این مقاله، پژوهشی درباره فرآیند نوستالژی در شعر شاعر معاصر فلسطینی، سمیح القاسم، است. نوستالژی در آغاز اصطلاحی روان شناختی بود و سپس وارد ادبیات شد. این واژه، دراصل، به معنای رنج بردن و غم ناشی از غیرممکن بودن بازگشت به گذشته است. این خصلت روانی، به منزله یک رفتار ناخودآگاه، زمینه خلق بسیاری از آثار ادبی جهان را فراهم کرده است. شعر عربی نیز، از نخستین نمونه ها تاکنون، سهم بسزایی از این احساس دا...

برخی از مضامین شعر معاصر فلسطین همواره مورد توجه و اقبال شاعران این سرزمین قرار داشته است که از این میان می‌توان به جلوه‌های گوناگون شعر عاطفی به‌ویژه غزل و شعر عاشقانه اشاره کرد. غزل از مهم‌ترین موضوعات شعر معاصر فلسطین به شمار می‌رود که شعرای مرد و زن این دیار بسیار در این عرصه هنرنمایی کرده‌اند. اما اختلاف چشمگیری میان غزل زنان و مردان فلسطینی وجود دارد که این امر از وجود تفاوت‌های جسمی و رو...

زمین به عنوان مادر هستی و طبیعت، جایگاهی والا در میان بشریت دارد و از زمان‌های قدیم تا دورة معاصر همواره مورد توجه انسان‌ها بوده است. زمین بطور کلی مفاهیمی متفاوت دارد: مفهوم جغرافیایی، تاریخی، اجتماعی، فلسفی، سیاسی، اسطوره‌ای و ... . از این میان، آنچه در این پژوهش مورد توجه است؛ بررسی مفهوم سیاسی و اسطوره‌ای زمین و ارتباط این دو مفهوم با یکدیگر است. پژوهش حاضر ‌کوشیده است با روشی توصیفی- تحلیل...

مفجّع بصری (د.327ق) ادیب، کاتب، نحوی و لغوی برجستۀ عصر عباسی، از شاعران گمنام عربی‌سراست که در شعر خود به مدح و منقبت اهل بیت(ع) پرداخته است. از چکامه‌های مشهور او «قصیدة الأشباه» است که شاعر در آن با عنایت به حدیث نبوی «اشباه» و احادیث مشابه، و نیز با استناد به آیات قرآن و حوادث صدر اسلام، به ذکر فضایل و مناقب امام علی(ع) و بیان وجوه شباهت ایشان با پیامبران الهی مبادرت کرد...

زمان در ادبیات پایداری فلسطین، شبیه زمان از دست رفته مردمان فلسطین، پیچیده ودرهم است. لذا نویسندگان حوزه­ی ادب پایداری فلسطین، از شگردهای روایت زمان، بهره بسیاری برده­اند به گونه­ای که تحلیل آن را در درک درونمایه داستانی امری ضروری نموده است. غسّان کنفانی در دو رمان ارزشمند: «مردان آفتاب» و «برایتان چه مانده؟» از عنصر زمان وترفند­های روایی آن برای بیان درونمایه داستانی به خوبی بهره می­برد. از ای...

زمین به عنوان مادر هستی و طبیعت، جایگاهی والا در میان بشریت دارد و از زمان‌های قدیم تا دورة معاصر همواره مورد توجه انسان‌ها بوده است. زمین بطور کلی مفاهیمی متفاوت دارد: مفهوم جغرافیایی، تاریخی، اجتماعی، فلسفی، سیاسی، اسطوره‌ای و ... . از این میان، آنچه در این پژوهش مورد توجه است؛ بررسی مفهوم سیاسی و اسطوره‌ای زمین و ارتباط این دو مفهوم با یکدیگر است. پژوهش حاضر ‌کوشیده است با روشی توصیفی- تحلیل...

عزالدین مناصره از شعرای برجستۀ معاصر فلسطینی است که در حوزۀ شعر مقاومت و فلسطین با طرح مضامینی نو در حوزۀ نقد با ارائۀ آرای خود جایگاه خاصی در ادب معاصر یافته است. حضور شخصیت‏های سنتی، به‌ویژه شخصیت‏های مؤنث اسطوری و فولکلوریک، در شعر وی از بسامد بالایی برخوردار است و شاعر تحت‌تأثیر عوامل فرهنگی، سیاسی، و اجتماعی، با هنرنمایی خاص، در القای مفاهیم مورد نظر از آن الهام گرفته است. اسطوره‏ها و نماد...

یکی از شاعران متعهد فلسطینی که زمزمه­های مقاومت را در لابه­لای دیوان خود، به شیوه­های متفاوتی سروده، «عبدالکریم الکرمی» مشهور به «ابوسلمی» است. این شاعر گمنام معاصر که زبانِ اشعارش را وقفِ آرمان­های والای خود و سرزمینش نمود، در سروده­های خویش، زیباترین نواها را در دفاع از وطن خویش نواخته است و عشق به فلسطین، تار و پود وجود شاعر را دربرگرفته است. در دکترین سیاسی «ابوسلمی»، مبارزه تنها راهِ رسیدن به...

ادبیات عرب به فراخور تحولات و نیازهای روز جامعة عرب، با چالش­های مختلفی روبرو بوده است که می­توان اشغال فلسطین را یکی از مهم­ترین این چالش­ها در دورة معاصر به شمار آورد. شاعران فلسطینی برای مقابله با این چالش ایجاد شده به شیوه­هایی جدید نیازمند هستند تا روح مقاومت را در میان مجاهدان، زنده نگه دارند. یکی از این شیوه­ها، فراخوانی شخصیت­های تاریخی است که در زمان خود موفق و اثرگذار بوده­اند؛ اما شخ...

ادبیات عرب به فراخور تحولات و نیازهای روز جامعة عرب، با چالش­های مختلفی روبرو بوده است که می­توان اشغال فلسطین را یکی از مهم­ترین این چالش­ها در دورة معاصر به شمار آورد. شاعران فلسطینی برای مقابله با این چالش ایجاد شده به شیوه­هایی جدید نیازمند هستند تا روح مقاومت را در میان مجاهدان، زنده نگه دارند. یکی از این شیوه­ها، فراخوانی شخصیت­های تاریخی است که در زمان خود موفق و اثرگذار بوده­اند؛ اما شخ...