فرانتس کافکا به عنوان یک نویسنده فلسفی، در پی یافتن حقیقت است و به تجربیات شخصی زندگی خود بعدی اسطوره ای می بخشد. این دورنمایه افلاطونی، این اشتیاق روح برای یافتن حقیقت، مضمون اصلی داستان های بلند و کوتاه او به شمار می آید. در این مقاله، شاهکارهای کافکا، در ارتباط باکتاب مقدس، تفسیر می شوند. در تمام نوشته هایش، حقیقت غایب است و قهرمانان می کوشند تا به آن برسند: حقیقت به صورت نمادین در دادگاه، ق...

توماس آکوئینی (1225 - 1274 م) در بخش‌های متعددی از کتاب‌های خود، به بررسی مفهوم زیبایی پرداخته است. او این اشارات را به صورت پراکنده و ضمنی مطرح کرده و کتاب یا فصل مستقلی در این خصوص تألیف نکرده است. اگرچه او بسیاری از تصوراتش در باب زیبایی را از پیشینیان خود اقتباس کرده، آن‌ها را به روش خود و در راستای نظریاتش درباره‌ی وجود و معرفت تفسیر کرده است. بحث از زیبایی در اندیشه‌ی آکوئینی در دو ساحت ز...

در این مقاله سعی شده است با معرفی اخلاق لویناس رگه‌های پست‌مدرنیستی اخلاق وی نشان داده شود. ابتدا توصیفی از ماهیت اخلاق پست‌مدرن ارائه شده تا با شناخت عناصر این نوع اخلاق شباهت و تفاوت بین اخلاق پست‌مدرن و اخلاق لویناس عیان گردد. لویناس اخلاق خودمحور غرب را به باد انتقاد گرفت و آن را بر پایه‌ی مفاهیمی مثل «دیگری»، «مسئولیت»، «آزادی»، «چهره» و غیره پایه‌ریزی کرد. همچنین وی تفسیر غیر عقل‌گرایانه ...

به‌رغم آن که شیخ اشراق به سبب باور به ارباب انواع یا عقول عرضی، فیلسوفی افلاطونی در جهان اسلام محسوب می‌شود، مقایسة نظریة مثل در اندیشة افلاطون با نظریة رب‌النوع‌ها در حکمت اشراق حکایت از آن دارد که، در عین برخی شباهت‌های کلی، تفاوت‌هایی نیز میان این دو فیلسوف در خصوص مبادی عالی اشیا وجود دارد. در جستار حاضر ضمن تبیین مقصود این دو فیلسوف از مثل و ارباب انواع به مقایسة این دو نظر پرداخته‌ایم و ب...

دیدگاه "هوسرل" دربارة فلسفة زبان و معناداری، حداقل دو دورة متفاوت دارد. در دورة اول که گاهی رئالیسم افلاطونی نیز خوانده می‌شود، هوسرل نظری مشابه "فرگه" دارد: معنا عبارت است از یک نوع مثالی. در دورة دوم، با توجه به التفات  (Intention)و ساختار آگاهی، دیدگاه او چرخشی استعلائی یافته و با استفاده از کلمة جدید نوئما، ساختاری پیجیده برای معنا پیشنهاد می‌کند. در این مقاله، دو دورة مذکور تشریح شده و توض...

شهاب‌الدین سهروردی (549-587ق) نماینده اندیشه‌های افلاطون (347؟-427؟ق.م) در فلسفه اسلامی است. او در حکمت اشراق، مقام و اهمیت ارسطو را در فلسفه مشّاء دارد. سهروردی در نوشته‌های خود از افلاطون با عنوان «افلاطون الإلهی» و «إمام الحکما» و تعبیراتی شبیه به این دو استفاده کرده است. او خود را افلاطونی می‌داند. در گزارش وی ز آراء افلاطون غالباً آراء مبتنی بر شهود او نقل شده و گاه که از آراء هستی‌شناسانه ا...

مرگ یکی از ناگشوده­ترین رازهایی است که انسان با آن روبه روست؛ بنابراین همواره جزء دغدغه­های دانشمندان بزرگ و آموزه­های اصلی ادیان الهی بوده است. آگوستین از بزرگانی است که دربارۀ مرگ و چیستی آن اندیشیده و سخن گفته است. در تعریف آگوستین از مرگ با یک تعریف معین روبه رو نیستیم. وی فیلسوفی افلاطونی است؛ بنابراین مرگ را جدایی نفس از بدن می­داند؛ ولی در جایگاه یک متکلم، مرگ را نتیجۀ گناه و دوری از خدا...

دیدگاه سهروردی در تبیین رئالیسم و مسألهی شناخت، نه با حکمای مسلمانِ پیش از خودششباهتی دارد و نه در پیشینهی افلاطونی و ارسطویی، رد پایی از آن مشهود است. وی بر خلافافلاطونیان، معتقد است پایهی شناخت، حس است و بر خلاف ارسطوئیان، این شناخت را مستقیم وبیواسطه میداند؛ از اینرو، ادراکات حسی را نقطهی عزیمت او در تفسیر رئالیسم باید دانست.مخاطب اصلی او در این جریان، حکمای مشاّیی هستند، برای همین، وی با نقد...

عشق یکی از موضوعات اصلی شعر فارسی و عالی ترین و مهمترین بنیاد عرفان است و هر چند شکل پرداختن به عشق در دوره های مختلف شعر فارسی، بنا به شرایط خاصّ اجتماعی متفاوت بوده است، امّا هیچ گاه پرداختن به آن در شعر فارسی فراموش نشده است. شعر معاصر نیز از حضور عشق خالی نیست، شاعر امروز از زوایای گوناگون و با گرایشهای متفاوت به ترسیم عشق می پردازد؛ کوشش ما در این مقاله بر آن است تا مفهوم تازه ای را که شاعر ...

برناردوس سیلوستریس از جمله اندیشمندان قرن دوازدهم میلادی است. مهمترین اثر وی رسالۀ «تبیین عالم» است که در آن با به کارگیری اسطوره های یونانی و رومی و فلسفه در معنای نوافلاطونی و افلاطونی میانه و باورها و اعتقادات مسیحی، به توضیح و تبیین آفرینش جهان و انسان می پردازد. هنر برناردوس ترکیب آموزه های مختلف از جمله اسطوره، فلسفه و باورهای مسیحی در این رساله است. با بررسی این رساله مشخص می شود که زبان...