جدایی علم و دین در قرون وسطا و ابتدای رنسانس مطرح نبود، چرا که در آن اعصار بسیاری از دانشمندان علوم طبیعی، همزمان متکلمان و عالمان دینی جوامع خود نیز بودند. با ظهور علوم تجربی در قرن هفدهم، کم‌کم احساس استغنای از دین در دانشمندان علوم به ‌وجود آمد و منجر به پیدایش خداباوری فارغ از وحی و سپس جریان روشنگری فرانسوی و در نهایت ماتریالیسم علمی شد. در قرن‌های هجدهم و نوزدهم به نظر رسید که علوم به پای...

جدایی علم و دین در قرون وسطا و ابتدای رنسانس مطرح نبود، چرا که در آن اعصار بسیاری از دانشمندان علوم طبیعی، همزمان متکلمان و عالمان دینی جوامع خود نیز بودند. با ظهور علوم تجربی در قرن هفدهم، کم‌کم احساس استغنای از دین در دانشمندان علوم به ‌وجود آمد و منجر به پیدایش خداباوری فارغ از وحی و سپس جریان روشنگری فرانسوی و در نهایت ماتریالیسم علمی شد. در قرن‌های هجدهم و نوزدهم به نظر رسید که علوم به پای...

قُصّاص (جمعِ قاصّ)، یکی از گروه‌های کمتر شناخته اما قدرتمند و پرنفوذ در دوره اسلامی بودند که یادکرد آنها را می‌توان در کتب تاریخی و مباحث مرتبط با رجال و تراجم، در کنار دیگر گروه‌ها هم‌چون فقها، متکلمان و اهل حدیث مشاهده نمود. فعالیت‌های قصّاص که با نقد بسیاری از صحابه، تابعین و عالمان مسلمان مواجه شد پس از چند سده به محاق رفت. سؤالاتی که این نوشتار در پی یافتن پاسخ یا پاسخ‌هایی بدانهاست این است که ...

پیش زمینه و هدف: بیشتر حاملگی های چندقلویی ناشی از لقاح آزمایشگاهی یا دارو درمانی است. «کاهش انتخابی بارداری» یک روش پزشکی برای کاهش بارداری های متعدد است. در چنین مواردی، یک یا چند جنین سالم، قربانی به حداکثر رساندن شانس بقای دیگر جنین ها یا مادر می شود. صرف نظر از نگرش های مختلف اخلاقی به کاهش جنین، این مسأله در حوزه دینی نیز مورد پژوهش قرار گرفته است. آیین یهود و اسلام به واسطه برخورداری از ...

چکیده درمقام مقایسه و تطبیق آرای امام محمد غزالی و سورن آبو کی یرکگور در خصوص مبحث ایمان-گرایی می توان گفت آنچه غزالی و کی یرکگور را به طور مشترک در مقابل روش عقل گرایان? متکلمان و فلاسفه برانگیخته است، تلقی خاص این دو از نوع نگرش این طیف ها به آموزه های دینی و متعلقات ایمانی است. هر دو متفکر برآنند که طریق? مواجه? متکلمان و فلاسفه و عالمان دینی روزگار آنها نسبت به دین فارغ از دغدغه های اصیل ...

این مقاله برآن است راه­حل تعارض میان عقل و دین را از دیدگاه ابن­رشد و ملاصدرا به دست دهد. در نگاه هر دو فیلسوف، هیچ تعارض واقعی میان عقل و دین وجود ندارد و برای رفع تعارض ظاهری تأویل به عنوان راهکار مطرح شده است. ابن­رشد با تعیین اصول و مبانی برای تأویل و نتیجه حاصل از آن، یعنی همزیستی مسالمت‌آمیز مذاهب مختلف اسلامی و نیز عالمان دینی (فیلسوفان و متکلمان)، نظری جدید ارایه کرده است. ملاصدرا نیز ب...

حدیث آفرینش انسان بر صورت خداوند (خلق الله آدم علی صورته) در ردیف احادیث مربوط به معارف بلند الهی می‌گنجد که تفسیر و تبیین آن، تنها از برخی عالمان ربانی که در سطح ظاهری آموزه‌های دینی متوقف نشده باشند برمی‌آید. به باور امام خمینی این حدیث، اشاره به مظهریت تامه انسان کامل برای اسمای حسنای الهی و به عبارت دیگر، مظهریت او برای اسم جامع الله دارد. از آنجا که انسان کامل بر صورت الهی آفریده شده ا...

بحث درباره عامل اصلی حرکت در تاریخ، از مهمترین مباحث فلسفه نظری تاریخ است که چگونگی حرکت تاریخ را مورد توجه قرار می‌دهد. بررسی این موضوع از دیدگاه عالمان معاصر شیعی می‌تواند گامی مؤثر برای تبیین رویکرد دینی به این مقوله باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی اندیشه علامه طباطبایی (ره) درباره کیفیت حرکت تاریخ است. علامه طباطبایی (ره) تاریخ را سیر حرکت از وحدت به کثرت و  از کثرت به وحدت دانسته است. انسان‌ها...

پدیدۀ جعل در روایات، آفتی است که هر پژوهش‌گر را به سؤال از صحت صدور روایت وامی‌دارد و این مسئله، هنگامی که با ابهام و یا دوربودن یک روایت از یافته‌های عقلی همراه می‌شود، بسیار پررنگ‌تر جلوه می‌نماید. اگر چه وقوع این پدیده امری انکارناشدنی است، اما همواره باید توجه داشت که اظهار نظر نهایی در بارۀ یک روایت کاری بس دشوار و نیازمند طی مسیرهای پژوهشی و چندجانبه است که از جمله آنها می‌توان به توجه به...

چهل و هفتمین آیه از سوره ذاریات به چگونگی پیدایش فضا و جهان‌گستری خداوند تصریح دارد، و آیه یازده سوره فصلت شکل پرداختن خداوند به آسمان‌ها را بیان می‌کند. مسأله گسترش جهان از آغاز تا انجام که مورد اشاره قرآن کریم است، مسأله‌ای است که دانشمندان علم نجوم در کشفیات جدید خود به آن دست یافته‌اند. یافته‌های جدید حاکی از آن است که در بازه زمانی ادامه‌داری که از لحظه پیدایش آغاز شده، کهکشان‌ها با سرعت ف...