درخت به‌ویژه سرو در اساطیر ایران و بسیاری از تمدن‌های کهن مورد توجه بوده است. در اساطیر ایرانی سرو اهمیت بسیار دارد. آن را درختی ایرانی دانسته‌اند و نماد آیین زرتشت و گاه نماد اهورامزداست. با توجه به این زمینه اسطوره‌ای، در ادبیات و شعر نیز کاربرد فراوانی یافته و مضامین ادبی بسیاری از آن ساخته شده است. در این مقاله سعی شد بازتاب این درخت خوش‌اندام در ادبیات به‌ویژه شعرپارسی بررسی شود. هرچند مطا...

شعر فارسی،از اوائل سدة سوم هجری، در قالب عروض عربی سر برآورد، و در ترکیبهایی ساده و نسبتاً ابتدایی، و مضامینی گاه بسیار ناپخته این سو و آن سو پراکنده شد. مقاومت و سپس پویایی اینی شعر نو پا، در برابر شعر استوار و دیرپای عربی که از آبشخور شعر جاهلی و بخصوص قرآن کریم سیراب می شد، خود پدیده ای ست شگفت آور. پیداست که سخن سرایان ایرانی- تقریباً همه بدون استثناء – بر زبان و شعر عربی آگاهی تمام داشتند و ...

قرن یازدهم هجری دوران افول اسطوره‌های ایرانی است. اگرچه در عصر صفوی پرچم وحدت ملی ـ که قرن‌ها بر زمین افتاده بود ـ برافراشته می‌شود، ولی از «اسطوره‌های ملی» به عنوان مرکز ثقل این اتحاد، اثری در میان نیست. دو شاخة ایرانی و هندیِ شعر عصر صفوی به مسأله اسطوره نگاهی مشابه دارند، با این تفاوت که در شاخة ایرانی، شاعران با میراث ادبی، فرهنگی و تاریخی ایران هم از طریق متون و هم از طریق روایات شفاهی آشنا...

موضوع این پژوهش، بررسی سمبولیسم و نمادگرایی در شعر مهدی اخوان ثالث و هوشنگ ابتهاج است. پژوهندگان در آغاز، نماد و نمادگرایی و انواع آن را تعریف کرده و تفاوت نماد و استعاره را بیان نموده سپس ریشه نمادهای شعر معاصر در ادبیات باستانی ایران را کاویده است آنگاه با بررسی شعر شاعران یاد شده به فهرست‌ کردن نمادها و سمبول‌های شعر این شاعران پرداخته، آن‌ها را گردآوری، دسته‌بندی، نقد و تحلیل کرده­اند. زبان...

شمس قیس رازی با اثر گرانقدر خویش، المعجم فی معاییر اشعار العجم، از بزرگ‌ترین منتقدان و ادبای ایرانی بعد از حمله خانمان­سوز مغول است. او در این اثر دیدگاه‌های انتقادی خود را در زمینة وزن، قافیه، الفاظ و واژگان در شعر و تناسب و هماهنگی ارکان شعر بیان کرده است. در این مقاله، دیدگاه‌های او را دربارۀ این عناصر زیبایی‌شناسانه شعر، آورده و دربارۀ اهمیّت هر کدام از این عناصر از دیدگاه او در شعر بحث شده ...

تشیع پاره‌ای از پیکره‌ی مستحکم و ریشه دار اسلام است. که نتیجه‌ی شرایط و عوامل و حوادثی است که بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) و اتفاقات قرن اول هجری می‌باشد. اجتماع سقیفه، کشته شدن خلیفه سوم، اتفاقات جنگ صفین، و ظهور خوارج و همچنین شهادت امام حسین(ع) و پیدایش توابین از جمله حوادث مهم و مؤثر در شکل گیری تشیع بوده‌اند. ایرانیان از همان ابتدا به این مذهب علاقه‌ی خاصی نشان دادند. در طول قرن‌های متمادی ب...

احمد شاملو، شاعر ایرانی سده‌ی بیستم میلادی، بنیان‌گذار «شعر سپید» در ادبیات فارسی به‌شمار می‌آید و آشنایی خوبی با ادبیات جهان داشت. مضامین شعر او زن و عشق، مرگ و مسائل وجودی، آزادی و عدالت‌خواهی را دربرمی‌گیرد. شارل بودلر بنیان‌گذار مکتب «انحطاط» و از پیشگامان نمادگرایی محسوب می‌شود. دستمایه‌های مهم شعر او شهر و زندگی شهری، زن و عشق، مرگ و ملال، آزادی و نوگرایی می‌باشد. با وجود فاصله‌ی حدوداً یک...

به گفته‌ی محققان، ردیف را می‌توان یکی از اجزای اصلی شعر کهن فارسی دانست که ساخته و پرداخته‌ی ذوق و قریحه‌ی ایرانی است. ردیف به عنوان یکی از ارکان موسیقی کناری، نقش عمده‌ای در شعر کلاسیک فارسی ایفا نموده است و پارسی‌سرایان از دیرباز به سرودن اشعار مردّف توجه نشان داده‌اند. در اشعار ابتدایی فارسی، کمتر از ردیف استفاده شده است اما هرچه شعر فارسی به سوی تکامل روی نهاده، کاربرد ردیف نیز بیشتر نمود پی...

گرچه از عصر جهان بینی اسطوره ای یعنی عصری که انسان می خواست با نیروی خیالین و به زبان اسطوره، خود و جهان خود را تبیین کند، قرن ها گذشته است، اما انسان هرگز نتوانسته است از جاذبه ی جادویی اسطوره بی نیاز بماند. هنرآفرینان گاه با انطباق اساطیر کهن با شرایط موجود و گاه با اسطوره سازی از مفاهیم و مسائل عصر و نیز شخصیت های تاریخی به بازسازی و نوسازی آن دست یازده ، از نیروی عظیم خیالین آن بهره گرفته ا...

طنز و طنزپردازی نزد اهل ادب و به‌خصوص شاعران یکی از روش‌های بیانی می‌باشد که با توجه به قدرت تأثیرگذاری فراوان بر ذهن خواننده، از دیرباز تا به امروز مورد توجه ادیبان بوده است. در میان شاخه‌های متنوع طنز، طنز سیاسی از کاربرد بیش‌تری برخوردار است، به طوری که شاعران بزرگ بسیاری از این هنر در سروده‌های خود بهره جسته‌اند. از میان شاعران معاصر‌ ایرانی ملک الشعرای بهار و در شعر معاصر عربی، <e...