گفتمان تفویض  به معنای غلو  و جریان مفوضه از موضوعاتی اند که در بررسی تاریخ اندیشه امامیهتاکنون بدانها کمتر توجه شده است. پژوهش های معدودی نیز که به این بحث پرداخته اند غالبا درچارچوبی کلامی بوده است و از بررسی تفویض و مسائل مربوط ب ه آن در بستر تاریخی اش غفلت شدهاست. این مقاله تاریخ شک لگیری و تطور گفتمان تفویض در سده دوم هجری را دنبال م یکند. پی گیریاین موضوع از نقطه آغاز آن، یعنی سده دوم هجر...

واژه «رافضه» در قرون نخستین و در تعاریفی متفاوت به گروهی از شیعه نسبت داده شده است. بعضی از مورخان می‌گویند «رافضه» یعنی کسانی که شیخین را طرد می‌کنند. بعضی دیگر علاوه بر شیخین، عثمان و یا دیگر صحابه را هم وارد می‌کنند. بعضی دیگر «رافضه» را به مخالفان زید بن علی یا مغیرة بن سعید نسبت می‌دهند. در میان این اقوال، قول اول شهرت بیشتری دارد. اهل بیت علیهم السلام هم از اندیشه «رفض» دفاع کرده اند و هم...

حمله اعراب مسلمان به آذربایجان را از دو دیدگاه سیاسی و دینی می توان بررسی کرد؛ از لحاظ سیاسی، حمله های اعراب و فتح آذربایجان در سال 22 هجری و آغاز حکومت مسلمانان، برای اهالی آذربایجان تحمل ناپذیر بود، مردم آذربایجان بارها در برابر حاکمیت اعراب شورش کردند و به راحتی تسلیم آنها نشدند.این مسئله سبب لشکرکشی های زیاد سرداران اسلام به این ناحیه در دوره خلافت عمر و عثمان و سرکوب شورش ها گردید،اما اهال...

سال 301ق را باید سال پرمخاطره­ای برای سامانیان دانست؛ زیرا پس از کشته­شدن احمد بن اسماعیل (295-301ق)، هم­زمان اسحاق ­بن ­احمد (301ق)، بزرگ خاندان سامانی و نصر بن احمد (301-331ق)، فرزند خردسال امیراحمد، به ­ادعای امارت برخاستند که درنهایت به ­نزاع و پیروزی نصر خردسال انجامید. ازآنجایی­که مطالب کتب تاریخی در این ­باره پراکنده و متفاوت است، علم سکه­شناسی می­تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پژوه...

عنوان پژوهش سیر تاریخی خوارج تا پایان عباسیان می باشد. از آنجا که بروز حوادث.و رخدادها معلول علت های متعددی می باشند که در بستر مناسبات اجتماعی جامعه شکل گرفته و زمینه رشد می یابند، پدیده خروج نیز از این شرایط مبرا نبود از جمله این عوامل عبارتند از: تأثیر زندگی قبیله ای تأثیر سقیفه در شکل گیری بحرانهای جدید، فتوحات خارجی دوران عثمان بهره برداری سیاسی معاویه از قتل عثمان وتوطئه خزند? امویان و سا...

کشف المحجوب ابوالحسن علی بن عثمان جلّابی هجویری غزنوی، نخستین متن مستقلّ صوفیانه به زبان فارسی، حاوی اطّلاعات ارزشمندی در مسائل مختلف تصوّف است. ازآنجاکه یکی از محوری ترین مسائل مطرح در پی بردن به نظرگاه ها و ترسیم جهان نگری و حتّی روان شناسی روحی و عرفانی صوفیان، بررسی تأویلات و تفسیرات ایشان از آیات و احادیث و اقوال مشایخ و نیز نحوة تفسیر هستی و پدیده های طبیعی است، در این مقاله تلاش شده تا سازکار...

در این پژوهش، هدف معرفی و شناخت مراتب علمی و انسانی حکیم، ادیب و متکلّم نامی قرن هفتم هجری قمری «کمال الدّین میثم بن علیّ بن میثم بحرانی» است. ابن میثم در فنون گوناگون حکمت، عرفان، کلام، اصول فقه، بیان و شؤون مختلف ادب استادی است مسلّم و در مراتب زهد و پرهیز و خوی نیک سرآمد اقران. هم ستودة استادان خویش است و هم شاگردان دانش پژوه خویش. حدود 18 اثر ارج­مند در خلال 63 سال عمر ممتّع خویش در موضوعات یا...

حمله اعراب مسلمان به آذربایجان را از دو دیدگاه سیاسی و دینی می‌توان بررسی کرد؛ از لحاظ سیاسی، حمله‌های اعراب و فتح آذربایجان در سال 22 هجری و آغاز حکومت مسلمانان، برای اهالی آذربایجان تحمل‌ناپذیر بود، مردم آذربایجان بارها در برابر حاکمیت اعراب شورش کردند و به راحتی تسلیم آنها نشدند.این مسئله سبب لشکرکشی‌های زیاد سرداران اسلام به این ناحیه در دوره خلافت عمر و عثمان و سرکوب شورش‌ها گردید،اما اهال...