بررسی چگونگی ارتباط میان و اخلاق و سیاست وظیفه اصلی مقاله حاضر است. این امر بر اساسی یکی از ظرفیت‌های موجود در حکمت متعالیه یعنی عالم مثال صورت می‌گیرد. عالم مثال در حد واسط عالم محسوس و معقول قرار دارد و خاص موجوداتی است که ابعاد مادی و روحانی دارند. تبیین تئوریک عالم مثال که در حکمت متعالیه تحقق یافته توانسته است نفی دوگانگی اخلاق و سیاست، چگونگی فروکاهش اخلاق در جوامع سکولار، ارتقای سیاست د...

«امکان فقری» یکی از دستاوردهای مهم حکمت متعالیه محسوب می¬گردد و از جمله مباحثی می-باشد که در خدمت بحث¬های خداشناسی فلسفی درآمده است. ملاصدرا در حکمت متعالیه با استفاده از اصالت وجود و تشکیک آن و تحلیل دقیق و موشکافانه رابطه علت و معلول(اصل علیت) به فقر و نیاز درونی و ذاتی معلول و به عبارتی دیگر «امکان فقریِ» معلول رسیده است. البته در این راه از تحقیقات و ژرف اندیشی¬های فیلسوفان گذشته بخصوص از دق...

چکیده در این نوشتار بعد از تعریف، جایگاه و ضرورت کمال و فلسفه از دیدگاه فلاسفه اسلامی، به بحث کمال انسانی و نقش علم در رسیدن انسان به کمال مطلوب خود، پرداخته می شود. در ابتدا مفاهیمی همچون کمال انسان، معنا شناسی کمال، کمال اولی و ثانی، علم برتر و معنای فلســفه از منظر فیلسوفانی همچون ابن سینا، سهروردی و صدرالمتــألهین مورد بحث قرار می گیرند. در فصل دوم به معیارهای برتری علوم نسبت به یکدیگر پرد...

آیا می توان برای افکار صدرالمتألهین، ادوار مختلف فکری در نظر گرفت؟ در صورت ممکن، آرای خاص حکمت متعالیه مربوط و منوط به کدام دوره از حیات عقلی وی می باشد؟ با این مبنا، نگارنده در این نوشتار سعی بر آن داشته است که با ابتنای بر دو رویکرد کلان و محوری وحدت تشکیکی و وحدت شخصی، خوانشی مجدد از اهمّ اصول صدرایی انجام دهد. در این میان، تفکر غالب در دوره ی اول را که با محوریت نظام تشکیک وجود، سامان یافته ...

تأویل در حوزة معرفت شناسی دینی، کلامی، فلسفی و عرفانی از واژه های پرکاربرد و پرتأثیر است. حکمای متعالی و عرفای محقق قلمرو تأویل را به حوزة هستی شناسی نیز مرتبط دانسته و سرچشمة تأویل در حوزة الفاظ و مفاهیم را در این مبدأ مستقر دیده اند. بیان ربط این دو حوزه از اهداف مهم حکمای متعالی در تفسیر متون دینی است که پیشاپیش سبب زدودن شبهات نیز می شود. برجسته سازی مقصود و همگرایی این دانایان در منظور از ...

این نوشتار به بررسی انتقادی نظریه عقلانیت طه عبدالرحمن از منظر حکمت متعالیه و دلالت های آن بر علوم اجتماعی می پردازد. به این منظور مبانی نظریه عقلانیت طه عبدالرحمن مورد بررسی قرار می گیرد. سپس به طرح عقلانیت سه لایه و مراتبی وی درباره عقلانیت پرداخته می شود. پایین ترین لایه از عقلانیت، عقلانیت مجرداست که ضمن تعریف و پی گیری تاریخی این عقلانیت در یونان و روزگار جدید به طرح محدودیت های منطقی، فلس...

حشر جمیع موجودات که از ابتکارات ملاصدرا است پرسش اصلی در این تحقیق است. تصریح قرآن به حشر انسان و تأکید فلاسفه به آن در حکمت مشائی مطرح شده بود ولی تبیین فلسفی حشر برای تمامی موجودات و ارائه برهان برای حشر عقول عالیه و حشر نفوسی انسانی و حشر نفوسی حیوانی و حتی حشر قوای نباتی و حشر جماد و عناصر مسئله اصلی در این تحقیق است. اصلاح نگرشی در مورد عالم قیامت و به عبارت دیگر حقیقت حشر هدف مهمی است که ...