گسستن فرّ از جمشید در هیئت مرغ وارغن و پیوستنش به ایزد مهر، فریدون و گرشاسپ، یکی از بنلادهای کهن اسطوره‌ای است که در اساطیر ایران، متون حماسی و طومارهای نقالی، بازتابی پررنگ دارد. بدیهی است هر بنلاد اسطوره‌ای در گذر خود از دنیای اسطوره به گسترۀ منطق‌پذیرتر حماسه متناسب با شرایط زمانی و مکانی، دستخوش دگرگونی‌هایی می‌شود تا به گونه‌ای خردباورتر در اذهان بنشیند. سپس در تطور از حماسه به ادبیات عامه ...

داستان های اساطیری و حماسی اقوام و ملل مختلف برخلاف اختلافات جغرافیایی و سرزمینی و پاره ای تفاوت های ظاهری و اسمی، دارای بن مایه ها و درون مایه های مشابه و همسانی هستند که به یاری ادبیات تطبیقی آشکار می شود. این پژوهش با موضوع بررسی تطبیقی سه شخصیت ضحاک، تپه گوز و پولیفم در سه حماسه ی شاهنامه، دده قورقود و اودیسه بر آن است تا همانندی ها و ناهمانندی های این سه شخصیت داستانی را بررسی و مقایسه نماید

در ایران شاهنامه های مصور جایگاه ویژه ای در تاریخ مصور سازی دارند. شاهنامه بر محوریت شاهان، موقعیت آنها را در فرهنگ ایران نشان می دهد. شاهان اساطیری و تاریخی و رابطه آنان با جامعه روزگار خود به عنوان محور اصلی داستان های شاهنامه، در کنار تاثیر پذیری نقاشی ایران از ویژگی های زمانه وارد نسخه های مصور شده اند. اروین پانوفسکی نظریه پرداز هنر در حوزه تصویر، اقدام به تدقیقِ دو روش شمایل نگاری و شمایل ...

ضحاک یکی از مهم‌ترین و مبهم‌ترین شخصیت‌های اسطوره‌ای ایران است که پژوهشگران در مورد نژاد و جنبه‌های نمادین شخصیت وی سخن‌ها رانده‌اند، ولی از نسبت او به سرزمینِ مارهای مقدس، یعنی بین‌النهرین چندان سخنی نگفته‌اند. این جستار بنیاد اسطوره ضحاک را بیرون از الگوی هند و اروپایی، در سرزمین بین‌النهرین جست‌وجو می‌کند و نشان می‌دهد که این اسطوره، از بین‌النهرین آغاز شده و در گذر زمان با اسطوره‌های هند و ا...

در تاریخ ادبیات ایران، آثاری به مقتضیات فکری و فرهنگی زمانه آفریده شده‌اند که می‌تواند در رویکردی بازخوانشی ضمن اشاره به روانشناسی فردی و اجتماعی آن عصر، حلقه‌هایی از جریان‌شناسی ادبی در تکمیل خلأهای نگرش ساختاری باشند؛ منظومة «جمشید و خورشید» سلمان ساوجی(778ه.ق)، یکی از این آثار است که با وجود غفلت محققان؛ ظرفیتهایی قابل تأمل برای تأکید بر نگرش ساختاری و شبکه‌ای به آثار ادبی یک دوره دارد. این...

گرگویل ها، مجسمه های قرار گرفته در بخش بیرونی کلیساهای قرون وسطی بوده که دارای اهداف تزئینی و کاربردی هستند، موجودات افسانه ای که بر اساس کاربردشان در معماری، به عنوان آبراه استفاده شده و نیز به لحاظ ظاهر هراس آورشان، دارای مفاهیم شر و اهریمنی بوده و به همین د لیل در بیرون از کلیساها قرار گرفته اند. این هیولاها در اعتقادات مسیحی قرون یازدهم و دوازدهم میلادی تاثیر بسزایی گذاشته اند. گرگویل ها به...

نشانه–معناشناسی روایی بر دو اصل کنش و تغییر استوار است. کنشگران در این نظام اغلب بر اساس برنامه­­ های از پیش تعیین­ شده پیش ­می ­روند تا به معنایی مطلوب دست­ یابند. به ­نظرمی ­رسد که در بافت داستان ­های اسطوره­ ای گفتمان ­غالب، گفتمان ­منطقی-روایی است. در این جستار، داستان «ضحاک و فریدون» از شاهنامه­فردوسی را از منظر نشانه–معناشناسی به روش توصیفی-تحلیلی واکاوی ­می ­کنیم تا نشان­ دهیم که تمامی م...

چکیده ندارد.