به قدرت رسیدن مصطفی کمال پاشا در ترکیه و همچنین رضاخان در ایران از جمله حوادث مهم تاریخی است که سرآغاز و سرمنشاء تحولات سیاسی اجتماعی و فرهنگی بزرگی دراین دو کشور به شمار می آید . به قدرت رسیدن مصطفی کمال پاشا و رضاخان ناشی از شرایط داخلی و تحولات بین المللی پس از جنگ جهانی اول می باشد. در دوران زمامداری مصطفی کمال پاشا و رضاخان کشور ایران و ترکیه وارد مسیری متفاوتی از سیر تاریخی خود شد. گسترش ...

کاوش در باب ملی گرایی در ادبیات نمایشی ایران، ما را با دو برهه ی مشخص در تاریخ یکصدوپنجاه ساله ی خود مواجه می کند، یکی روزگار پهلوی اول و دیگری دوران جنگ ایران و عراق که در ادبیات نمایشی آن دوران- و حتی تاکنون- با عنوان تئاتر دفاع مقدس آثار زیادی را به خود اختصاص داده است. اما رویکرد کلی این تحقیق، بررسی و شناخت نهضت شعوبیه - نخستین جنبش ناسیونالیسم ایرانی- به عنوان مقدمه و آبشخوری تاریخی برای ...

لقب اسمی خاص است که به اعتبار معنی اصلی خود بیان کننده ستایش یا نکوهشی است و مانند نام، شناسه‏ای مهم در معرفی افراد، مشاغل و غیر آنها به شمار می‏آید. گونه‏ها‏یی از آن منشأ الهی دارد. از این رو، قدمت لقب کمتر از قدمت نام نیست. به نوشته نخجوانی لقب‏بخشی از آیین شاهان عجم، مانند: آل‏ بویه، غزنویان و سلجوقیان بوده و در میان اعراب لقب دادن رسم نبوده است. از جهات تاریخی گونه‏ای از لقبها که بیشتر جنبه...

از زمان ناصرالدین شاه، ایران به علت نفوذ و دخالت بیش از اندازه ی روس و انگلیس، به سیاست قدرت سوم روی آورد. اما این برنامه به علت ضعف دول مذکور هیچ گاه نتوانست آن چنان که باید و شاید به مرحله ی اجرا در آید. در زمان رضاشاه این سیاست با جدیت بیشتری دنبال شد؛ اما افراط و تمرکز بر یک کشور، دولت و ملت ایران را بسیار متضرر ساخت. رضاشاه با روی آوردن به سیاست قدرت سوم در پرتو افزایش روابط با آلمان، بیش...

این تحقیق تلاش دارد موفقیت کودتا علیه دکتر محمد مصدق در 28 مرداد 1332 را با توجه به استراتژی وی در قبال نیروهای نظامی مورد بررسی قرار دهد .. فرضیه این پژوهش این است که استراتژی مصدق برای کنترل نیروهای نظامی با استراتژی حفظ سلطنت در تضاد بود.. همین مساله باعث شد آنجائیکه نیاز بود مصدق دست به اقدام جدی برای تسلط کامل بر ارتش بزند، به علت احتیاط برای به خطر نیفتادن سلطنت،از اقدام خودداری کند . د...

جمهوری‌خواهی در ایران از زمان طرح در دورۀ ‌قاجار تا زمان وقوع در انقلاب اسلامی و پس از آن با برداشت‌ها و تفاسیر گوناگون ارائه و پیگیری شده است. ایرانیان که بر اثر سابقۀ ‌طولانی حکومت‌های پادشاهی مطلقۀ ‌وراثتی، فاقد تجربۀ ‌دموکراسی بودند، بر اثر کسب آگاهی‌های ناشی از ورود مفاهیم سیاسی جدید، به اعتراض علیه حکومت استبدادی پرداختند. سلطنت، نماد استبداد و اصلی‌ترین مانع تحقق ارادۀ‌ سیاسی ایرانیان دا...

این مقاله به بررسی نقش نخبگان سیاسی در توسعة سیاسی ایران و ترکیه می‌پردازد و در این راستا نقش رضاشاه و آتاتورک در توسعة سیاسی موردمطالعه قرار می‌دهد و درصدد صورت‌بندی اشتراکات و تفاوت‌های آنهاست. چارچوب مفهومی مقاله بر نظریات نخبه‌گرایی متکی است و فرض آن بر این حدس استوار است که ویژگی‌ها، باورها و ارزش‌های شخصی رضاشاه و آتاتورک، نقشی تعیین کننده در نحوه و نتیجة نوسازی کشورهای ایران و ترکیه داشت...

نهاد سلطنت در دولت ملی، مقتدر و دارای ایدئولوژی تمایزبخش صفویه که در شخص پادشاه نمود داشت، یکی از کانون های توجه سفرنامه نویسان خارجی آن روزگار است. پژوهش پیش رو، می کوشد با بهره گیری از روش شناسی تحلیل گفتمان انتقادی، به ویژه خوانش تئو فن لیوون از مفهوم بازنمایی، به بازنمایی تصویری بپردازد که گفتمان سفرنامه نویسی عصر صفوی از نهاد سلطنت ارائه می دهد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که در این سف...

اقدامات صورت‌گرفته در مورد مذهب در دورة رضاشاه اساساً به دو دسته تقسیم می‌شود: اقداماتی که مستقیماً با مذهب ضدیت داشت و اقداماتی که فی‌نفسه ضد ‌دین نبود ولی پیامد و نتیجة ضددینی داشت. در مقاله حاضر این دو نوع اقدام در چهار‌ بخش مورد بررسی قرار می‌گیرد: اقدامات صورت‌‌گرفته در رابطه با حوزه نهادی دین، بعد‌آموزشی، شعائر و مناسک دینی و رابطه دین  و سیاست. با کنار رفتن رضاشاه از صحنه سیا...

 قاعدۀ تسلیط (الناسُ مُسَلَّطونَ علَی اموالِهِم) با وجود شهرت فراوان، از جهاتی مورد تشکیک بعضی محققان از جمله امام خمینی قرار گرفته است. در نظر این گروه، قاعده دارای اطلاق نبوده، در مواردی که جواز یا صحت تصرف خاصی مشکوک باشد، نمی‌توان به آن استناد کرد. در این مقاله چهار وجه در مورد مفاد قاعده بررسی شده، با ارائۀ نظر پنجمی، اثبات شده که شارع مقدس با جعل سلطنت برای مالک، تمامی تصرفات وی را، چه از نظر ...