بحث از امامت به ویژه امامت امام زمان (عج) از مباحث مهم و اساسی در مذهب شیعه است. احمد الکاتب، نویسنده معاصر، در کتاب الإمام المهدی حقیقه تاریخیه أم فرضیه فلسفیه دلایلی نقلی، تاریخی و عقلی در انکار وجود امام زمان(عج) مطرح می کند که یکی از آنها ادعای امامت جعفر، برادر امام عسکری، است. وی مدعی است که امام عسکری فرزندی نداشته و جعفر پس از وی ادعای امامت کرده و شیعه نیز به ندای وی لبیک گفته است و اج...

خلافت فاطمی به جهت ترویج اندیشه و سیاست خود در جهان اسلام سازمان دعوتی ایجاد کرد که داعیان موظف بودند در مقام مبلّغ دینی و سیاسیِ خلیفه، به ترویج اندیشه اسماعیلی بپردازند. ایرانیان حاضر در سازمان دعوت در مقام حجت و داعی‌الدعاة تلاش داشتند اندیشه برتری دینی و دنیوی امام فاطمی را ترویج دهند. یکی از داعیان برجستة دربارِ فاطمی المؤید فی‌الدین شیرازی است که در ادبیات اسماعیلی به عنوان ادیبی برجسته، متک...

مساله امامت در تاریخ اندیشه‌ اسلامی همراه با رویکردهای متفاوت دارای جایگاه ویژه‌ای است. خدای متعال نیز آیاتی از قرآن کریم را به این امر مهم اختصاص داده‌ است. مفسران فریقین در ذیل این آیات دیدگاه‌های گوناگونی را در زمینه‌ بیان حقیقت امامت ارائه کرده‌اند، به‌دلیل عدم تبیین دیدگاه مفسران اهل‌سنت، این مقاله به بررسی دیدگاه آنان در این زمینه ‌پرداخته است، با بررسی آراء مفسران اهل‌سنت می‌توان دریافت ...

جنبش های سیاسی دوران امام سجاد (7) و موضع گیری های آن حضرت در قبال آن:در فصل اول رساله حاضر نگارنده درباره وضعیت سیاسی و اجتماعی دوره مذکور از عهد خلیفه اول تا دوره امام سجاد (ع) سخن گفته و تا حد امکان چگونگی شکل گیری احزاب سیاسی را بر رسیده است. مسئله جانشینی پیامبر (ص) و امامت حضرت علی (ع) و همچنین جریان حکمت و مسئله صلح امام حسن(ع) از اهم مباحث مطروحه در این فصل است که سبب ساز تشکیل احزاب سی...

اعراب قحطانی به خصوص ازد، مهره، قتبان و کنده از آغاز فتح شام، مصر و شمال آفریقا هم به عنوان غازی و هم مهاجر حضور پررنگی در این مناطق داشته اند. از سوی دیگر در منازعات سیاسی مشرق به خصوص عراق، شمار قابل ذکری از اعراب قحطانی به خصوص ازدی هر یک به گونه ای به جنبش خوارج - که مخالف جدی انحصار خلافت در قریش بود- پیوستند و برخی از آن ها همچون ابوالشعثاء جابربن زید ازدی و هوادارانش دست به کار یک تشکیلا...

سال‏های پس از انقلاب مشروطیت ایران یکی از دوره ‏ه ای اساسی تبیین و تطور اندیشه سیاسی شیعه به شمار می‏ آید که فرآیند تاریخی ادبیات شیعه را وارد مرحله جدیدی کرد و موجب شد تا دانشوران و متفکران دینی، کاوشی بنیادین، به منظور پاسخ گویی به شرایط جدید را آغاز نمایند؛ اما مهم ‏ترین کوشش در جهت پاسخ به بحران نظری و خلأ تئوریک موجود در عرصه حکومت را امام خمینی قدس‏ سره انجام داد. طرح نظریه ایجابی ایشان د...

مرجئۀ شیعه نام جریانی است که در کوفۀ سدۀ دوم نقاب از چهره برگرفت. این گروه که عمدتاً به دنبال بروز شرایط اجتماعیـ سیاسی کوفه و احتمالاً به منظور حل و فصل معضلات پیش روی جامعه شیعی، خود را از شیعیان اعتقادی متمایز کردند، در مسئلۀ امامت به عنوان محوری‌ترین کانون فکری شیعه، ایده‌ای مطرح ساختند که به‌ واقع گونه‌ای عقب‌نشینی از این مبنای فکری شیعه بود. سامان‌دهندگان این رویکرد که بعضاً از اصحاب امام با...

نظریه امامت و ولایت مبتنی بر آیات قرآن و احادیث نبوی و علوی و ولوی است که با نگاه‌ درون دینی قابل دسترسی و اثبات است و یک ضرورت عقلانی- معرفتی و به منزله استمرار نبوت و رسالت است که با رویکردی «برون‌ دینی» قابل تبیین و دفاع معقول و منطقی و مبرهن است و همچنین یکی از ضروریات «فطرت» و باطن شریعت است. لذا امامت و ولایت نظریه‌ای قدسی، اصلی و کلامی است نه عرفی، ‌فرعی و فقهی، هرچند که دارای ساحت‌های ا...