ملاحسن حافی هروی متوفای 1304 هجری قمری، از شاعران دورۀ قاجاری است. دیوان اشعار به‌جای‌مانده از وی شامل سه نسخه در کتابخانه‌های ایران و دربردارندۀ 2112 بیت شعر در قالب مثنوی، غزل، قصیده، ترجیع‌بند، دوبیتی و تک‌بیتی است. قالب مسلط دیوان اشعار وی غزل است. سبک ادبی رایج در اشعارش، سبک بازگشت ادبی است. وی در زبان بیشتر به سبک خراسانی و در محتوا به سبک عراقی بازگشت نموده و کوشیده سبکی مابین این دو ار...

بدیع به همراه معانی و بیان علوم سه گان? بلاغت را تشکیل می دهد؛ این فنون برای مطالعه و بررسی دلایل اعجاز قرآن در میان مسلمانان ایجاد شده بود. این فنون در آغاز از هم جدا نبودند. سکّاکی بود که حدّ و مرز این علوم را مشخّص ساخت و آنها را به سه دست? معانی، بیان و بدیع تقسیم کرد. پس از تدوین و گردآوری علوم بلاغی در زبان عربی، دانشمندان حوز? علوم ادبی در زبان فارسی نیز به استفاده از این علوم روی آوردند و...

در این مقاله شخصیت های قرآنی، انبیای الهی هستند که نام آن ها در قرآن ذکر شده و احکام خداوند را به مردم ابلاغ می کردند. اعمال و رفتار این برگزیدگان در شعر شاعران فارس یزبان به نام « منطق الطیر » وفور به کار رفته است. عطار شاعر سبک خراسانی، از 16 شخصیت قرآنی در در ابیات « منطق الطیر » برده و به زندگی، رفتار و سجایای اخلاقی آن ها اشاره کرده است. او در مختلف با ساختاری منسجم و زیبا، برای به جلو برد...

‌کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی از شاعران توانای زبان فارسی در قرن هفتم هجری قمری است. دیوان کمال اسماعیل شامل ترکیب بندها‌‌، قصاید‌‌، غزلیات‌‌، قطعات و رباعیات اوست که معانی و مضامین توحید‌‌، نعت‌‌، موعظه‌‌، مرثیه‌‌، عشق‌‌، عرفان و مدح بزرگان عصر خود را در بر دارد. از ویژگی‌های شعر کمال اسماعیل‌‌، استفاده از معانی ظریف و آرایه‌های ادبی فراوان و نو است که بدین سبب او را در تاریخ ادبیات فارسی به عنو...

هر مکتب ادبی دارای یک ایدئولوژیِ غالب است که عموما در هیات نمادها یا اصطلاحات هرمونتیکیِ پربسامد متجلّی می شود؛ دو اصطلاح تامل برانگیز «صلح کل» و «وسعت مشرب» که نمود بسیاری در شعر شاعران سبک هندی، چون صائب، بیدل، طالب، فیضی و عوفی و... دارد، از جملۀ چنین اصطلاحاتی است. بررسی نمودهای این دو اصطلاح پرتکرار، آگاهی های فراوانی در زمینۀ هستی شناسی این مکتب ادبی و از جمله تناظر آن با پلورالیسم دینی در ا...

در ادبیات فارسی، سبک خراسانی، محصول گفتمانی است که وجه غالب آن وفور اندیشه های فلسفی و خصوصا خردگرایی است. این پژوهش بر آن است که رابطه بین تفکر و ادبیات را در سبک خراسانی بررسی کند. تفکر حاکم بر دوران مذکور تفکر مشائی است.رویکردی که برای بررسی متون این دوره انتخاب شده، بر اساس مبانی سبک شناسی گفتمانی است. برای تبیین این مهم، از روش سبک شناسی لایه ای استفاده شده است. به این صورت که آثار منتخب ا...

منظومه خداوندنامه از فتحعلی خان صبای کاشانی (1179-1238 ق.) شاعر پارسی گوی اواخر قرن دوازدهم و اوایل قرن سیزدهم از شاعران مکتب بازگشت ادبی است. این حماسه دینی که حاوی دوازده هزار بیت در بحر متقارب مثمّن محذوف است، به تقلید از شاهنامه فردوسی سروده شده و در شرح حال پیامبر اکرم (ص) ، معجزات وی و غزوات امیرالمؤمنین علی(ع) است؛ از جمله بیت زیر: فردوسی: سپهبد به اسب اندرآورد پای تو گفتی که گردون برآمد ...

در منابع مختلف و متعدّد سبک شناسی شعرفارسی، ویژگی های سبک شناختی شعر پیشامشروطه، به صورت های دقیق و موشکافانه بررسی شده است. امّا چیزی که در این حیطه مورد توجه نشده و قطعاً مغفول و مسکوت رها مانده، تزها و نظریّه های بنیادین آن سبک هاست. به نظر می رسد تحوّلات سبک شناختی گذشته شعر فارسی براساس قاعده ای اساسی صورت گرفته و با دگر گونی آن قاعده ها یا تزهای سبک شناختی، ویژگی های هر کدام از سبک ها با سبک ه...

احمد شاملو، از زمره شاعرانی است که در شیوه شعر سنتی و شعر نو نیمایی طبع آزموده است.تسلط بی‏نظیر شاملو بر ادبیات کهن فارسی، بن مایه زبانی قدرتمندی را برای او فراهم کرده است.او در قالب سنتی چون مثنوی، غزل و قصیده و نیزدر قالب شعر نیمایی شعر سروده؛ ولی با شعر سپید نام خود را در آسمان شعر و ادب فارسی جاودانه کرد. تحقیق و تتبع در شعر و نثر کهن فارسی به ویژه تاریخ بیهقی، علاوه بر آگاهی از توانمندی و ...

چکیده اسطوره از مهم ترین عناصر زندگی بشری به حساب می آید که از ازل تا به ابد با او همراه بوده، هست و خواهد بود و قدمت آن به حیات آدمی می رسد. اسطوره به دلیل پیوند عاطفی با انسان به شعر و ادب نیز راه یافته است و از عناصر جدایی ناپذیر شعر و ادب به حساب می آید. اساطیر در ادب فارسی کارکردهای گوناگونی دارند و هر شاعر از اساطیر با انگیزه های خاصی استفاده می کند که می توان از آنها با عنوان کارکرد یاد...