اشراق لحظه ای است که در آن نخستین سپیدۀ صبحگاهی خورشید پدیدار می شود و نور معرفت به پیدایی می گراید. از این رو حکمت اشراق نتیجۀ تجلّی انوار عقلی بر نفوس است و بنیان آن بر پایه نور و مباحث مربوط به آن است.اساس فلسفه اشراق بر پایه نور و مراتب آن است. شیخ اشراق اولین کسی است که با الهام گیری از ایرانیان باستان و حکماء یونان به پایه ریزی حکمتی بر پایه نور می پردازد. با اینکه شیخ اشراق سعی بسیاری در ...

فلسفة تحلیلی از زبان آغاز می کند و به سبب خصلت همگانی و عامّ زبان و یا ویژگی بین الاذهانی اش، پاسخگوی مسائلی چون سولیپسیزم، فرد دیگر، اگوی محض و تجربی و غیره نیست و نیازی به توضیح و تبیین آن ها ندارد، لکن پدیدارشناسی با چنین پرسش هایی روبرو است و باید برای آن ها توجیهی مناسب ارائه کند. برای نمونه، پدیدارشناسی هوسرل همیشه به سولیپسیزم متّهم شده است؛ و به طور خاص، ویتگنشتاین تلاش می کند که سولیپسیز...

در این مقاله نظریۀ فراارزشگذارها دربارۀ ابهام توصیف و نقد خواهد شد. این نقد در دو موضع بررسی می شود: نخست این که، این نظریه نمی تواند همۀ شهودهای دربارۀ ابهام را توجیه کند و برای انتخاب شهودهایی که حفظ می کند توجیهی ندارد. دوم این که، حل روان شناختی پارادوکس خرمن بنا بر این نظریه یا کافی نیست یا به نفع نظریه نیست و راه حل های غیر متعارف را مجاز می داند. نتیجه این خواهد بود که نظریۀ فراارزشگذاره...

بحث از زیبایی و مصادیق آن موضوعی ‌‌است که همواره در طی تاریخ به آن پرداخته شده و در متون عرفانی، فلسفی، روان‌‌شناسی، ادبیات، و غیره از آن سخن رانده‌‌اند. زیبایی امری نسبی است و هرکس تعریفی از آن دارد. فلاسفه‌‌ای چون افلاطون، ارسطو، هگل، کروچه، و دیگران هرکدام تعریفی از زیبایی داشته‌‌اند. گروهی زیبایی را نه در صورت، که در درون پدیده‌‌ها جست‌وجو می‌‌کنند و شهود را گامی در درک زیبایی‌‌های هستی می‌...

معرفت مقوله ای است در تمام سنتهای دینی و غیر به رغم اختلافات تفسیرها مد نظر بوده و در متون تفسیری اسلام نیز همواره مورد توجه و عنایت مفسران قرار گرفته است . کشف الاسرار از جمله تفاسیر عرفانی قرآن است که این مقوله سخت در آن مورد توجه بوده است. اما تا کنون تحقیق جامعی در باب کم و کیف آنها صورت نگرفته و حدود و نقود آن معین نگشته و این نوشته متکفل تبیین این مقوله است که با هدف فراهم نمودن استفاده ب...

ظهور افکار ساختارشکنانه محیی الدین ابن عربی، بستری مناسب برای گفتمان معرفت شناسانه در فضای تصوف اسلا می فراهم کرد و دریچه تازه ای از تحقیق را بر اهل معرفت و معنا، به خصوص نهان گرایان مسلمان گشود. نشر عقاید بی باکانه او در جهان اسلام، طیف متنوع و گسترده مخالفان و پیروان را بر آن داشت که به نقد، نکوهش یا ستایش او بپردازند. منتقدان شیخ اکبر بیشتر از طایفه فقها و علمای ظاهر بودند تا از سالکان و صوف...

0

رابطه ِ ِی ذهن و عین مسأله ای معرفت شناسی است که تعیین کننده ی دیدگاه رئالیستی یا ایده آلیستی فلاسفه می باشد. در میان فلاسفه ِ ِی اسلامی، سهروردی با فاصله گرفتن از رئالیسم ارسطویی تئوری جدیدی با عنوان « مماثلت » ارائه می دهد. او با رد شناخت ذات اشیاء به وسیله ِ ِی حد، مطابقت ماهوی را به چالش می کشد و تئوری مماثلت عین و ذهن را با شناخت از طریق صفات مجموعه ای بنا می نهد. با طرح نظریه مماثلت، شائبه ِ ِی ا...

سنایی شاعر دوران ساز تاریخ ادبیات فارسی، در نقطۀ عطف شعر عرفانی ایرانی قرار دارد. جان دان شاعر انگلیسی زبان آمریکایی قرن هفدهم از ویژگی های شخصیتی و فکری مشابه سنایی برخوردار است. احوال متغیّر و روح ناآرام، شخصیت دوگانه و تراژیک، نبوغ تحول آفرین در عرصة اندیشة عرفانی، نوآوری و برجستگی در غزلسرایی و شریعت مداری در عرفان، از صفات بارز و همسان این دو گویندة بزرگ است. بر این اساس، موضوعات مهم عرفانی...

یکی از مهم­ترین دغدغه­های فیلسوفان و متفکران از دیرباز تاکنون بحث از نفس و چگونگی رابطه آن با بدن بوده است. ملاصدرا و هنری برگسون به عنوان فیلسوفانی از دو سنت متفاوت در تلقی خود از رابطه نفس و بدن، افقی تازه گشوده و راهی نو آغازیده­اند، به گونه­ای که هر دو فیلسوف نگاهی وحدت­انگارانه به رابطه­ نفس و بدن دارند. همچنین هر دوی ایشان قائل به تمایز واقعی میان نفس و بدن نیستند، چنانکه ملاصدرا نفس را «...