلسوف، متکلم شرق، امام فخر رازی درباب ادراک می پردازد. هر یک از این دو فیلسوف نظرات عمیقی در باب ماهیت ادراک عرضه کرده اند که بررسی تطبیقی آنها می تواند در فهم عمیق تر دیدگاه­های هر یک از دو منشا اثر قرار گیرد. هدف این مقاله، روشن کردن شباهت ها و تفاوت های موجود در دیدگاه های آنان درباره این پرسش هاست که ادراک بشر به طور کلی تا چه اندازه با...

هدف این نوشتار معرفی یکی از ویژگی‌های مشترک «منطق فهم حدیث» و «دانش هرمنوتیک» است و در آن، گونه‌‏های دخالت ذهنیت ناقلان حدیث در فهم مخاطبان کتب روایی بررسی می‌شود. این پژوهش می‏کوشد تا نمونه‌‏هایی از احادیث را گردآوری و دسته بندی نماید که فهم راوی، ناقل یا گردآورنده از معنای حدیث در روایت‌گری او تأثیر گذاشته و در نتیجه، امکان دارد به فهم نادرست مخاطبان منجر شود. سپس در هر مورد راهکار‏های مناسب ...

این مقاله در پی شناسایی و یافتن مشترکات و تفاوت های دو فرآیند ترجمه و تفسیر قرآن است. نگارنده در راستای بیان پیوستگی های ترجمه و تفسیر در زمینه هایی چون: روند رو به رشد و تکاملی ترجمه و تفسیر قرآن در گذر زمان، تأثیر پیش باورهای کلامی، فقهی، ادبی و ... نیازهای مشترک چون پرهیز از دخالت دادن تئوریهای علمی و گرایشهای شخصی، تأویل متشابهات در ترجمه و تفسیر و نیز مبادی همسان چون لایه های معنای سخن خدا...

مسئله زبان قرآن در دهه‌های اخیر مورد توجه اندیشمندان و قرآن‌پژوهان قرار گرفته است و مبحثی است نوپدید که در گذشته هم برخی ابعاد آن در قالب عناوین دیگری طرح شده،امّا امروزه به دنبال مباحث فلسفه‌دین و به تبع آن «زبان دین» این بحث مورد کاوشهای متعددی قرار گرفته است. مراد از زبان در این مبحث شیوه تفهیم وتفاهم داست ،عنوان "زبان قرآن " نحوه خطابات قران را بیان می کند که در چگونگی   این خطابات ،اندیشمند...

در قرآن کریم خداوند متعال در استناددهی به خود گاه با لفظ مفرد متکلم وحده و گاه با لفظ جمع متکلم مع الغیر یاد می کند؛ درباره متکلم وحده جای هیچ شک و تردیدی نیست؛ اما در استناددهی ضمایر متکلم مع الغیر به خداوند پرسش اساسی درباره چگونگی انطباق لفظ جمع با وحدانیت باری تعالی است. در این باره دانشمندان بلاغت و تفسیر اقوال متعددی را بیان داشته اند. جستار پیش رو با رویکردی ادبی- تفسیری، با تکیه بر اقوا...