نقد روانکاوی، رویکرد مهمی در عرصۀ شناخت بهتر و عمیق‌تر آثار ادبی است. در این رویکرد، مباحثی مانند ضمیر «خودآگاه»، «نیمه‌خودآگاه» و «ناخودآگاه» اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا آثار ادبی یکی از تجلی‌گاه‌های مهم ضمیر ناخودآگاه است که دربردارندۀ کام‌ها و آرزوهای سرکوب‌شده‌ای است که به مرور زمان به سوی این ضمیر راه یافته، در آن جای‌گیر شده‌است. هنرمند و در اینجا شاعر، تمایلات وازدۀ خود را والایش می‌کند و با...

درباره حافظ و غزل او سخن بسیار گفته اند؛ شاید بسی بیش از دیگر سخنوران زبان فارسی. علت این امر را می توان در اشعار چند پهلو و سرشار از ابهام و رمز و راز او بازجست. از این رو، یکی حافظ را عارفی وارسته می نامد که تمامی اشاراتش تأویل عارفانه دارد و دیگری، او را انسانی می پندارد که هرلحظه در حال و هوایی متفاوت سیر می کند. برخی نیز او را شاعری هنرمند و زیرک دانسته اند که تنها به خلق اثری ادبی پرداخته...

ضمایر شخصی متصل در گویش دلواری که شامل ((-م،-ت،-ش،-مو،-تو،-شو)) می شوند در چهار جایگاه نحوی ظاهر می گردند که عبارتند از: جایگاههای فاعلی، مفعول مستقیم، مفعول غیرمستقیم و در ساختهای اضافی به عنوان ضمیر ملکی، این نوع واژه بست ها از نوع پی بست های ضمیری ویژه اند، یا به عبارت دیگر پسوندهای تصریفی عبارتهای ترکیبی که از معادلهای غیرواژه بستی و مستقل خود از نظر واجی، ساختواژی و برخی مواقع نحوی (بویژه ...

در این مقاله قصد داریم به بررسی نشانداری در صرف اسم و ضمیر زبان­های ایرانی نو شمال غربی از منظری درزمانی براساساصل کاستن صورت­ها (هاوکینز 2004) بپردازیم. طبق این اصل صورت­های نشاندار پایین­ترین مرتبه و صورت­های بی­نشان بالاترین مرتبه را در سلسله­مراتب­ کاربردبنیاد دارند. ترتیب مقولات در  سلسله­مراتب کاربردبنیاد بر اساس بسامد وقوع آنها در زبان­ها است و دلیل این بسامدهای گوناگون را می­توان به دلا...

چکیده هدف از پژوهش حاضر ، در مرحله ی اول، بررسی وجود یا عدم وجود ضمیر مستتر در زبان کردی سورانی است. کردی سورانی یکی از شاخه های اصلی زبان کردی است که به نوعی می توان گفت در میان سایر گویش های کردی، یک زبان کردی معیار محسوب می گردد. برای این منظور ابتدا چند جمله ی مرکب از زبان کردی سورانی ، که بند متمم آنها از نوع التزامی می باشد، انتخاب می شود. سپس با ارائه ی دو استدلال یعنی ملاک نقشهای معنا...

فهم عبارت «ویل امّه کیلا بغیر ثمن» در نهج ‏البلاغه نیازمند نگاه یکپارچه اسلوبی است نه نگاه جزء نگر لفظی. شارحان و به تبع آن مترجمان در بیان آن و حتی اعراب آن به خطا رفته‏اند، و ویل را در ذمّ و دعا علیه تکذیب کنندگان حضرت دانسته‏اند، و لذا ضمیر در أمّه را به ما قبل برگردانده‏اند، و نصب «کیلا» را از باب مفعول مطلق برای فعل محذوف گفته‏اند؛ اما با توجه به استعمال این اسلوب در زبان عربی و به ویژه اشعار...

زایایی به معنی توانایی تولید صورت‌های جدید بر اساس قواعد موجود در زبان از ویژگی‌های مهم زبان است که در تمامی بخش‌های آن، از جمله حوزۀ ساخت‌واژه، وجود دارد. اکثر صاحب‌نظران زایایی را یک پیوستار می‌دانند. در این پژوهش، نگارندگان بر آن‌اند زایایی را در فرایند ترکیب زبان فارسی بررسی کنند و به این پرسش پاسخ دهند که، در پی اندازه‌گیری کمّی زایایی فرایند ترکیب در زبان فارسی، کدام فرایندها در دو سر این ...

آراء و نظریات ژاک لاکان در زمینة ناخودآگاه، دگرگونی شگرفی رادر نقد ادبی پدید آورده است. وی با استفاده از مفهوم ضمیر ناخودآگاه فروید و زبان‌شناسیسوسور، به تبیین چارچوب نوینی از مفهوم ضمیر ناخودآگاه می‌پردازد. در این مقاله سعیبر آن است تا بر اساس نظریات لاکان ثابت شود راوی رمان بوف کور، سوژه‌ایروان پریش psychotic است که قادر به تطبیق خود با شرایط پیرامونی نیست و تحمل الزاماتاجتماعی را ندارد. انزو...