در سدۀ بیستم میلادی، محققان دوران شوروی از تحلیل عمیق و همه جانبه راجع به نمایندگان جنبش جدیدیه دور مانده بودند؛ اما در دو دهۀ اخیر تحقیق و پژوهش دربارۀ این گروه که در تاریخ با نام «جدیدان» و آثارشان با عنوان «ادبیات جدیدی» شناخته می شود، در میان پژوهشگران تاجیکی رونق گرفته است. از میان نمایندگان نسل دوم معارف پروران تاجیک مقام و منزلت عبدالواحد منظم در جنبش جدیدی و بیداری فکری بسیار بزرگ است. ...

1- 1 - مقدمه: تشبیه از ارکان مهم بلاغی است که در زیبایی آفرینی شعر و حتی نثر تأثیر به سزایی دارد و از جمل? مهم ترین فنون ادبی به شمار می رود. تشبیه در واقع جزء ذاتی ادبیات است که نشان دهند? وسعت و زاوی? دید شاعر است؛ زیرا شاعر به وسیل? تشبیه، میان عناصر و اشیاء مختلف ارتباط برقرار کرده و برای آن ها وجوه شبه قائل می شود. تشبیه به عنوان یکی از عناصر بیانی، سهم به سزایی در تخیل شاعرانه داشته و ا...

براساس آگاهی های تاریخی، شاملوها از بزرگترین و پرجمعیت ترین طوایف قزلباش بودند که در تأسیس دولت صفویه نقش چشمگیری داشته و در روند حیات دولت صفوی نیز با تصدی مناصب و مقامات اداری، امور فرماندهی نظامی، اداره ایالات، عهده داری امر لَلَگی شاهزادگان صفوی و غیره به ایفای نقش پرداختند. با این وجود در برهه هایی قدرت این طایفه دچار ضعف شد که رقابت های ایلی و سیاست های پادشاهان صفویه بر این نوسان قدرت تأثی...

حکومت صفوی صحنه نخستین و فراگیرترین تجربه تعامل رهبری دینی با نهاد سیاسی در دوران رسمیت تشیع در ایران بود. در آن زمان، به ویژه در ایام استقرار حکومت صفوی (دوران شاه اسماعیل 907-930ﻫ.ق)، از سویی نخستین مبانی رفتار نهاد سیاسی در عرصه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با توضیح و تبیین رهبر دینی شکل گرفت و از سوی دیگر، موجب بروز تفاوت نگرش ها در میان عالمان دینی شد که تألیف رساله های جدلی را در پی داشت....

ردیف از عناصر اصلی موسیقی شعر است. آن گونه که پیداست، نمی توان ردیف را در حوزة علوم بلاغی دانست و آن را به عنوان یکی از عوامل تصویرساز مطالعه کرد، اما دقت در دیوان شاعران قرن ششم و هفتم نشان می دهد که ردیف، به ویژه ردیف غیرفعلی، در آفرینش صور خیال از راه هدایت ذهن شاعر به لایه های معینی از تصاویر، نقش کلیدی دارد. خاقانی، ابوالفرج رونی و کمال الدین اسماعیل اصفهانی بیش از دیگران به گسترش حوزة تصا...

ابراهیم(ع) پدر ادیان سه گانة سامی (یهودیت، مسیحیت و اسلام) است. دستور خدا به او برایقربانی کردن یکی از پسرانش، از داستا نهای مهم و مشترک متون مقدس ادیان ابراهیمی است.بااین همه، چالشی چشمگیر نیز در این میان وجود دارد، که به کیستی این قربانی باز می گردد.درحالی که یهودیان و مسیحیان، او را اسحاق(ع) می دانند، مسلمانان بدین سو گرایش دارند که او رااسماعیل(ع) بدانند. اما ب هراستی کیستی این قربانی، چه ا...

«سکوت» یکی از مفاهیم بنیادین عرفان، به ویژه عرفان اسلامی، است. یکی از کسانی که به این سکوت عرفانی نائل می شود و تولد دوباره می یابد، مولوی است. مطالعه در آثار او و رابطه اش با شمس تبریزی نشان می دهد که شمس، خاموشی و سکوت را به مولوی آموخت تا از درون مولوی متشرع، مولوی عارف و عاشق زاده شود. این طبیب حاذق روان دریافته بود که انباشتگی اطّلاعات در مولوی مهم ترین مانع است و به همین دلیل به او آموخت «...

عنوان پایان نامه ی پیش رو « معرفت شناسی نور در آثار سلطان محمد» با محوریت اثر گرانمایه معراج حضرت رسول(ص) است که در چهار فصل کلیات، نور از منظر نظری، سلطان محمد تبریزی و نگاره های او و فصل نتایج و پیشنهادات تنظیم شده است.موضوع اصلی فطری بودن گرایش به نور و ارزشی بودن ذات نور مخصوصا در هنر نگارگری اسلامی، ایرانی که همیشه همراه با معرفت، شناخت و آمیخته با فرهنگ و ادب و عرفان بوده است.که به صورت ج...

در مقاله حاضر تلاش م یشود انواع تأثیرپذیری از آیات قرآنی در دیوان شاعر برجسته ایرانی، صائب تبریزی، بررسی شود. در این راستا، ابتدا ابیاتی از دیوان شاعر که متحلّی به آیه ای از قرآن است استخراج و آنگاه آیه موردنظر، همراه با توضیحات لازم، ذکر می شود. بدیهی است این اقدام زمانی که با توضیحات وافی درباره بیت یا ابیات برگزیده همراه شود، علاوه بر اینکه خواننده را در درک بهتر مفهوم موردنظر شاعر یاری م یده...