در چند دهة اخیر اقسام اسنادهای مجازی و ساختارهای تشبیهی فارغ از نقش زیبایی‌شناختی‌ محض‌شان از منظر نقش عمیق اجتماعی و فرهنگی‌ مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در مطالعات ادبی اسنادهای مجازی و ساختارهای تشبیهی که در این مقاله با عنوان عام استعاره‌ از آنها یاد خواهد شد عموماً نقش زینتی صرف دارند و به عنوان یکی از مهم‌ترین صناعات بلاغی در نظر گرفته می‌شوند، باری به نقش محوری استعاره در خلق نوعی ارتباط خا...

بر خلاف مکتب فرانسوی ادبیات تطبیقی که مطابق آن، صرفاً می‌توان به مقایسۀ دو متن نوشتاری با لحاظ شرایطی پرداخت، در رهیافت آمریکایی، تطبیق متون ادبی با هنرهای مختلف، از جمله سینما امکان‌پذیر است، که منجر به درک بهتری از ادبیات می‌شود. از آن‌جا‌ که رمان و فیلم مشترکات زیادی دارند، از بسیاری جهات به یکدیگر شبیه هستند، و دو ژانر قیاس‌پذیر محسوب می‌شوند. این مشترکات، زمینۀ مناسبی برای بحث دربارۀ فیلم س...

موضوع ابتناء اخلاق و معنویت بر هنر یا عدم ابتناء، از دغدغه های همواره جامعه دینی ما است. از این رو بازگشت و کاوش نقادانه در هویت تاریخی می تواند برای فهم موضوع امروز ما نیز راهگشا باشد؛ متون و آثار تاریخ و تمدن اسلامی ایرانی، شاهد صادقی بر تجلّی و سریان معنویت و اخلاق در تمام عرصه های زندگی مسلمانان از جمله عرصه هنر و صناعت بوده است. از جمله منابعی که آینه ی فکرت و سیرت اساتید هنر و صناعات است، ...

ضرب­المثل­ها به­عنوان یکی از بارزترین جلوه­های ادبیات عامه، نقش مهمی در شناخت فرهنگ و اندیشه مردم دارد. مقاله پیش­رو در نظر دارد ضمن معرفی گویش گریمنج، به­عنوان یکی از قدیمی­ترین گویش­های جنوب خراسان، ضرب­المثل­های رایج این منطقه را از دیدگاه بلاغی بررسی کند، تا دریابد این امثال از نظر کاربرد ایماژ و صور خیال تا چه میزان قابل توجه هستند و کدام­یک از صناعات بیانی در امثال مورد نظر، کاربرد بیشتری...

آمیختگی و اختلاف سطح علمی در شروح و متون درسی علوم بلاغی و بخصوص علم معانی به دلیل فقدان چهارچوب علمی روشمند و نداشتن تعریف درست و دقیقی از مبانی آن،  جایگاه این شاخه علمی را در میان علوم زبانی و ادبی تضعیف کرده و کارآیی های بالقوه آن در ادراک و  تحلیل مسایل زبان و ادبیات را پنهان نموده است. این مقاله بر آن است که با تحلیل منطقی تعریف علم معانی و نقد و بررسی برداشتهای مختلف از آن و با استفاده ا...

بسیاری از آثار نویسندگان و شعرای فارسی زبان در طول تاریخ، متأثر از زبان دین و کتاب آسمانی (قرآن کریم) بوده است. ادبای ایرانی در شعر و نثر تعلیمی از زبان و فرهنگ عربی بسیار سود جسته اند و به طور مثال در گفتار خود از صناعات ادبی همچون ارسال المثل (= تمثیل)، اقتباس و یا حتی تلمیح از امثال عربی در تبیین، تفهیم و آموزش پیام خویش بسیاربهره برده اند چنان که عبارات حکیمانه عربی در متن شاه کارهای زبان ف...

آغاز نثر فنّی اگرچه مربوط به قرن ششم هجری است. اما بخش عمده‌ای ‏از پیشینه‌ی آن به زمینه‌های موجود در سده‌های پیش‌تر بازمی‌گردد. حشر و نشر ‏ایرانیان با زبان و فرهنگ عربی و اسلامی از طریق مدارس و مطالعات و اعمال و ‏شعائر روزانه، و نیز ترجمه‌ی متون عربی به فارسی از همان نخستین سال‌های ورود ‏اسلام به ایران، به‌طور تدریجی هم بر تغییر سبک خراسانی به عراقی در شعر، و هم ‏بر فرایند شکل‌‌گیری نثر فنّی از د...

«تاریخ یمینی»به قلم ابونصر محمد بن عبدالجبار عتبی در آغازین سالهای قرن پنجم هجری به عربی تألیف شده و ناصح بن ظفرجرفادقانی در (603 هجری) آن را به فارسی ترجمه نموده که به «ترجمه تاریخ یمینی » مشهور است. این کتاب از جمله نمونه های بارز نثر فنی فارسی واز جهات گوناگون حائز اهمیت و قابل بررسی می باشد. اطلاعات تاریخی آن ما را با بخشهایی از حوادث دوران «ناصرالدین سبکتکین » ،«یمین الدوله ،سلطان محمود غز...