تا اواخر قرن نوزدهم، حقوق طبیعی و ارزشهای موجود در آن (ارادة الهی یا عقل فطری) مبنای تشکیل قاعدة حقوقی شناخته می شد. لذا یک امر، زمانی صورت قانونی می یافت که با ارزشها (ارادة الهی یا عقل)، هماهنگ باشد. ولی از پایان قرن نوزدهم، رویکرد دیگری از حقوق مطرح شد که در آن نظام حقوقی بر مبنای واقعیتها و هستها تشکیل می شود، برتری می یابد. بدین ترتیب، به جای بایدها و نبایدهای حقوق طبیعی و ارزشهای آن، مسئل...

یکی از فروعات مبحث اسماء و صفات الهی، صفات خبری است. صفات خبری از نظر متکلمین، اصطلاحاَ به صفات الهی که از طریق خبر، یعنی قرآن و حدیث رسیده، اطلاق می‌شود. گرچه ذکر صفات خبری لزوماَ به معنای صدور از جانب وحی و یا مفسران معصوم الهی نیست، بلکه این صفات می‌تواند با مفاد فطری بشر و عقل مستقل، مطابقت داشته باشد. بعد از رحلت پیامبراکرم ( ص )، جامعه مسلمین به دلیل تخطی از تفسیرهای معصومین [علیهم السلام ]...

اگر بخواهیم به جوهره معماری سنتی ایران اشاره کنیم به جرأت می توان از حضور بی بدیل «حیاط» در این معماری نام برد.تصور عام از حیاط به عنوان فضایی بدون سقف، دو ویژگی کلی باز بودن به سوی طبیعت و خالی بودن نسبی آن از حجم ساختمان را پیش روی می نهد. باز بودن حیاط امکان حضور منظومه ای کامل از طبیعت را درون آن ایجاد می نماید و خالی بودن حیاط در تناظر با نساختن و سکوت هنرمند در میان ساخته ها است.با این تع...

یکی از مهمترین مباحث فلسفه دین، میحث منشأ اعتقاد به خدا است. درباره منشأاعتقاد به خدا دیدگاه های گوناگونی وجود دارد که مهمترین این دیدگاه ها، دیدگاهی است که منشآ اعتقاد به خدا را "فطری" می داند. در این پژوهش تلاش کرده ایم "فطری" بودن منشأ اعتقاد به خدا را از دیدگاه پلنتینگاو استاد مطهری -دو متفکر جهان غرب و اسلام- بررسی نماییم. این دو متفکر هر دو منشأ اعتقاد به خدا را غیربرهانی و "فطری" می دانن...

با نظر به اینکه اساس زندگی انسان مبتنی بر معلومات و معارف او است، توجه به اینکه نظام معرفتی وی بر چه اصولی استوار است و تا چه حد می توان بر استحکام و اتقان آنها اعتماد کرد ضروری است. هرچند مباحث معرفت شناسی در آثار ملاصدرا به طور پراکنده بیان شده است، ولی ایشان این مباحث را، بر اساس مبانی فلسفی خویش، با ظرافت و استحکام بالایی مطرح کرده است که خود گویای ژرف نگری و توجه وی به مباحث معرفت شناسی اس...

«مرتدّ فطری» کسی است که پدر یا مادرش مسلمان بوده و پس از بلوغ و پذیرش اسلام، از دین اسلام برگردد. در قرآن کریم و قانون مجازات اسلامی ایران، مجازاتی (حدّی) برای مرتد تعیین نشده است. امّا طبق اصل 167 قانون اساسی، اگر قاضی حُکمی را در قوانین مدوّنه نیافت، باید با استناد به منابع معتبر اسلامی و فتاوی معتبر، حُکم قضیه را صادر کند. طبق مادّه 26 قانون مطبوعات نیز اگر کسی به وسیله مطبوعات، به دین اسلام و مقدّس...

این مقاله، نگارنده می کوشد منشا خداپرستی و خداشناسی را فطرت دل بیان کند. به این معنی که در نهاد آدمی گرایشی خاص نهفته است که او را به شنیدن پیام حق دعوت می کند و از درون او را متوجه مبدا خویش می گرداند. با این نگرش فطرت یکی از ارکان انسان شناسی دینی است که در تشریح دیدگاه های دین در باب خداگرایی، خداپرستی، دین شناسی، انسان شناسی و ... به کار می رود. تبیین واژه فطرت، ویژگی ها و گرایش های فطری در...

خداشناسی از موضوعات بسیار اساسی و حائز اهمیت در قرآن کریم و بیانات ائمه (علیهم السلام) است. در موارد فراوانی از آیات قرآن و کلام ائمۀ اطهار به ویژه حضرت علی (ع)، با تعابیر مختلف به راه های خداشناسی اشاره شده است، از مهم ترین این راه ها؛ راه فطرت، راه عقلی- حسی؛ و راه عقلی- فلسفی است. از آنجا که نهج البلاغه پس از قرآن کریم، ارزشمندترین کتاب هدایت و انسان سازی محسوب می شود و در جای جای آن، انعکاس...

این پژوهش بر آن است که برهان اجماع عام بر اثبات وجود خدا را با برهان فطرت  مقایسه کند. ابتدا قرائت های مختلف برهان اجماع عام مطرح گردیده است: 1. تفسیرهای زیست شناختی که از عمومیت اعتقاد به وجود خدا، فطری بودن و نیز وجود خارجی خدا ثابت می شود. 2. برهان های ذوحدین ضد شکاکیت که برای اثبات وجود خدا علاوه بر اعتقاد عمومی (بر وجود خدا) از عقل نیز کمک گرفته می شود. همچنین انتقادهای جان لاک و دیگران ب...